«Τα φύκια είναι πολυτιμότερα τελικά απ’ τις μεταξωτές κορδέλες»

Ενημέρωση και συζήτηση, στο πλαίσιο της ενημερωτικής εκστρατείας Cyclades Posidonia Alert, πραγματοποιήθηκε σε αίθουσα εκδηλώσεων ξενοδοχείου στο κέντρο της Ερμούπολης, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των ενδιαφερόμενων τοπικών φορέων.

Το Cyclades Preservation Fund (CPF), το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), σε συνεργασία με τον Ναυτικό Όμιλο Σύρου, ως τοπικό πρεσβευτή της πρωτοβουλίας, διοργάνωσαν την Κυριακή, 30 Ιανουαρίου, ενημερωτική συνάντηση και συζήτηση, σχετικά με τη σημαντικότητα και την ανάγκη προστασίας των λιβαδιών ποσειδωνίας, τα οποία μάλιστα είναι ιδιαίτερα πλούσια στη θαλάσσια περιοχή της Σύρου, καθώς επίσης και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την ανεξέλεγκτη αγκυροβολία των σκαφών αναψυχής που πλέουν στις Κυκλάδες και δη στην ευρύτερη περιοχή της Σύρου.

Παράλληλα, οι συμμετέχοντες, οι οποίοι εκπροσώπησαν ένα σημαντικό μέρος των τοπικών ενδιαφερόμενων φορέων, όπως στελέχη του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, του Λιμενικού Ταμείου Σύρου, της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, του Λιμεναρχείου Σύρου, εκπρόσωποι των συλλόγων επαγγελματιών και ερασιτεχνών αλιέων, των σκίπερ των σκαφών αναψυχής, της εκπαιδευτικής κοινότητας κλπ, κλήθηκαν να συμμετέχουν στην προσπάθεια χαρτογράφησης των λιβαδιών ποσειδωνίας στη Σύρο, ώστε να συγκεκριμενοποιηθούν και να προτεραιοποιηθούν τα σημεία, στα οποία υπάρχει ταυτόχρονα ποσειδωνία αλλά και υψηλή πίεση από σκάφη αναψυχής.

Την ενημέρωση των παρευρισκομένων, ανέλαβε η Δρ. Μαρία Σαλωμίδη, ερευνήτρια του ΕΛΚΕΘΕ και επιστημονική συνεργάτιδα της πρωτοβουλίας του CPF, Cyclades Posidonia Alert.

«Όπου υπάρχουν φύκια, η θάλασσα είναι καθαρή»

Στην εφημερίδα μίλησε η εκτελεστική διευθύντρια του Cyclades Preservation Fund, κ. Άννυ Μητροπούλου, η οποία αποτίμησε το αποτέλεσμα της ενημερωτικής συνάντησης.  

Η κ. Μητροπούλου στάθηκε αρχικά στην ικανοποίηση των διοργανωτών, σχετικά με τη συμμετοχή και το ενδιαφέρον που επέδειξαν οι τοπικοί φορείς με την παρουσία τους και την εκπροσώπησή τους στην εκδήλωση. Όπως σημείωσε η ίδια, «αυτό που από πολύ νωρίς έγινε σαφές, μέσα από το διάλογό μας με τους εμπλεκόμενους φορείς, είναι πως σχεδόν κανείς εξ αυτών δεν είχε ολοκληρωμένη ενημέρωση, ή δεν είχαν καμία ενημέρωση, σχετικά με το πόσο πολύτιμα είναι τα λιβάδια ποσειδωνίας για το οικοσύστημα, αλλά και πόσο πολύ απειλούνται. Είναι ενθαρρυντικό για εμάς και για τη δράση μας το ενδιαφέρον των φορέων να ενημερωθούν, αλλά και ταυτόχρονα τρομακτικό, πόσο ελάχιστη γνώση και ενημέρωση υπάρχει και πόσο υποτιμημένα είναι τα λιβάδια ποσειδωνίας, όχι μόνο για το ευρύ κοινό, αλλά ακόμη και για τους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στη θάλασσα».

Πόσω δε μάλλον, αν λάβει κανείς υπόψιν, τα πολυεπίπεδα οφέλη που προσφέρουν τα θαλάσσια αυτά δάση, όχι μόνο στα θαλάσσια οικοσυστήματα, στα οποία αναπτύσσονται, αλλά γενικότερα στο περιβάλλον και την ατμόσφαιρα. Όπως εξηγεί η κ. Μητροπούλου, «η Δρ. Μαρία Σαλωμίδη εξήγησε διεξοδικά στους ανθρώπους που μας έκαναν την τιμή και παρακολούθησαν την εκδήλωση, πως οι αποκαλούμενες “φυκιάδες”, αντίθετα με την αντίληψη που τις θέλει να “βρωμίζουν” τις παραλίες, ουσιαστικά αποτελούν το δομικό συστατικό φυσικής προστασίας και καθαριότητας της παραλίας και η απομάκρυνσή τους αποτελεί μία παράνομη πράξη. Αυτό, οφείλεται σε μία διαστρεβλωμένη αντίληψη που έχει διαμορφωθεί στον κόσμο περί καθαρής παραλίας, η οποία αφορά σε παραλίες “ξυσμένες” με μηχανήματα, τα οποία διαταράσσουν το οικοσύστημα της παραλίας, απομακρύνουν πολύ σημαντικά υλικά, όπως τα φύκια, και απλώς αφήνουν μία λεία άμμο, στην οποία μπορεί ο επισκέπτης να στήσει την ξαπλώστρα του».

