Μύκονος: Προχωρά η αποκατάσταση του κωδωνοστασίου της Μεγάλης Παναγιάς

Με γοργό ρυθμό προχωρά η υλοποίηση της προγραμματικής σύμβασης που έχει στόχο την αποκατάσταση του κωδωνοστασίου του Ιερού Ναού της Μεγάλης Παναγιάς στη Χώρα Μυκόνου, ώστε να αντιμετωπιστούν οι βλάβες που έχουν εμφανισθεί από την οξείδωση των μεταλλικών του στοιχείων, αλλά και να αποκατασταθεί στην αρχική του μορφή. Οι συμβαλλόμενοι, Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, Δήμος Μυκόνου και Ιερά Μητρόπολη Σύρου, προχώρησαν στην υπογραφή προγραμματικής σύμβασης, με την οποία συμφωνούν στην υλοποίηση του παραπάνω έργου από το Υπουργείο, δια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, με σκοπό την άμεση αποκατάσταση των βλαβών που έχουν εμφανισθεί στο μνημείο.

Αντικείμενο της Σύμβασης

Αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης είναι η υλοποίηση του έργου «Αποκατάσταση κωδωνοστασίου του Ιερού Ναού Μεγάλης Παναγιάς στη Χώρα Μυκόνου». Το εν λόγω κωδωνοστάσιο βρίσκεται στην βόρεια όψη του Ναού της Μεγάλης Παναγιάς και πάνω από την πλαϊνή θύρα του ναού. Αποτελείται από τρεις λίθινους πεσσούς που στέφονται με τριγωνική απόληξη, πιθανώς λιθόδμητη, με τοξωτές γεφυρώσεις μεταξύ αυτών. Κατά τη διεύθυνση της γένεσης των τόξων υπάρχει μεταλλικό στοιχείο επί του οποίου συνδέονται οι δύο κώδωνες. Οι λίθινοι πεσσοί που αναπτύσσονται σε τρεις στάθμες κοσμούνται από μαρμάρινα μέλη σε επανάχρηση από την αρχική διάταξη του κωδωνοστασίου, κατά την οποία η κατασκευή οργανωνόταν µε επάλληλες τετράδες πεσσών και οριζόντια διαφράγματα έτσι ώστε τελικά να είναι διάτρητοι οι πεσσοί, στοιχείο που προσέδιδε στο κωδωνοστάσιο ραδινή μορφή και πλαστικότητα. 

Σήμερα, μεταξύ των μελών παρεμβάλλονται τσιμεντένιες πλάκες που μιμούνται τα αρχικά επίπεδα μαρμάρινα μέλη. Ανάλογα παραδείγματα της αρχικής μορφής του απαντώνται σε άλλα κωδωνοστάσια της μεταβυζαντινής περιόδου εντός του ιστορικού οικισμού της Χώρας Μυκόνου, όπως του εγγύς ναού της καθολικής εκκλησίας Παναγίας Ροδαρίου, του ναού των Εισοδίων κ.ά. 

Η αναγκαιότητα για την αποκατάσταση

Βασικό στοιχείο της παθολογίας της κατασκευής είναι η τοπική διάρρηξη των τσιμεντένιων πλακών και των περιοχών έμπηξης από το οξειδωμένο πλέον μεταλλικό στοιχείο ανάρτησης των κωδώνων. Οι επεμβάσεις αποκατάστασης του κωδωνοστασίου αφορούν στην καθαίρεση του υφιστάμενου κωδωνοστασίου και στην ανακατασκευή του, με επανάχρηση των σωζόμενων μαρμάρινων μελών και προσθήκη νέων, σύμφωνα με την αρχική του μορφή, η οποία θα τεκμηριωθεί από έρευνα αρχείου ή θα υλοποιηθεί κατά αντιστοιχία με τα σωζόμενα παράλληλα παραδείγματα κωδωνοστασίων από ναούς της ίδιας περιόδου.

Οι απαραίτητες μελέτες και εργασίες

Το έργο θα υλοποιηθεί βάσει μελέτης η οποία θα ανατεθεί σε έμπειρο αρχιτέκτονα – αναστηλωτή και θα περιλαμβάνει αναλυτική αρχιτεκτονική αποτύπωση του κωδωνοστασίου και τουλάχιστον του βόρειου τοίχου επάνω στον οποίο εδράζεται το καμπαναριό, λεπτομερή αποτύπωση των εν χρήσει αρχιτεκτονικών μελών, τοπικές δοκιμαστικές τομές στην επιχρισμένη επιφάνεια για την κατανόηση του τρόπου δομής, αρχειακή αναζήτηση και λεπτομερή σχεδίαση της νέας κατασκευής προς εφαρμογή, ενώ για τον έλεγχο της προτεινόμενης διάταξης και των απαραίτητων προσαρμογών της κατασκευής θα χρειαστεί και η εκπόνηση στατικής μελέτης από έμπειρο δομοστατικό με εμπειρία σε μνημεία. Η έγκριση των ανωτέρω θα γίνει από το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων, σε συνέχεια σχετικής εισήγησης της ΕΦΑ Κυκλάδων.

Για την υλοποίηση της πρότασης, θα προηγηθεί προσεκτική καθαίρεση-αποδόμηση του κωδωνοστασίου με διατήρηση των εγκατεστημένων σε αυτό αρχικών μελών. Παραλλήλως, θα γίνει λάξευση και πρόχειρη συναρμολόγηση των σωζόμενων και νέων μελών στο εργαστήριο του αναδόχου, προς έλεγχο και τελική διόρθωση της διάταξης. Στο τέλος, θα λάβει χώρα η επί τόπου συναρμολόγηση του κωδωνοστασίου με ράβδους τιτανίου οι οποίες θα εξασφαλίσουν την ευστάθεια της κατασκευής και την επαρκή της σύνδεση της με την υποκείμενη λιθοδομή, στην οποία θα έχει προηγηθεί εγκατάσταση στοιχείων εν αναμονή. Όλες οι εργασίες θα υλοποιηθούν βάσει των εγκεκριμένων μελετών και υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Χρονική διάρκεια και προϋπολογισμός

Η διάρκεια της προγραμματικής σύμβασης ορίζεται σε 12 μήνες με δυνατότητα παράτασης της για 6 μήνες έως το πέρας του έργου. Ως χρόνος έναρξης της σύμβασης θεωρείται η ημερομηνία υπογραφής της. Ο προϋπολογισμός για το έργο θα ανέλθει στα 70.000 ευρώ. Το έργο χρηματοδοτείται από ίδιους πόρους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Μυκόνου.