Συμμαχία για την αναζωογόνηση της υπαίθρου

Το δίκτυο «Συμμαχία για την Αειφόρο Τοπική Ανάπτυξη (ΣυμΑΤΑ)» άρχισε να δραστηριοποιείται τον Ιανουάριο του 2022, με στόχο την αναζωογόνηση της υπαίθρου από τις ίδιες τις κοινότητές της, μέσω της δικτύωσης και ενδυνάμωσης των περιφερειακών οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Σήμερα, το «Δίκτυο Μελών» της ΣυμΑΤΑ αριθμεί δώδεκα οργανώσεις, στις οποίες συγκαταλέγεται η Κοιν.Σ.Επ Απάνω Μεριά που εκπροσώπησε επάξια τις Κυκλάδες κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου λειτουργίας του Δικτύου.

Η πρόεδρος της Κοιν.Σ.Επ Απάνω Μεριά , Ηώ Σταυρίδη, μιλώντας στην “Κοινή Γνώμη”, αναφέρθηκε στη συμμετοχή της Κοιν.Σ.Επ στο Δίκτυο καθώς και στις νέες ιδέες και τα νέα εργαλεία με τα οποία ήρθαν σε επαφή μέσω του προγράμματος. “Βασικός στόχος του προγράμματος ήταν να φέρει κοντά οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών από όλη την Ελλάδα που ασχολούνται με το περιβάλλον, την ανάπτυξη και τον άνθρωπο. Το Cyclades Preservation Fund μάς πρότεινε να συμμετέχουμε στο εν λόγω πρόγραμμα, κυρίως επειδή η στοχοθεσία και οι δράσεις μας συνδυάζουν την προστασία του περιβάλλοντος με την ανθρώπινη δραστηριότητα, σε ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης. Μέσα από αυτό το πρόγραμμα, σε επίπεδο οργανισμού, μάθαμε νέα πράγματα, ενδυναμωθήκαμε και ήρθαμε σε επαφή με πρακτικές από άλλα μέρη της Ελλάδας που έχουν ίδια στόχευση με εμάς. Ένας ακόμη σημαντικός στόχος του προγράμματος άλλωστε ήταν η δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας σε μία πιο μόνιμη βάση μεταξύ των οργανισμών, οπότε έγινε μία καλή αρχή ώστε να χτίσουμε δεσμούς μεταξύ μας που θα συνεχίσουν να υπάρχουν, προσφέροντας τεχνογνωσία και βοήθεια ο ένας στον άλλον”.

Τοπική ανάπτυξη και προστασία περιβάλλοντος

Πρώτος σταθμός του προγράμματος ήταν η χαρτογράφηση των δράσεων και των αναγκών υποστήριξης των οργανώσεων-μελών της ΣυμΑΤΑ, κατά την οποία διαπιστώθηκε η ανάγκη για τη δικτύωση και ενδυνάμωσή τους, τόσο σε επίπεδο γνώσης όσο και οργανωσιακής ανάπτυξης.

Κατά τους επόμενους μήνες, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ένα πρόγραμμα σε θεματικές που τα ίδια τα μέλη ανέδειξαν μέσω της χαρτογράφησης. Το πρόγραμμα συμπεριλάμβανε εντατικά διαδικτυακά και διαδραστικά σεμινάρια στην Εξεύρεση Πόρων, την Αειφόρο Τοπική Ανάπτυξη και τη Συνηγορία. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν και διαδικτυακές συναντήσεις συμβουλευτικής γύρω από τη διαμόρφωση στρατηγικού σχεδίου, τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και εθελοντών, την επικοινωνία, εξειδικευμένα νομικά ζητήματα καθώς και συνεδρίες καθοδήγησης (mentoring). Το κλείσιμο της χρονιάς επισφραγίστηκε με μία διήμερη δια ζώσης συνάντηση και των δεκαοκτώ μελών του Δικτύου, όπου μέσω συμμετοχικών εργαστηρίων τέθηκαν τα θεμέλια για τη δημιουργία του οδικού χάρτη της ΣυμΑΤΑ και τη σκιαγράφηση της κοινής ταυτότητας. Οι δύο θεματικές που αναδείχθηκαν, κατά τη διάρκεια των εν λόγω εργαστηρίων, ήταν η προστασία του περιβάλλοντος και ο βιώσιμος εναλλακτικός τουρισμός, οι οποίες θα αποτελέσουν και τις βασικές προτεραιότητες του νεοσύστατου αυτού Δικτύου.

