"Η προστασία της θάλασσας ξεκινά από εμάς"

Μία νέα πρωτοβουλία άρχισε από την μη κερδοσκοπική οργάνωση, Cyclades Preservation Fund και αφορά στην προστασία των λιβαδιών Posidonia oceanica στις Κυκλάδες.
Το Cyclades Posidonia Alert, που είναι ο γενικός τίτλος του εγχειρήματος, είναι μια κοινή πρωτοβουλία του Cyclades Preservation Fund (CPF) και του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Χρηματοδοτείται από το Seacology Foundation, το Edmiston Yachting και το CPF, αλλά και με την υποστήριξη τοπικών οργανισμών και αρχών των Κυκλάδων, που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία των λιβαδιών Ποσειδωνίας για τις κυκλαδικές κοινότητες και το οικοσύστημα, και ως εκ τούτου, για την ανάγκη υπεύθυνης αγκυροβόλησης για την προστασία τους, στις Κυκλάδες.

Τι είναι τα λιβάδια Ποδειδωνίας

Τα λιβάδια Ποσειδωνίας θεωρούνται σημαντικό παράκτιο οικοσύστημα που συμβάλλει στην αποθήκευση του λεγόμενου «μπλε άνθρακα». Αυτά τα παράκτια οικοσυστήματα αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες άνθρακα μέσα στα ίδια τα φυτά και το υποκείμενο στρώμα ιζήματος. Στην πραγματικότητα, τα θαλάσσια λιβάδια σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να είναι 35 φορές πιο αποτελεσματικά στη δέσμευση άνθρακα από ότι τα τροπικά δάση και, επομένως, η κατανόηση της ικανότητας των λιβαδιών Ποσειδωνίας να αποθηκεύουν άνθρακα είναι κρίσιμη για να κατανοήσουμε τις υπηρεσίες που προσφέρουν αυτά τα σημαντικά οικοσυστήματα ως πιθανή λύση για τον μετριασμό της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής. Όταν τα λιβάδια καταστρέφονται, οι θάλασσες γίνονται λιγότερο παραγωγικές και κατ’ επέκταση και η αλιευτική παραγωγή ενώ οι παραλίες που βρίσκονται κοντά στα λιβάδια μπορεί να διαβρωθούν και να εξαφανιστούν.

Η ραγδαία ανάπτυξη του yachting στη Μεσόγειο

Το Yachting είναι μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται παγκοσμίως και η Μεσόγειος Θάλασσα είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για θαλάσσιο τουρισμό στον κόσμο, χάρη στο ήπιο κλίμα της, το όμορφο φυσικό τοπίο, τις πολυάριθμες μαρίνες, τα ναυπηγεία και τις εγκαταστάσεις επισκευής. Υπάρχουν περίπου 400.000 θέσεις ελλιμενισμού στη Μεσόγειο που εκτείνονται σε περίπου 940 μαρίνες, όπου οι περισσότερες από αυτές συγκεντρώνεται στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία. Τα οικονομικά οφέλη για τις ευρωπαϊκές παράκτιες περιοχές είναι τεράστια, αφού ο τομέας του yachting έχει δημιουργήσει γύρω στις 240.000 νέες θέσεις εργασίας και δημιουργεί δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε ετήσια έσοδα. Σύμφωνα με στοιχεία της EC, το 59% αυτών των εσόδων προέρχονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Παρά το γεγονός ότι ο κλάδος επλήγη από τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008, έχει κάνει εντυπωσιακή ανάκαμψη, με
ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 10%.

Βελτίωση περιβαλλοντικών επιδόσεων

Η βιομηχανία γιοτ μπορεί να έχει μικρότερες επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον σε σύγκριση με άλλα είδη θαλάσσιου τουρισμού (όπως κρουαζιέρες και παράκτια ναυτιλία), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν αποτελεί σημαντικό παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Η ναυπηγική βιομηχανία επενδύει επί του παρόντος στην ανάπτυξη προϊόντων
και τεχνολογίες που στοχεύουν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος σε όλα τα στάδια παραγωγής, ενώ οι εταιρείες διαχείρισης πλοίων και ναυλώσεων υιοθετούν ολοένα και περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, δημιουργώντας έτσι μια πρόσθετο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Εξάλλου, τα δεδομένα δείχνουν ότι ζούμε σε μια εποχή που οι ταξιδιώτες είναι πιο συνειδητοποιημένοι και έχοντας επίγνωση των περιβαλλοντικών θεμάτων, ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς επιλέγουν τις διακοπές τους με βάση το περιβαλλοντικό προφίλ και τις δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος που υλοποιούνται από τις διάφορες τουριστικές επιχειρήσεις που επιλέγουν για να οργανώσουν τις διακοπές τους. Η εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης φαίνεται να είναι η μοναδική επιλογή και έχει πολλά πλεονεκτήματα.

