Δημήτρης Σταυρακόπουλος: "Η πίστη και η επιμονή είναι ανεξάντλητες πηγές δύναμης"

Ο δημιουργός του Μουσείου Κλωστοϋφαντουργίας Ερμούπολης, Δημήτρης Σταυρακόπουλος, μίλησε στο andro.gr, για τη διαδρομή που διένυσε για τη δημιουργία αυτού του χώρου, αλλά και για την αγάπη του στον πολιτισμό της Σύρου.

Η συνέντευξη

O δημιουργός του Μουσείου Κλωστοϋφαντουργίας Ερμούπολης είναι ένας άνθρωπος με όραμα και αγάπη για το νησί του, τη Σύρο. Αλλά και με βαθιά φιλοσοφημένη άποψη -και μεράκι- για τη ζωή. Φωτογραφήθηκε για το Andro και μίλησε στον Κίμωνα Φραγκάκη για το πώς διέσωσε το Εργοστάσιο Ζησιμάτου και το μετέτρεψε σε ένα πρότυπο μουσείο-κόσμημα για τις Κυκλάδες.

– Έχετε δημιουργήσει ένα από τα ωραιότερα μουσεία στην Ελλάδα. Αναπαλαιώσατε και ένα από τα ομορφότερα καΐκια στο Αιγαίο. Είστε πρωτίστως λάτρης του ωραίου;

"Λένε ότι όποιοι έχουν γεννηθεί στη Σύρο είναι μύστες της ομορφιάς. Οπότε ναι, οι εικόνες μέσα από τις οποίες μεγάλωσα με έκαναν κι εμένα λάτρη του ωραίου".

– Στη συλλογή σας περιλαμβάνονται και παλιά αυτοκίνητα. Θα θέλατε να ζείτε σε άλλη εποχή;

" Η αλήθεια είναι ότι η αγαπημένη μου εποχή είναι η χρυσή εποχή της Ερμούπολης μεταξύ 1830-1860 αλλά και η εποχή του 1930. Είναι πραγματικά έντονη η επιθυμία μου πολλά χρόνια τώρα -και γίνεται ακόμα πιο έντονη κάθε μέρα- να ταξιδεύω πίσω στο χρόνο. Να ανακαλύπτω πράγματα, ανθρώπους, ιστορίες αλλά και μέσα από όλα αυτά, να ζω μια δική μου εποχή. Αυτή η εποχή χρησιμοποιεί τα προτερήματα του σήμερα όπως η ελευθερία, η τεχνολογία κ.α. και καλύπτει τα κενά του ρομαντισμού, με στοιχεία του χτες".

– Σίγουρα θα ξοδέψατε πάρα πολύ χρόνο για να δημιουργήσετε με τόσο μεράκι και τόση λεπτομέρεια το μουσείο κλωστοϋφαντουργίας. Βγήκατε εκτός χρονοδιαγράμματος;

"Σήμερα που μιλάμε διανύουμε τον ένατο χρόνο εργασιών αποκατάστασης. Ο χώρος για να φτάσει στην τελική του μορφή όπως έχει σχεδιαστεί θα χρειαστεί επιπλέον 2-3 έτη οπότε το συνολικό πλάνο φτάνει τα 12 έτη. Κάποιος είχε πει κάποτε : Όταν αναζητάς την τελειότητα, ο χρόνος δεν υπάρχει. Εγώ δεν αναζητώ την τελειότητα αλλά αναζητώ την ομορφιά μέσα από την ατέλεια που προκαλεί η φθορά. Δεν υπήρχε χρονοδιάγραμμα αυστηρό κατά την έναρξη αποκατάστασης του παλιού εργοστασίου αλλά από την πρώτη στιγμή είχα ορίσει τα επτά έτη ως περιθώριο που θα έπρεπε να έρθει ο χώρος σε μια πρώτη λειτουργική μορφή. Σε πείσμα των καιρών καταφέραμε το 2019 να φιλοξενήσουμε την πρώτη εκδήλωση στον χώρο με 400 περίπου άτομα από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος".

–Δηλαδή δεν σκεφτήκατε ούτε στιγμή να τα παρατήσετε;

"Υπήρξαν φορές που κάμφθηκα από κάποιες συμπεριφορές ελάχιστων ανθρώπων, αλλά η πίστη μου ήταν ισχυρότερη".

– Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε περισσότερο να συνεχίσετε παρά τις αντιξοότητες; "Υποσυνείδητα ένιωσα μια ευθύνη ώστε να διασωθεί αυτός ο χώρος. Από την πρώτη στιγμή που αντίκρισα τους παλιούς αργαλειούς να στέκονται παγωμένοι στο χρόνο είπα στον εαυτό μου ότι πρέπει με κάθε τρόπο να διασωθεί αυτή η κληρονομιά και η ιστορία. Πίστη και επιμονή: Για μένα, είναι ανεξάντλητες πηγές δύναμης!Μοναδική μου κατεύθυνση είναι το «πρόσω ολοταχώς".

– Λειτουργήσατε περισσότερο με τη λογική ή με το ένστικτο;

"Η αρχή έγινε διαισθητικά. Γενικά ακούω την καρδιά μου και το ένστικτο μου, κυρίως στο να κάνω πράγματα που πραγματικά μου αρέσουν και με παθιάζουν. Για αρκετό διάστημα, το ένστικτο και μια δόση τρέλας ίσως, μου έδειχναν τον δρόμο. Γιατί αν όλο αυτό είχε μπει κάτω με χαρτί και μολύβι, ορθολογικά και συγκριτικά με τους πόρους και την οικονομική δυνατότητα, δεν θα ξεκινούσε ποτέ. Την υποσυνείδητη παρόρμηση ήρθε να συνδράμει η λογική στην συνέχεια και αναγκαστικά οργανώθηκαν όλα μέσω manuals και business plan. Αν δεν συνδυαστούν αυτά, δε γίνεται".

– Είχατε εσείς ή η οικογένεια σας σχέση με την κλωστοϋφαντουργία;

"Ούτε η οικογένεια μου είχε κάποια σχέση με την κλωστοϋφαντουργία, ούτε εγώ είχα κάποια σχέση με εργοστάσια, οπότε αναγκαστικά έπρεπε να μάθω όρους, ιστορίες, ονόματα ανθρώπων, βήματα παραγωγής και πολλά άλλα ώστε να καταφέρω να πείσω όλους όσους συνεργαζόμασταν ότι θα τα καταφέρουμε και θα μπορέσει αυτός ο χώρος που ήταν 30 χρόνια ερείπιο να ζωντανέψει ξανά".

– Πείτε μας κάποιο ευτράπελο που συναντήσατε στην ρομαντική αυτή προσπάθεια που σίγουρα θα βρήκε αρκετά εμπόδια.

"Θεωρώ κάθε προσπάθεια έχει εμπόδια και σαφώς αντιμετώπισα πάρα πολλά ως προς το να καταφέρω να γίνω και εγώ κομμάτι αυτής της ιστορίας. Ένα ευτράπελο ήταν όταν ένας tour operator που συνόδευε ένα γκρούπ ξένων μας έβαλε να ετοιμάσουμε τον χώρο ώστε να γίνει ιδιωτική ξενάγηση -και στην συνέχεια θα τους παρέθετε και δείπνο. Ενώ λοιπόν όλα έμοιαζαν τέλεια και ήταν την περίοδο μετά τον κορωνοϊό που ξεκινούσαμε δειλά – δειλά να παίρνουμε δύναμη, μισή ώρα πριν την ξενάγηση εμφανίστηκε στο χώρο και άρχισε να δυσανασχετεί και να σχολιάζει ότι ο χώρος μοιάζει με μπαρ. Μετά από ένα διαπληκτισμό και αφού ήταν εμφανές ότι κάτι άλλο είχε συμβεί, μας αποκάλυψε ότι είχε βγει εκτός προϋπολογισμού και δεν είχε λεφτά να πληρώσει ούτε την ξενάγηση ούτε το δείπνο στους καλεσμένους. Τελικά ούτε αυτό ήταν αληθές όπως διαπιστώθηκε στο τέλος, απλά ήθελε να καταφέρει μια μεγάλη έκπτωση προς όφελός του. Βλέποντας λοιπόν αυτή την περίπτωση, πραγματικά σου προκαλεί θλίψη όταν κάνεις κάτι με αγάπη και μεράκι, και έρχονται άνθρωποι να το εκμεταλλευτούν".