Σχετικά με το πώς η γνώση και η εμπειρία που αποκτήθηκαν από το πρόγραμμα, μπορούν να βρουν εφαρμογή στη Σύρο, η Ηώ Σταυρίδη δήλωσε: “Ένα κοινό που έχουμε με πολλές από τις οργανώσεις που συμμετείχαν και με το οποίο θέλουμε να αρχίσουμε να ασχολούμαστε πιο εντατικά, είναι το θέμα με τις αναβαθμίδες, τις ξερολιθιές δηλαδή, που υπάρχουν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και αποτελούν ένα στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς αναγνωρισμένο από την Unesco. Στη Σύρο δεν έχουμε ασχοληθεί συνολικά με το συγκεκριμένο θέμα, για τη συντήρηση και προστασία τους, οπότε είναι μία καλή ευκαιρία τώρα που συγκεντρώσαμε πληροφορίες, να ξεκινήσουμε κάποιες πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση”.

Η Συμμαχία για την Αειφόρο Τοπική Ανάπτυξη (ΣυμΑΤΑ)

Η συνεχιζόμενη εγκατάλειψη της υπαίθρου -ιδιαίτερα από τους νέους- έχει σαν αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του δυναμισμού και των προοπτικών πολλών περιοχών, ιδιαίτερα των απομακρυσμένων, ορεινών και νησιωτικών τόπων. Η αναπτυξιακή πολιτική των προηγούμενων δεκαετιών, παρά τις προσπάθειες στήριξης της περιφέρειας δεν έχει κατορθώσει να αντιστρέψει την κατάσταση, τροφοδοτώντας ένα μοντέλο όπου οι πόροι και η τεχνογνωσία έρχονται «από έξω». Παράλληλα, ο κεντρικά εκπορευόμενος σχεδιασμός σε κρίσιμους τομείς για την ύπαιθρο, όπως η αγροτική και περιβαλλοντική πολιτική, δεν καταφέρνει να αξιοποιήσει και να αναδείξει επαρκώς τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα στο πλαίσιο της αειφορίας. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί ένα αυτοτροφοδοτούμενο πρόβλημα καθώς οι τοπικές κοινωνίες δε συμμετέχουν στη διαμόρφωση λύσεων και «εκπαιδεύονται» στην έλλειψη συμμετοχικότητας και διαβούλευσης και στην αναμονή λύσεων από τρίτους, με αποτέλεσμα η Κοινωνία των Πολιτών (ΚτΠ) να φθίνει ή/και να αδυνατεί να παράξει και να προωθήσει λύσεις στα τοπικά θέματα.

Η ενθάρρυνση των «εκ των έσω» πρωτοβουλιών τοπικής ανάπτυξης, που προϋποθέτουν την ύπαρξη ενεργών φορέων της ΚτΠ, είναι αναγκαία για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της αειφόρου τοπικής ανάπτυξης. Η υποστήριξη και ενδυνάμωση των περιφερειακών οργανώσεων της ΚτΠ που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της αειφόρου ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο αποτελεί «κλειδί» για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και την άσκηση θεσμικής πίεσης για την προώθηση της αειφορίας, με πολλαπλασιαστικά οφέλη στην προσέλκυση νεότερων πληθυσμιακών ομάδων και νέων μορφών επιχειρηματικότητας.

Η Συμμαχία για την Αειφόρο Τοπική Ανάπτυξη (ΣυμΑΤΑ) έχει ως στόχο την ενδυνάμωση και δικτύωση ενεργών, περιφερειακών οργανισμών της ΚτΠ με τοπική δράση για την αειφόρο τοπική ανάπτυξη – το λεγόμενο «Δίκτυο Μελών» – προσφέροντάς τους ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο υποστήριξης σε θέματα συνηγορίας, αειφόρου τοπικής ανάπτυξης, εσωτερικής οργάνωσης και διακυβέρνησης από έγκριτους εθνικούς και υπερ-εθνικούς φορείς – την «Ομάδα Πρωτοβουλίας» – και εξειδικευμένους συνεργάτες της «Δεξαμενή Υποστήριξης» όπως ο εταίρος. Απώτερος σκοπός της ΣυμΑΤΑ είναι η ενδογενής αναζωογόνηση της ελληνική περιφέρειας μέσω της αποτελεσματικής λειτουργίας και ενεργού δράσης τοπικών οργανώσεων της ΚτΠ. Ο θετικός αντίκτυπος της ΣυμΑΤΑ εστιάζει στη βιωσιμότητα και ενίσχυση των οργανώσεων του «Δικτύου Μελών» που θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά, διευρύνοντας τις δράσεις τους, κινητοποιώντας τις τοπικές κοινότητες και προσφέροντάς τους ένα δίκτυο επαφών και ικανοτήτων που θα μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπό τους.