Τα αποτελέσματα της έρευνας για την πρόοδο της ελληνικής Περιφέρειας προβληματίζουν

Το “Δίκτυο λύσεων βιώσιμης ανάπτυξης”, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ερευνητικό κέντρο “Αθηνά” και το “Παρατηρητήριο περιφερειακών πολιτικών”, με την υποστήριξη της Data Consultants, προχωρούν στην πρώτη καταγραφή της προόδου επίτευξης των 17 στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) σε περιφερειακό επίπεδο, οι οποίοι συγκεκριμένα είναι: ΣΒΑ1: Μηδενική φτώχεια, ΣΒΑ2: Μηδενική πείνα, ΣΒΑ3: Καλή υγεία και ευ ζην, ΣΒΑ4: Ποιοτική Εκπαίδευση, ΣΒΑ5: Ισότητα των φύλων, ΣΒΑ6: Καθαρό νερό και αποχέτευση, ΣΒΑ7: Φτηνή και καθαρή ενέργεια, ΣΒΑ8: Αξιοπρεπής Εργασία και Οικονομική Ανάπτυξη, ΣΒΑ9: Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές, ΣΒΑ10: Λιγότερες ανισότητες, ΣΒΑ11: Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, ΣΒΑ12: Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή, ΣΒΑ13: Δράση για το κλίμα, ΣΒΑ14: Ζωή στο νερό, ΣΒΑ15: Ζωή στη στεριά, ΣΒΑ16: Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί, ΣΒΑ17: Συνεργασία για τους στόχους.

Η έκθεση με τίτλο «Η πρόοδος των ελληνικών Περιφερειών σε σχέση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ)» αποτελεί την πρώτη προσπάθεια παρακολούθησης της προόδου επίτευξης των ΣΒΑ σε περιφερειακό επίπεδο, η οποία στοχεύει στο να βοηθήσει στον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων πολιτικής, αλλά και στον εντοπισμό μεγάλων ελλείψεων δεδομένων στο πλαίσιο των ΣΒΑ σε υποεθνικό επίπεδο. Επί του παρόντος, η αναφορά παρέχει ένα στιγμιότυπο, χρησιμοποιώντας τα πιο πρόσφατα δεδομένα του 2022, ωστόσο, οι τάσεις των Περιφερειών έχουν επίσης σημασία για την αξιολόγηση της προόδου και των δεσμεύσεων για τους στόχους. Η συγκεκριμένη έκθεση συγκεντρώνει τα αποτελέσματα από τη συλλογή δεδομένων και τις αναλύσεις που παράγονται από διάφορους ευρωπαϊκούς και μη ευρωπαϊκούς φορείς, στους οποίους περιλαμβάνονται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος , η Ελληνική Στατιστική Αρχή, καθώς και δεδομένα που συλλέγονται από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, την ομάδα της καθηγήτριας Χρυσής Λασπίδου και τη Data Consultants.

Τα πρώτα αποτελέσματα

Το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών δημοσιοποίησε τα στοιχεία και αποτελέσματα της έρευνας “Η πρόοδος των ελληνικών Περιφερειών σε σχέση με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης” και τα αποτελέσματα δεν προκαλούν αισιοδοξία. Σε γενικές γραμμές, η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών περιφερειών αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις όσον αφορά την επίτευξη των στόχων ΣΒΑ1, ΣΒΑ4, ΣΒΑ8, ΣΒΑ9, ΣΒΑ10, ΣΒΑ11 ενώ οι περισσότερες Περιφέρειες έχουν καταφέρει να βελτιωθούν πολύ όσον αφορά την επίτευξη των στόχων ΣΒΑ3, ΣΒΑ5, ΣΒΑ6, ΣΒΑ13, ΣΒΑ14, ΣΒΑ15. Είναι εντυπωσιακό πως καμία Περιφέρεια δεν έχει καταφέρει να πετύχει τους στόχους “Μηδενική φτώχεια”, Ποιοτική εκπαίδευση”, “Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη”, “Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές”, “ Λιγότερες ανισότητες” και “Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες” ενώ οι περισσότερες αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις σε αυτούς τους τομείς.