– Είχατε βοήθεια από την τοπική κοινωνία;

"Δέν ζήτησα οικονομική στήριξη από φορείς της τοπικής κοινωνίας. Τώρα που το σκέφτομαι, δεν ζήτησα κανενός είδους στήριξη από την ευρύτερη κοινωνία. Άλλωστε, οι περισσότεροι άνθρωποι με κοίταζαν παράξενα όταν έλεγα τι θέλω να κάνω. Ωστόσο, υπήρξαν μεμονωμένα άτομα που βρέθηκαν δίπλα μου, ακόμα κι αν δεν καταλάβαιναν εντελώς τον στόχο. Τους ευγνωμονώ, γιατί κάθε άνθρωπος χρειάζεται έστω έναν καλό λόγο. Δεν σας κρύβω ότι οι περισσότεροι ήταν ξένοι, που έχοντας περισσότερες προσλαμβάνουσες αναγνώριζαν την όλη αξία του χώρου. Η νοοτροπία άρχισε να αλλάζει όταν πλέον ο χώρος ήταν έτοιμος να υποδεχτεί επισκέπτες. Σήμερα πιστεύω και νιώθω ότι πολύς κόσμος είναι περήφανος που αναδεικνύεται η βιομηχανική ιστορία του τόπου και μάλιστα με τόσο αυθεντικό τρόπο και το στηρίζουν πάρα πολλοί, τόσο από την τοπική διοίκηση όσο και η τοπική κοινωνία ευρύτερα".

– Η Σύρος είχε αρκετές βιομηχανίες για το μέγεθος της. Είχε αποκληθεί και «Μάντσεστερ της Ελλάδας». Πως εκβιομηχανίστηκε και γιατί αποβιομηχανίστηκε;

"Η Σύρος με τα 24 καταγεγραμμένα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας στις αρχές του 20ου αιώνα είχε πράγματι χαρακτηριστεί το Μάντσεστερ της Ελλάδος. Η κλωστοϋφαντουργία διήρκησε σχεδόν 140 χρόνια και απασχόλησε εως 3.000 άτομα στην ακμή της. Μετά την Ναυτιλία και την Βυρσοδεψία ήρθε η δεύτερη φάση της βιομηχανικής έξαρσης στη Σύρο το 1870 οπότε η βιομηχανία προσανατολίστηκε προς ένα προϊόν που μπορούσε να απευθυνθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένα νέο βιομηχανικό προφίλ για τη Σύρο που δημιούργησε μια νέα ανθηρή οικονομική ζωή. Ωστόσο, δεν κράτησε πολύ. Ήδη από τη δεκαετία του 1930, οι μεγάλες οικογένειες έφευγαν προς τον Πειραιά και διοικούσαν τα εργοστάσια δι’ αντιπροσώπων, έπειτα η οικονομική κρίση του 1929, ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος κι άλλες κοινωνικές συνθήκες αποδυνάμωσαν τη βιομηχανία. Η δεκαετία του 1980 ήταν η τελευταία φάση της συριανής βιομηχανίας".

– Ποια είναι εν συντομία η ιστορία του εργοστασίου που μετατρέψατε σε αυτό το πρότυπο μουσείο;

"Το πρώην εργοστάσιο «Ζησιμάτου» ξεκίνησε τη δεκαετία του 1890 τη λειτουργία του και ήταν από τα πρώτα κλωστοϋφαντουργεία της Ερμούπολης. Ανήκε στην οικογένεια του Ηλία Φουστάνου και παρασκεύαζε κυρίως φανέλες. Εν συνεχεία πουλήθηκε στην οικογένεια Βόγλη, με την παραγωγή να περιλαμβάνει κάλτσες και κορδόνια. Το 1918, οι συνέταιροι Ζησιμάτος και Κωνσταντινόπουλος το ανέλαβαν παράγοντας κάλτσες, ενώ το 1932 αγόρασαν και το διπλανό κτίριο που έως τότε παρήγαγε κεφαλοδέματα, τσεμπέρια. Το 1950, χώρισαν την εταιρία και τα περιουσιακά της, λόγω οικονομικής κρίσης, οπότε η οικογένεια Ζησιμάτου κράτησε το μέρος που βρισκόμαστε σήμερα. Εκσυγχρόνισαν την παραγωγή σε πετσέτες

και μπουρνούζια, και κάπως έτσι φτάσαμε στο 1986 που έκλεισε. Είχε μόνο μια βάρδια, και εργάζονταν κυρίως γυναίκες και παιδιά 10-18 ετών -δυστυχώς τότε υπήρχε πολλή παιδική εργασία. Ενδεικτικά, το 1960 είχε 57 εργαζόμενες".

