«Παιδεία και ενημέρωση για να σπάσουμε ξεπερασμένες αντιλήψεις»

Εβδομάδα δράσεων εκπαίδευσης, κοινωνικής ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης αποτελεί για το Σωματείο Ατόμων με Προβλήματα Όρασης Νομού Κυκλάδων “Αρωγή”, η εβδομάδα από την Παρασκευή 8 έως την Παρασκευή 15 Απριλίου 2022.

Κεντρικό άξονα των δράσεων, αποτελεί η εκπαίδευση μελών της «Αρωγής» με τίτλο “Λευκό Μπαστούνι - Οδηγεί τα Βήματά μας” και σλόγκαν «Μαθαίνω να κινούμαι - Μαθαίνεις να με προσέχεις».

Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, τα μέλη της «Αρωγής», θα εκπαιδευτούν στην Κινητικότητα, στον Προσανατολισμό και στις Δεξιότητες Καθημερινής Διαβίωσης, από δυο εξειδικευμένες εκπαιδεύτριες που θα μεταβούν ειδικά για το σκοπό αυτό, από τη Θεσσαλονίκη στη Σύρο.

Λαμβάνοντας υπόψη τη σπουδαιότητα αυτής της συγκυρίας, το Σωματείο «Αρωγή», επιθυμεί ταυτόχρονα να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους σχετικά με την οπτική αναπηρία και το πως κάθε ένας, αξιοποιώντας την κοινωνική του θέση και την επαγγελματική του δραστηριότητα, μπορεί να συμβάλει με συνέπεια, γνώση και σεβασμό, στη βελτίωση της καθημερινότητας των ανθρώπων με οπτική αναπηρία.

Οι Δράσεις της “Αρωγής”, πραγματοποιούνται σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και με την πολύτιμη υποστήριξη του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, όπως επίσης και τη σημαντική Αρωγή των Φορέων: “ΑΙΓΕΑΣ” ΑΜΚΕ Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου, ΚΕΑΤ, ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ, ΕΛΣΕΤ – Ελληνικός Σύνδεσμος Ετικετοποιών και Nikolaou Prepress Flexoplates.

Για τις δράσεις που θα πραγματοποιηθούν, κατά την εβδομάδα από τις 8 έως τις 15 Απριλίου, μίλησαν στην εφημερίδα οι δύο εξειδικευμένες εκπαιδεύτριες, κ.κ. Λεία Αβραάμ και Φωτεινή Μπαξεβάνου.

Στο πλαίσιο της επίσκεψής σας στη Σύρο, θα μπορούσατε να μας δώσετε μία σύντομη περιγραφή, όσον αφορά στις δράσεις στις οποίες θα συμμετέχετε;

Φ. Μπαξεβάνου: «Είμαστε εκπαιδεύτριες κινητικότητας, προσανατολισμού και δεξιοτήτων καθημερινής διαβίωσης ατόμων με οπτική αναπηρία. Με τη συνάδελφό μου έχουμε κληθεί στη Σύρο, προκειμένου να πραγματοποιήσουμε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα άτομα με αναπηρία όρασης στο νησί και να καλύψουμε τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες».

Λ. Αβραάμ: «Ερχόμαστε στη Σύρο με πολύ μεγάλη χαρά, ώστε να εκπαιδεύσουμε τα μέλη, ουσιαστικά, του Σωματείου “Αρωγή”, με έμφαση κυρίως στην κινητικότητα. Θα ξεκινήσουμε με μία γνωριμία με το λευκό μπαστούνι, ενώ στη συνέχεια θα περάσουμε σε τεχνικές, περπατώντας στη γειτονιά του κάθε εκπαιδευόμενου, αλλά και στο κέντρο της πόλης, ώστε να βοηθήσουμε τα άτομα αυτά σε τεχνικές προσανατολισμού και ασφαλούς κινητικότητας».

Φ.Μ.: «Θα δοθούν οι βασικές τεχνικές και θα επικεντρωθούμε σε συγκεκριμένες διαδρομές, που εξυπηρετούν τα συγκεκριμένα άτομα».

Υπάρχουν συνολικά μόλις οκτώ εκπαιδεύτριες πανελλαδικά. Πόσο δύσκολο είναι αυτό, αφενός για εσάς που καλείστε να διαχειριστείτε τόσο μεγάλο όγκο ευθύνης και αφετέρου για την κοινότητα των ατόμων με αναπηρία όρασης;

Λ.Α.: «Είμαστε ελάχιστες, δυστυχώς. Είναι γεγονός, ότι είναι πολύ δύσκολη η εκπαίδευση για όσους μένουν εκτός των δύο μεγάλων πόλεων, δηλαδή Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Εμείς οι οκτώ, φυσικά δεν προλαβαίνουμε να μετακινηθούμε σε όλη την Ελλάδα. Μόνο για τις δράσεις της Σύρου, παλεύουμε να βρούμε ημερομηνίες προκειμένου να υλοποιηθούν, εδώ και δύο με τρία χρόνια. Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να είναι αποτελεσματική η εκπαίδευση ενός ατόμου με οπτική αναπηρία, όταν οι εκπαιδευτές είναι όλοι συγκεντρωμένοι σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, μία στην Πάτρα και μία στη Δράμα. Είναι και για εμάς αρκετά δύσκολο, καθώς έχουμε ήδη ένα μεγάλο όγκο εκπαιδευόμενων στις πόλεις όπου ζούμε».