Οι βασικές επιπτώσεις του yachting στο θαλάσσιο περιβάλλον

Aγκυροβόληση

Πειράματα που έγιναν στη Μεσόγειο σε θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές (MPAs), έχουν αποκαλύψει ότι, ανάλογα με τον τύπο, σχήμα και μέγεθος της άγκυρας και των αλυσίδων, καταστρέφουν τους κοραλλιογενείς υφάλους & τα λιβάδια της Ποσειδωνίας. Όσο μεγαλύτερο είναι το σκάφος, τόσο μεγαλύτερη είναι η ζημιά που προκαλείται στα πολύτιμα αυτά μέρη, που αποτελούν ιδανικό βιότοπο για εκατοντάδες είδη.

Συγκρούσεις και τραυματισμοί

Άλλες επιπτώσεις σχετίζονται με τους κινητήρες. Και παρόλο που τα υπολείμματα ψαρέματος είναι τα κορυφαία αιτία ανθρωπογενούς θνησιμότητας για τις θαλάσσιες χελώνες, αυτό δεν σημαίνει ότι ο κίνδυνος τραυματισμού από το κύτος του πλοίου ή τις λεπίδες της προπέλας, είναι χαμηλή.
Σύμφωνα με στοιχεία, το 82% των συγκρούσεων μεταξύ θαλάσσιων ειδών και σκαφών παρατηρήθηκαν μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου όταν η θαλάσσια κίνηση είναι υψηλή, ενώ
φαίνεται ότι το 8,3% αυτών των συγκρούσεων έχει προκληθεί από μεγάλα σκάφη, μήκους μεταξύ 15 και 80 μέτρων.

Eπαναιώρηση ιζημάτων

Η πλοήγηση μηχανοκίνητων σκαφών και τζετ σκι πάνω από ρηχά, αμμώδη περιβάλλοντα ή
λασπωμένους βυθούς μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία επαναιώρησης ιζήματος, η οποία μπορεί επίσης να επηρεάζει δυσμενώς τόσο τα φύκια όσο και τα ψάρια, δεδομένου ότι θα μπορούσε να επηρεάσει τα βράγχια τους. Η θολότητα του νερού ενισχύει επίσης τον κίνδυνο ευτροφισμού,
που μπορεί να προάγει την ανάπτυξη τοξικών βακτηρίων και την εμφάνιση επιβλαβών φυκιών
λόγω της παρουσίας περισσότερων οργανικών υλικών. Οι υψηλές ταχύτητες των σκαφών σχετίζονται με αυτή την επαναιώρηση του ιζήματος, δεδομένου ότι οι υψηλότερες ταχύτητες γενικά παράγουν μεγαλύτερα και πιο ενεργητικά κύματα.

Εκπομπές ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Αν και οι μηχανές σκαφών αναψυχής είναι μία μικρή πηγή των υδρογονανθράκων που απελευθερώνονται στο περιβάλλον, προκαλώντας μόνο το 1% της θαλάσσιας ρύπανσης, αυτές οι εκπομπές μπορεί να είναι σημαντικές σε τοπικό επίπεδο. Επιπρόσθετα επηρεάζουν άμεσα το θαλάσσιο περιβάλλον, ρυπαίνοντας τον αέρα και το νερό, ενώ επίσης συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή και στην οξίνιση των ωκεανών. Και αν οι εκπομπές ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι σημαντικά χαμηλότερες από εκείνα των εμπορικών ναυτιλιακών πλοίων, ο αντίκτυπος αυτός αναμένεται να επιδεινωθεί λαμβάνοντας υπόψη τον αυξανόμενο αριθμό των σκαφών αναψυχής.

Ποιο είναι το Cyclades Preservation Fund

Το Cyclades Preservation Fund (CPF) είναι μία φιλανθρωπική, μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε στα τέλη του 2017 για την προώθηση του φυσικού πλούτου των Κυκλάδων και την υποστήριξη βιώσιμων, τοπικών περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των θαλάσσιων, παράκτιων και χερσαίων οικοσυστημάτων, τη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή των νησιών. Η βασική αποστολή του CPF είναι να παρέχει υποστήριξη και να ενδυναμώνει τις τοπικές κοινότητες και τους συλλόγους, των οποίων η πολύτιμη συμβολή βοήθησε στον καθορισμό των προτεραιοτήτων για κάθε νησί και αποφέρει άμεσα οφέλη τόσο για το περιβάλλον όσο και για τη βιώσιμη οικονομία και ανάπτυξη κάθε τόπου. Είναι μέλος του The Conservation Collective, ενός διεθνούς δικτύου ιδρυμάτων που στοχεύουν στην προστασία, διατήρηση και αποκατάσταση φυσικών περιοχών, με έμφαση σε νησιά μεγάλης τουριστικής σημασίας των οποίων η φυσική πόροι βρίσκονται υπό αυξανόμενη πίεση.