– Είστε Συριανός; Πιτσιρικάς, τι δουλειά λέγατε ότι θα κάνετε όταν μεγαλώσετε;

"Ναι, έχω γεννηθεί στην Ερμούπολη στην περιοχή Βαπόρια, και πήγα στο 1ο Δημοτικό και στο ιστορικό 1ο Γυμνάσιο Σύρου, ενώ ως φοιτητής πηγαινοερχόμουν στην Καλαμάτα για να παρακολουθώ μαθήματα. Δε θυμάμαι να είχα κάνει τέτοιες δηλώσεις ως παιδί, μόνο θυμάμαι ότι από πολύ μικρός μου άρεσε να εξερευνώ".

– Μήπως «τη βρίσκετε» να σας θεωρούν λίγο εκκεντρικό;

"Είμαι εκκεντρικός; Πρώτη φορά το ακούω! Αστειεύομαι, και βέβαια το έχω ακούσει αλλά εγώ δεν θεωρώ τον εαυτό μου εκκεντρικό. Ακολουθώ έναν κανόνα: να συμπεριφέρομαι όπως θα ήθελα να συμπεριφέρεται όλη η κοινωνία. Πιστεύω βαθιά ότι ο καθένας πρέπει να γίνεται παράδειγμα με τον τρόπο ζωής του και ανάλογα με αυτό που πρεσβεύει. Προσωπικά, αυτό που αγαπώ και μου αρέσει είναι το παλιό. Κάνω, λοιπόν, αυτό που μου αρέσει. Αν αυτό θεωρείται εκκεντρικό, δεν είναι δικό μου πρόβλημα".

– Είστε αιθεροβάμων;

"Για όσους με ξέρουν, είμαι οραματιστής αλλά διόλου αιθεροβάμων, και το όνειρο προτιμώ να το ζω. Όλο αυτό το ταξίδι ξεκίνησε ως προσωπική νοσταλγία, από τα παιδικά μου χρόνια, είναι μια επίκτητη και πολύ συνειδητή στάση ζωής. Ναι, πηγαίνω για μπάνιο με μια παλιά βάρκα, οδηγώ ένα παλιό αυτοκίνητο ή ένα παλιό ποδήλατο, διακοσμώ το σπίτι μου με παλιά αντικείμενα, ενίοτε φοράω βίντατζ ρούχα, έχω μεγάλη συλλογή από καπέλα και παπιγιόν. Όταν λέω «παλιά» εννοείται ότι τα έχω συντηρήσει στην εντέλεια. Ακολούθως, το μουσείο ξεκίνησε ως προσωπικό όραμα και τείνει να γίνει κοινωνικό, συλλογικό".

– Πότε αρχίσατε να παθιάζεστε με τα κλασικά αντικείμενα και τις κλασικές αξίες, και γιατί; "Πρακτικά το 2007, όταν επισκέφτηκα την έπαυλη Διακάκη στο Κόμητο. Είναι ένα σημαντικό τοπόσημο αλλά και κρυφό σημείο του νησιού. Όταν βρέθηκα στο προαύλιο, και έχοντας ακούσει ιστορίες για τον Διακάκη, άρχισα να φτιάχνω εικόνες. Κάθισα σε μια γωνία και προσπάθησα να κάνω μόνος μου ένα ταξίδι στο χρόνο. Τον φαντάστηκα να έρχεται με την άμαξά του, τα επτά παιδιά του να παίζουν στο σπίτι και την υπηρέτρια να τους αναγγέλλει το μεσημεριανό. Το επόμενο λεπτό βέβαια η σκληρή αλήθεια της εποχής εκείνης μου ήρθε στο νου. Αυτήν την στιγμή δεν μπορώ να την δω πραγματικά, ούτε να ταξιδέψω πραγματικά πίσω στο χρόνο. Σκέφτηκα ως μοναδική λύση ότι μπορώ να φέρω στο παρόν κάποια στοιχεία που προκαλούν αναμνήσεις εκείνης της εποχής. Κι έτσι, ξεκίνησα να μαζεύω αντικείμενα, φωτογραφίες και ιστορίες. Όλες οι εικόνες που εισέπραττα στα παιδικά μου χρόνια έκαναν το παρελθόν πιο φιλικό και οικείο. Κάθε τι παλιό με συναρπάζει και με ελκύει. Είναι αν θέλετε μια προσωπική νοσταλγία. « Σε ένα νέο παιδί θα έλεγα: ”ο σκοπός της ζωής σου να είναι μια ζωή με σκοπό”…".