Φ.Μ.: «Οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες και ιδίως στις παραμεθόριες περιοχές. Προσπαθούμε όσο το δυνατόν, να “απλωνόμαστε” στις περιοχές της περιφέρειας. Έχουμε κάνει δράσεις στην Κρήτη, στη Σκίαθο και γενικά όπου υπάρχει ένας αριθμός ατόμων που θέλει να εκπαιδευτεί. Να σημειωθεί εδώ, ότι στις δράσεις αυτές παρέχουμε πολύ βασικές τεχνικές, καθώς μία εκπαίδευση προκειμένου να θεωρείται ολοκληρωμένη και να ανεξαρτητοποιηθεί ένας άνθρωπος, κρατά περίπου από 4-8 μήνες, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες. Όσον αφορά στα παιδιά, αυτά υποστηρίζονται κάθε χρόνο στη σχολική βαθμίδα. Εννοείται όμως, πως είναι απαραίτητο να υπάρξουν περισσότεροι εκπαιδευτές κινητικότητας, ώστε να καλυφθούν περιοχές όπου υπάρχουν ανάγκες».

Η κινητικότητα στην περιφέρεια και δη σε νησιωτικές περιοχές είναι σαφώς πιο πολύπλοκη υπόθεση, απ’ ό,τι σε μία μεγάλη πόλη. Σε ποιους τομείς θα εστιάσετε εσείς στο πλαίσιο αυτό;

Λ.Α.: «Σίγουρα είναι διαφορετικό το περιβάλλον και άλλου είδους οι προκλήσεις. Εμείς, δουλεύουμε με τους εξής τρόπους. Αρχικά, ενημερώνουμε συμβουλευτικά ως προς το ποιες παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν, ώστε να είναι προσβάσιμος ένας τόπος. Υπάρχουν λ.χ. οδηγοί όδευσης, πολύ διακριτικοί και δεν προσβάλλουν την αισθητική. Τέτοιοι οδηγοί τοποθετούνται σε μουσεία και άλλους χώρους μεγάλης πολιτιστικής αξίας. Προσέχουμε να προτείνουμε οδηγούς που συμβαδίζουν με το περιβάλλον. Επιπλέον, οι τεχνικές που προωθούμε στους εκπαιδευόμενους, μπορούν να προσαρμοστούν στον τόπο που μένει ο καθένας. Θα βρούμε σημάδια και τρόπους να προσανατολιστούν και θα προσπεράσουν τα εμπόδια. Τα εμπόδια υπάρχουν παντού. Σημασία, έχει να καταλάβουν όλοι οι συμπολίτες μας, ότι πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε τα εμπόδια για τους συνανθρώπους μας με αναπηρίες όρασης – και κατ’ επέκταση για κάθε είδους ομάδα ΑμεΑ. Να μην υπάρχουν άναρχα οχήματα σταθμευμένα πάνω στους οδηγούς όδευσης, τραπεζοκαθίσματα, εμπορεύματα κλπ. Υπάρχει χώρος για όλους και αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό. Πρέπει να σεβόμαστε την αναπηρία του συνανθρώπου μας και να μην του κάνουμε τη ζωή του περισσότερο δύσκολη».

Φ.Μ.: «Με ό,τι δεδομένα έχουμε σε κάθε τόπο, με αυτά δουλεύουμε. Υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία, καθώς έως ότου να έλθουν οι οδηγοί όδευσης και άλλα βοηθήματα στην καθημερινότητά μας, οι άνθρωποι όντως καλούνταν να μετακινηθούν χωρίς αυτά. Υπάρχουν τεχνικές για το πώς να ακολουθεί κανείς μία πορεία, πώς να περνά με ασφάλεια τους δρόμους και αυτές λειτουργούν με βάση τις πληροφορίες που μας δίνει το περιβάλλον, ακουστικές, απτικές, βάσει της διαφοράς των υλικών του δαπέδου κλπ».

