Διακοπές ανθρωπιάς στη Σίφνο για τα παιδιά του πολέμου

Ένα μεγάλο γκρουπ με πολλά παιδιά και αποσκευές περιμένει ανυπόμονα να επιβιβαστεί στο πρωινό καράβι για Σίφνο στο λιμάνι του Πειραιά. Βγάζουν σέλφι με τα εισιτήρια στο χέρι, ανταλλάσσουν φιλιά με όσους ήρθαν να τους αποχαιρετήσουν. Αν η πολύβουη ομάδα δεν μιλούσε ανάμεικτα φαρσί, ελληνικά, ουκρανικά και αγγλικά, τίποτα δεν θα την ξεχώριζε από τους υπόλοιπους τουρίστες που αναχωρούσαν μέσα Ιουνίου για το κυκλαδίτικο νησί.

«Το μόνο που με ανησυχεί είναι αν θα με πειράξει το καράβι», λέει η 15χρονη Φατιμέ από το Αφγανιστάν, ένα από τα παιδιά που συμμετέχουν στην καλοκαιρινή εκδρομή στη Σίφνο.

Εδώ και 30 χρόνια, κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, το νησί της Σίφνου προσκαλεί και υποδέχεται παιδιά που δεν θα είχαν διαφορετικά την ευκαιρία να χαρούν ανάλογες καλοκαιρινές διακοπές. Χάρη στις προσπάθειες του Γιάννη και της Ντίνας Λαζαρίδη, ένα μεγάλο δίκτυο ανθρώπων, φορέων και επιχειρήσεων έχει στηθεί για να εξασφαλίσει μια ανάπαυλα σε παιδιά όπως η Φατιμέ.

Στη φετινή εκδρομή στη Σίφνο, που συντονίζει για τρίτη χρονιά η Συντονίστρια Εκπαίδευσης Προσφύγων της δομής του Σχιστού Έλενα Καραγιάννη, συμμετέχουν 15 παιδιά και άλλοι τρεις ενήλικες συνοδοί, όλοι πρόσφυγες από το Αφγανιστάν, την Ουκρανία, το Ιράκ και το Ιράν. Οι περισσότεροι είναι άγνωστοι μεταξύ τους πριν από το ταξίδι. Σιγά σιγά όμως γίνονται μια παρέα, αφήνοντας τη μαγεία της θάλασσας και τη φιλοξενία των ανθρώπων της Σίφνου να μαλακώσουν τις δυσκολίες που έχουν περάσει.

«Αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε το 1993, από τον πόλεμο στη Βοσνία αρχίσαμε να φιλοξενούμε παιδιά που είχαν πληγεί», εξηγεί ο 85χρονος κύριος Γιάννης Λαζαρίδης, ιδιοκτήτης ενοικιαζόμενων δωματίων στο νησί και εμπνευστής αυτής της πρωτοβουλίας.

«Τις μέρες που μένουν στο νησί τα παιδιά, είναι μια γιορτή για όλους. Όλο το νησί με τις επιχειρήσεις και τα καταστήματά του βοηθάει για τη διατροφή των παιδιών, τα απαραίτητα για τις διακοπές τους».

Μετά το πρώτο ταξίδι των παιδιών από τη Βοσνία, ο κύριος Γιάννης συνέχισε φιλοξενώντας παιδιά από τη Γεωργία, καθώς και παιδιά από την Ελλάδα που ζούσαν σε δομές παιδικής προστασίας και ορφανοτροφεία και νεαρά άτομα με αναπηρίες.

«Όλοι απάντησαν θετικά όταν τους ζήτησα να στηρίξουν αυτές τις διακοπές», λέει ο κύριος Γιάννης για το πώς ανταποκρίθηκαν όλοι ώστε να εξασφαλίσει για τα παιδιά παράλληλα με τη διαμονή, δωρεάν ακτοπλοϊκά εισιτήρια, ασφαλείς παραλίες για το μπάνιο τους, εστιατόρια όπου παίρνουν τα γεύματα της ημέρας και λεωφορεία για τις μετακινήσεις τους.

«Είναι μια προσπάθεια των Σιφνιών. Ο κόσμος εδώ είναι φιλόξενος, ό,τι έχει θα στο δώσει. Φέτος έχω και την υποστήριξη από τη Δήμαρχο», λέει ο κύριος Γιάννης, που ένιωσε και ο ίδιος την αγάπη του νησιού που τον αγκάλιασε αφότου πήγε να ζήσει εκεί. Ο ίδιος γεννήθηκε στις Χαλκιάδες Φαρσάλων, αλλά η καταγωγή του είναι από τον Βόλο, όπως λέει περήφανα, από όπου η οικογένειά του αναγκάστηκε να ξεριζωθεί όταν τα υπάρχοντά τους καταστράφηκαν στην περίοδο της γερμανικής κατοχής.

Στη Σίφνο πήγε πρώτη φορά για δουλειά ως νεαρός οικοδόμος και δεν έφυγε ποτέ. Παντρεύτηκε την κυρία Ντίνα με καταγωγή από τη Σίφνο, απέκτησαν δύο παιδιά, ασχολήθηκε για χρόνια με τα κοινά στο Δημοτικό Συμβούλιο και το Εργατικό Κέντρο του νησιού. Τώρα πια μοιράζει την χρονιά του μεταξύ Αθήνας και Σίφνου, όπου ανυπομονεί να υποδεχτεί μια διαφορετική ομάδα παιδιών κάθε καλοκαίρι.