– Τι σημαίνει για εσάς επιτυχία;

Επιτυχία για εμένα είναι να καταφέρεις να κάνεις αυτό που πραγματικά σου αρέσει, σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Κι αν αυτά μπορούν να παντρευτούν ακόμα καλύτερα. Πριν κλείσεις τα μάτια, να έχεις ταξιδέψει όσο ήθελες, να έχεις κάνει το πάθος σου εργασία, να έχεις προσφέρει στην κοινωνία και να έχεις αρκετή αγάπη γύρω σου".

– Η προσωπική σας ευτυχία συνδέεται με την επαγγελματική σας επιτυχία;

Δε θεωρώ ότι η επαγγελματική επιτυχία φέρνει την ευτυχία, όχι δεν είναι απόλυτο αυτό. Επιτυχία είναι να ξέρεις τι θέλεις, τι σου αρέσει. Να έχεις ένα όραμα που να σε ξυπνάει κάθε πρωί και να παραμένεις πιστός κι επίμονος. Κάθε μικρό βήμα που κάνουμε προς τον στόχο, είναι μια επιτυχία. Φτάνουμε εκεί που μπορούμε κάθε φορά. Κάθε φορά πιο κοντά στον στόχο. Σε ένα νέο παιδί θα έλεγα: «ο σκοπός της ζωής σου να είναι μια ζωή με σκοπό…".

– Ποια ήταν η μεγαλύτερη σας επαγγελματική αποτυχία; Τι σας έχει διδάξει;

"Πράγματι είχα μια μεγάλη αποτυχία ήταν πριν από λίγα χρόνια, που είχε να κάνει με μια κακή συνεργασία και που με στεναχώρησε τόσο ώστε κλονίστηκε σοβαρά η υγεία μου. Ο κίνδυνος παραμονεύει πάντα, τελικά. Αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να μη δημιουργεί ένας άνθρωπος. Ας πούμε, στην περίπτωσή μου, αυτό δε σημαίνει ότι αποκλείω έκτοτε κάθε συνεργασία, κάθε άλλο. Έμαθα να είμαι πιο προσεκτικός, πιο διορατικός. Κάθε άνθρωπος οφείλει να τσεκάρει συνειδητά τις επιλογές του και να ορίζει τον δρόμο του. Πάντα αυτό το παιχνίδι με το ένστικτο και τη λογική. Για να συνεχίσω λίγο παρακάτω το ερώτημά σας, τίποτα δεν γίνεται στην τύχη σπαρμένη με ροδοπέταλα. Ούτε κι εμένα έτσι μου ‘ρθε να φτιάξω ένα μουσείο μια μέρα που ξύπνησα με κέφια. Το μουσείο συνάντησε το όραμά μου, με δυσκόλεψε, μου πήρε φιλίες, με ξόδεψε αρκούντως και πνευματικά και οικονομικά, αλλά τώρα καμαρώνω που απέκτησε κοινωνικό χαρακτήρα και είναι υπόθεση περισσότερων. Μακάρι αυτή η σκέψη να βοηθήσει κι άλλους. Το Μουσείο δεν είναι ψυχρό, ο επισκέπτης το ζει σα να πηγαίνει ένα ταξίδι στο χρόνο. Ναι, μπορείς να πιεις και το ποτό σου εδώ".