Στο πλαίσιο της ενημερωτικής ημερίδας θα έχετε την ευκαιρία να συνομιλήσετε με ανθρώπους της αυτοδιοίκησης και του τουρισμού της Σύρου σχετικά με την προσβασιμότητα;

Λ.Α.: «Έχουμε δει το τελευταίο διάστημα μία στροφή όλων των φορέων, όσον αφορά στην προσβασιμότητα των κοινόχρηστων εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, των χώρων πολιτισμού, ψυχαγωγίας και περιπάτου κλπ. Στο πλαίσιο αυτό, απευθύνονται σε εμάς ώστε να κάνουμε προτάσεις. Είναι καλό να βλέπουμε μισογεμάτο το ποτήρι. Σκοπός των ημερίδων είναι να μεταφέρονται αυτές οι γνώσεις και κυρίως να γίνεται κατανοητό, ότι είμαστε εδώ και μπορούμε να βοηθήσουμε αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, δίνοντας λύσεις για την προσβασιμότητα των ατόμων με οπτική αναπηρία. Όσον αφορά στον προσβάσιμο τουρισμό, αυτός είναι πολύ σημαντικός, καθώς φέρνει και πάρα πολλούς επισκέπτες. Τόσο ανθρώπους που την έχουν ανάγκη, όσο και για το ευρύτερο ευαισθητοποιημένο κοινό, όταν υπάρχει η “διαφήμιση” ενός προσβάσιμου προορισμού.

Είναι πολύ σημαντικό, το προσωπικό ενός καταστήματος εστίασης ή ενός καταλύματος, να γνωρίζει με ποιον τρόπο θα διαχειριστεί ένα άτομο με αναπηρία όρασης και πώς να το εξυπηρετήσει, ώστε να προσανατολιστεί, ή να το κατευθύνει. Το πώς θα δώσει την πληροφορία στον άνθρωπο αυτό, είτε μέσω τεχνολογίας, είτε μέσω γραφής. Εμείς σε αυτό θα εστιάσουμε στο πλαίσιο των ημερίδων».

Φ.Μ.: «Είναι πολύ σημαντικό το κομμάτι της ενημέρωσης των Δήμων και των φορέων τουρισμού. Θα εστιάσουμε κυρίως στις δυνατότητες για αναπλάσεις χώρων ώστε να γίνουν προσβάσιμοι. Και στον τουρισμό, υπάρχει πλέον νομοθεσία η οποία προβλέπει ότι θα πρέπει να υπάρχουν ενημερωτικά σημεία σε γραφή Braille. Αλλά το σημαντικότερο, είναι ότι θα πρέπει να γίνει σαφές, πως θα πρέπει να υπάρξουν ενημερωτικές δράσεις για τα ενεργά στελέχη του τουρισμού, για να μπορέσουν να μάθουν πώς να διαχειρίζονται τους επισκέπτες με οπτικές αναπηρίες, καθώς δεν είναι πάντοτε εύκολο να μεταδώσουμε την πληροφορία σε έναν άνθρωπο με διαφορετικά σημεία αναφοράς από τα δικά μας, όταν ο ίδιος δεν μπορεί να εκλάβει οπτικές πληροφορίες».

Τέλος, όσον αφορά στις δράσεις που θα γίνουν στα σχολεία, πόσο σημαντικό θεωρείται να ενημερώνονται τα παιδιά, σχετικά με τα ζητήματα των ανθρώπων με αναπηρία όρασης;

Φ.Μ.: «Φέτος κλείνουμε 21 χρόνια εργασίας στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Σκεφτείτε, ότι επί 20 χρόνια, οι ενημερώσεις που έχουν γίνει σε φορείς, υπηρεσίες, σε πάρα πολλά σχολεία, σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και περιφέρεια, μόλις τα τελευταία ελάχιστα χρόνια έχουν αρχίσει να αποδίδουν τους πρώτους καρπούς. Αυτή η νέα γενιά ενηλίκων πολιτών, είναι η πιο ενημερωμένη και η πιο ευαισθητοποιημένη, αλλά αυτός είναι ένας αγώνας είκοσι χρόνων για να υπάρχει πλέον αυτό. Τα πάντα ξεκινούν από την παιδεία και την ενημέρωση, αυτό είναι το Α και το Ω για να αλλάξουμε αυτή τη στάση τόσων χρόνων. Και βέβαια όσο περισσότεροι άνθρωποι με οπτικές αναπηρίες κυκλοφορούν ανεξάρτητοι, σπάζει αυτή η ξεπερασμένη και λανθασμένη αντίληψη, ότι ένας τυφλός άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος ανήμπορος, που κάθεται όλη μέρα στο σπίτι του».

Λ.Α.: «Τα παιδιά είναι το μέλλον μας. Αν δεν ξεκινήσει η εκπαίδευση από τα παιδιά, χάνουμε το 50% της προσπάθειας. Είτε έχουν συμμαθητή με οπτική αναπηρία, είτε όχι, όταν πηγαίνουμε και κάνουμε όλες αυτές τις δράσεις τα παιδιά είναι τόσο συνεργάσιμα και κάνουν φοβερές, εξαιρετικές, εύστοχες ερωτήσεις. Τους μένουν αυτές οι πληροφορίες. Και τις πληροφορίες αυτές τις μεταλαμπαδεύουν και στους γονείς και στο περιβάλλον τους».