Στα θετικά καταγράφεται η βελτίωση των περισσότερων Περιφερειών στους στόχους ΣΒΑ3, ΣΒΑ5, ΣΒΑ6, ΣΒΑ14 και ΣΒΑ15. Πιο αναλυτικά, στους τομείς “Καλή υγεία και ευημερία”, “Ισότητα των φύλων”, “Καθαρό νερό και αποχέτευση”, “Δράση για το κλίμα” και “Ζωή στη στεριά”, μία Περιφέρεια έχει πετύχει το στόχο ενώ αρκετές αντιμετωπίζουν μόνο προκλήσεις, με εξαίρεση τον τομέα “Ζωή στο νερό” που το στόχο κατάφεραν να πετύχουν δύο Περιφέρειες. Όσον αφορά τον ΣΒΑ 12 "Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή" και τον ΣΒΑ 17 "Συνεργασία για τους στόχους" υπάρχει απόλυτη έλλειψη δεδομένων και πόρων. Ως εκ τούτου, η έκθεση δεν λαμβάνει υπόψη τους προαναφερθέντες στόχους.

Κυκλάδες και Δωδεκάνησα

Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου συγκεκριμένα αντιμετωπίζει εξαιρετικές προκλήσεις για την επίτευξη των στόχων “Μηδενική φτώχεια”, “Μηδενική πείνα”, “Καλή υγεία και ευ ζην”, “Ποιοτική εκπαίδευση”, “Καθαρό νερό και αποχέτευση”, “Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές”, “Λιγότερες ανισότητες” , “Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες”, “Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί”. Είναι ενδεικτικό ότι πάνω από το 30% των κατοίκων αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ σχεδόν το 20% όσων ζουν σε πόλεις αντιμετωπίζουν σοβαρή υλική στέρηση. Η περιοχή του Νοτίου Αιγαίου έχει επιτύχει τον στόχο “Ζωή στο νερό” ενώ αντιμετωπίζει μικρές προκλήσεις για την επίτευξη -πριν από το 2030- των στόχων “Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη” και “Ζωή στη στεριά”. Σημαντικές παραμένουν οι προκλήσεις για τους στόχους “Ισότητα των φύλων” και “Φθηνή και καθαρή εργασία”.

Οι πρώτοι και οι τελευταίοι

Θετική εντύπωση προκαλεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία είναι η μόνη ελληνική Περιφέρεια που έχει ήδη εκπληρώσει τις απαιτήσεις για τη βιωσιμότητα έως το 2030, κατά περισσότερο από 50%. Οι Περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, καθώς και Δυτικής Μακεδονίας φαίνεται να αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες, ενώ δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι οι Περιφέρειες Αττικής, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις και θα πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο για να ξεπεράσουν σημαντικές προκλήσεις για την επίτευξη των ΣΒΑ έως το 2030, δεδομένου ότι πάνω από το 60% του ελληνικού πληθυσμού κατοικεί σε αυτές τις περιοχές.

Η Ατζέντα 2030

Το 2015 οι παγκόσμιοι ηγέτες υιοθέτησαν ένα κοινό όραμα για τη βιώσιμη ανάπτυξη με τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2030. Αυτοί οι στόχοι υιοθετήθηκαν από εθνικές κυβερνήσεις αλλά με την ξεκάθαρη αναγνώριση πως οι Περιφέρειες και οι Δήμοι θα έχουν κομβικό ρόλο στην εφαρμογή τους. Η Ατζέντα 2030 και η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, αποτελούν τον οδικό χάρτη για να εφαρμοστεί μία νέα μέθοδος για την παραγωγή, την κατανάλωση και τη δράση και προτείνουν το πλαίσιο πολιτικής για ένα περισσότερο βιώσιμο μέλλον, με ισορροπία στο κοινωνικό ευ ζην, την περιβαλλοντική προστασία και την οικονομική ευμάρεια. Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) έχουν σχεδιαστεί για να εφαρμοστούν καθολικά σε όλες τις χώρες καθώς απευθύνονται σε προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο αναπτυσσόμενος, αλλά και ο ανεπτυγμένος κόσμος.

Η κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας προσφέρει τη δυνατότητα στους αρμόδιους φορείς και υπευθύνους, να τα χρησιμοποιήσουν ως οδηγό για το σχεδιασμό κατάλληλων πολιτικών περιφερειακής ανάπτυξης, τη βέλτιστη κατανομή πόρων και την εστίαση του χαρτοφυλακίου επενδύσεων στις δυσκολίες κάθε περιοχής, πετυχαίνοντας τους στόχους της Ατζέντας 2030.