«Στην αρχή η ομάδα είναι πιο αμήχανη, διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικοί άνθρωποι», εξηγεί η Έλενα Καραγιάννη. «Σιγά σιγά σπάει ο πάγος. Έτσι έγινε και φέτος. Τα παιδιά αρχίσανε να ανταλλάζουν λέξεις, πειράγματα, παιχνίδια στη θάλασσα. Γνωρίσανε κι άλλα παιδιά στην παραλία. Στο τέλος δεν βγαίνανε με τίποτα από το νερό!»

«Για τα παιδιά της δομής, που πέρα από το σχολείο, η ζωή στα κοντέινερ έχει σίγουρα λιγότερα ερεθίσματα και δραστηριότητες, και που μπορεί να προέρχονται από διαφορετικές κουλτούρες και κοινωνίες, αυτό το ταξίδι ήταν αποκάλυψη», προσθέτει η Έλενα.

Αλλά και για τα παιδιά από την Ουκρανία, που ζουν με τις μητέρες τους στην Αθήνα και στην αρχή ήταν πιο διστακτικά, τα παιχνίδια και τα γέλια στην παραλία βοήθησαν να ανοιχτούν γρήγορα. Όπως ανέφερε μια μητέρα από την Ουκρανία, ήταν η καλύτερη εβδομάδα που πέρασαν τα παιδιά της την τελευταία χρονιά.

«Κάθε βράδυ πηγαίναμε για καρπούζι στο σπίτι του κύριου Γιάννη και της κυρίας Ντίνας. Η καλύτερη στιγμή ήταν το τελευταία βράδυ, που μας οργάνωσαν πάρτι. Μου έφεραν και τούρτα σε μένα και ένα άλλο παιδί από την παρέα, που είχαμε τα γενέθλιά μας τις προηγούμενες μέρες» περιγράφει η Φατιμέ.

«Υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν δει θάλασσα. Από το Ιράν, το Αφγανιστάν, τη Γεωργία. Εδώ περνάνε καλά, είναι χαρούμενα. Είναι παιδιά που έχουν μεγαλώσει στις φωτιές, μέσα στην καταστροφή, στα δύσκολα. Υποχρέωση του κάθε ανθρώπου είναι αυτό. Δεν μπορούμε να αφήνουμε τα παιδιά στους δρόμους», λέει χωρίς δισταγμό ο κύριος Γιάννης.

Για τον ίδιο και την κυρία Ντίνα, συνοδοιπόρο του στη ζωή και την πρωτοβουλία αλληλεγγύης που ξεκίνησε στη Σίφνο, η μέρα που φεύγουν τα παιδιά είναι, όπως λένε, ημέρα πένθους. Δεν ξέρουν για πόσο καιρό ακόμα θα τους επιτρέπει η ηλικία και η υγεία τους να συντονίζουν αυτή την προσπάθεια.

Το ενθαρρυντικό είναι ωστόσο, όπως αναφέρει η Έλενα Καραγιάννη, ότι το παράδειγμα ανθρωπιάς της Σίφνου έχει μαθευτεί κι έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από άλλες περιοχές να οργανώσουν κάτι παρόμοιο.

«Η πρωτοβουλία της Σίφνου είναι πραγματικά συγκινητική και ελπιδοφόρα. Κάνει ο καθένας ό,τι περνάει από το χέρι του κι έτσι όλο το νησί συμμετέχει σε αυτή την πράξη αλληλεγγύης. Αυτό είναι που χρειάζεται για να μπορούν οι ξεριζωμένοι άνθρωποι, και ιδίως τα παιδιά, να ξαναβρούν ένα αίσθημα κανονικότητας στις κοινωνίες που τους υποδέχονται», ανέφερε η Louise Donovan, εκπρόσωπος τύπου της Ύπατης Αρμοστείας.

«Τους ευχαριστούμε πολύ για αυτές τις ημέρες. Αν δεν ήταν αυτοί, θα περνούσα όλο το καλοκαίρι μου μέσα στο σπίτι», λέει η Φατιμέ. Aυτές ήταν οι πρώτες της καλοκαιρινές διακοπές σε ελληνικό νησί αλλά και η πρώτη φορά που έμεινε μακριά από την οικογένειά της για τόσες μέρες. «Την πρώτη μέρα ήταν δύσκολο που πήγα στη Σίφνο και την τελευταία μέρα ήταν δύσκολο να φύγω από τη Σίφνο», ομολογεί.

Για τον κύριο Γιάννη και την κυρία Ντίνα το πιο σημαντικό είναι ότι πολλά από τα περισσότερα από 600 παιδιά που έχουν περάσει τις διακοπές τους εκεί, κρατούν επαφή μαζί τους ακόμα και μετά από δεκαετίες.

«Ο παππούς μου έλεγε: μπορείς να κάνεις το καλό; Κάν’ το. Κακό μόνο μην κάνεις», λέει ο κύριος Γιάννης για το πώς ξεκίνησε κάτι τόσο απλό και τόσο πολύτιμο.

by Eύα Σαββοπούλου

Παραχώρηση φωτογραφίας: Έλενα Καραγιάννη