Επίσης, τα φύκια βοηθούν στη μείωση των συνεπειών της διάβρωσης της παραλίας, αλλά στην ανάπτυξη των οργανισμών που αποτελούν το ζωντανό οικοσύστημα της κάθε παραλίας, τόσο στην άμμο, όσο και στη θάλασσα. «Όλο το πρόβλημα ξεκινά μέσα από τη λανθασμένη αντίληψη, πως η ύπαρξη φυκιών, ποσειδωνίας, σε παραλίες δείχνει πως η παραλία είναι βρώμικη, ωστόσο πρέπει να καταστεί σαφές, πως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Όπου βλέπουμε φύκια, αυτό σημαίνει πως έχουμε και πολύ καθαρά νερά, αλλά και μία ζωντανή και υγιή παραλία, καθώς η ποσειδωνία “επιλέγει” καθαρή θάλασσα για να αναπτυχθεί, ενώ παράλληλα αποτελεί και η ίδια ένα φυσικό φίλτρο», επισημαίνει η κ. Μητροπούλου.

Σύμφωνα με την ενημέρωση της Δρ. Σαλωμίδη, τα λιβάδια ποσειδωνίας αποτελούν θαλάσσια δάση, που σε ετήσια βάση απορροφούν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα και απελευθερώνουν περισσότερο οξυγόνο στην ατμόσφαιρα, απ’ ό,τι χερσαία δάση. Παράλληλα, αποτελούν εκκολαπτήριο ψαριών, τροφή για πολλά είδη, μεταξύ των οποίων οι θαλάσσιες χελώνες, ενώ βοηθούν στη ρύθμιση του θαλάσσιου οικοσυστήματος.

Αξίζει εδώ να τονιστεί, πως η ποσειδωνία αποτελεί είδος ενδημικό και συναντάται μόνο στα νερά της Μεσογείου, γεγονός που τα καθιστά ακόμη περισσότερο πολύτιμα, με τεράστια την ανάγκη διαφύλαξης και προστασίας τους.

«Τελικά, όσο συνειδητοποιούμε την τεράστια αξία των λιβαδιών ποσειδωνίας, σε όλα τα επίπεδα, μπορούμε να πούμε πως τελικά, τα φύκια είναι απείρως πιο πολύτιμα από μεταξωτές κορδέλες», σχολιάζει χαριτολογώντας η κ. Μητροπούλου.

Έλλειμα στην προστασία και την χαρτογράφηση

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης, το κυρίως ζήτημα που προέκυψε αναφορικά με τους μηχανισμούς προστασίας που υπάρχουν για τα λιβάδια ποσειδωνίας, αφορούσε στο τεράστιο έλλειμα που υπάρχει στη χώρα.

Παρά το γεγονός ότι σε αρκετά σημεία, η νομοθεσία προστατεύει σε θεωρητικό επίπεδο τα λιβάδια ποσειδωνίας – που απαιτεί ωστόσο μηχανισμούς παρακολούθησης που σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχουν – ακόμη δεν υπάρχει πρόβλεψη που να απαγορεύει την αγκυροβολία πάνω σε αυτά.

Παρατηρείται, επίσης, ότι ενώ σε άλλες χώρες της Μεσογείου, όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία κλπ, υπάρχει πλήρης ή σχεδόν πλήρης χαρτογράφηση των λιβαδιών εντός των περιοχών ευθύνης τους, στην Ελλάδα ελάχιστες περιοχές έχουν χαρτογραφηθεί και ταυτοποιηθεί, με την Δρ. Μαρία Σαλωμίδη, να τονίζει πως το ΕΛΚΕΘΕ εδώ και αρκετά χρόνια έχει εισηγηθεί την ανάγκη χαρτογράφησης, η οποία ωστόσο δεν έχει προχωρήσει.

Πέραν του ελλείματος αυτού, σημαντικό είναι και το γεγονός, πως λείπουν και οι κατάλληλες υποδομές, προκειμένου να προστατεύονται τα γνωστά λιβάδια ποσειδωνίας, καθώς υπάρχουν άτυπα αγκυροβόλια, ή και άλλες υποδομές, σχεδόν επί των λιβαδιών αυτών, χωρίς να δίνεται η δυνατότητα εναλλακτικών τοποθεσιών πρόσδεσης των σκαφών, με αποτέλεσμα αφενός να «πληγώνονται» από τις άγκυρες τα λιβάδια και αφετέρου να γίνεται ακόμη δυσκολότερο το έργο της ανέλκυσης των αγκυρών από τα σκάφη.

Στο σημείο αυτό, ζητήθηκε η συμβολή των εμπλεκομένων για την καλύτερη καταγραφή των λιβαδιών ποσειδωνίας στη θαλάσσια περιοχή της Σύρου, ενώ δόθηκαν και εμπειρικές συμβουλές προς αλιείς και σκίπερ, όσον αφορά στο πώς μπορεί κανείς να διακρίνει αν στο βυθό υπάρχει λιβάδι, αλλά και τις ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί ώστε να αποφευχθεί τυχόν καταστροφή του από άγκυρες.

Όπως τόνισε η κ. Μητροπούλου, η καμπάνια Cyclades Posidonia Alert συνεχίζεται, ενώ πρόθεση είναι να συνεχιστούν οι ενημερωτικές εκδηλώσεις και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων, αλλά και να επαναλαμβάνονται συχνά σε κάθε τόπο, προκειμένου να αυξάνεται το επίπεδο ενημέρωσης, αλλά και να παρακολουθούνται τα αποτελέσματα της δράσης.