– Το business model ενός ιδιωτικού μουσείου μπορεί να είναι αρκετά προσοδοφόρο;

"Τι πρέπει να κάνει κάποιος που θέλει όχι μόνο να συντηρεί μια συλλογή, αλλά και να κερδίζει από αυτή; Στα πρώτα μου βήματα έρευνας, είχα επισκεφτεί τον Σύνδεσμο Κλωστοϋφαντουργίας Ελλάδας. Όταν τους είπα τη σκέψη μου, η απάντηση ήταν πως υπάρχουν 200 τέτοια μουσεία στον κόσμο, δημόσια ή ιδιωτικά και ότι ούτε τα μεν ούτε τα δε είναι βιώσιμα. Εσύ λοιπόν τί πας να κάνεις; Η βιωσιμότητα είναι το μεγάλο στοίχημα και δεν είναι αδύνατο να κερδηθεί. Πιστεύω ότι αυτό πετυχαίνει όταν υπάρχουν ρεαλιστικά σενάρια για τρόπους εσόδων. Η πολιτική του μουσείου μας είναι να ακολουθεί τους νόμους της επιχειρηματικότητας, τηρώντας το κοινωνικό πρόσημο ενός πολιτιστικού χώρου. Εμείς στον φορέα έχουμε ως δεδομένο ότι κάθε κέρδος επανεπενδύεται, αξιοποιείται στη συντήρηση και στην πρόοδο του χώρου. Και βλέπουμε".

– Γιατί, κατά τη γνώμη σας, η επιχειρηματικότητα έχει δαιμονοποιηθεί στη χώρα μας;

"Τις τελευταίες δεκαετίες, το μοντέλο λειτουργίας του κράτους είχε βασιστεί πολύ στον δημόσιο τομέα, κάτι που έκανε την κοινωνία νωθρή. Το επιχειρείν είναι ένας καθημερινός αγώνας που εκπαιδεύει τον νου να παράγει νέες ιδέες. Ομολογουμένως, χρειάζεται τόλμη, ρίσκο. Ωστόσο, η ελληνική οικογένεια δεν ωθεί τα παιδιά της προς τα εκεί, ή τουλάχιστον αυτό συνέβη στη γενιά μου. Έχει δημιουργηθεί ένας φόβος που δεν αφήνει τον άνθρωπο να ανοίξει τα φτερά του μη και πληγωθεί. Κι αυτό με τη σειρά του δημιουργεί μια αλυσίδα αρνητικών συναισθημάτων προς όποιον έχει τολμήσει. Είναι μια μορφή αντίδρασης, μια δικαιολογία: το ονοματίζω, του προσάπτω ένα σωρό άσχημες πρακτικές όπως «κερδοσκοπία», «αισχροκέρδεια», για να πέσει στα μάτια μου. Κατέβα εσύ για να μην ανέβω εγώ".

– Ποιο θα έπρεπε να είναι, κατά τη γνώμη σας, το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης της Σύρου; "Να βασίζεται στην κυκλική οικονομία. Είναι βιώσιμο το μοντέλο ανάπτυξης που έχει σκοπό τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη μετατροπή του σε τουριστικό προϊόν, εξυπακούεται με απόλυτο σεβασμό σε ό,τι ο πολιτισμός φέρει. Ένας τόπος μπορεί να διασώσει τα υλικά και άυλα στοιχεία του πολιτισμού του και μέσα από την προώθησή τους να γίνει το μέσο για τη διαβίωση της τοπικής κοινωνίας".

– Και ποιο το μοντέλο ανάπτυξης της Ελλάδας, γενικότερα;

"Το δυνατό σημείο της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της, εκεί δύσκολα έχει ανταγωνισμό. Ένα μοντέλο ανάπτυξης γύρω από αυτόν τον πολιτισμό μπορεί να λειτουργήσει κατά τη γνώμη μου. Τουλάχιστον από τις επιλογές που έχουν απομείνει για την Ελλάδα, διότι είναι ένας τόπος πολλαπλά προικισμένος. Δεν είμαι ούτε ο πρώτος ούτε ο μόνος που το λέει. «Θα ήθελα να με θυμούνται ως έναν άνθρωπο που βοήθησε έμπρακτα, με έργο ζωής, τον πολιτισμό της Σύρου".

– Τι ώρα ξυπνάτε το πρωί και ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνετε;

"Δε βάζω ξυπνητήρι αλλά ξυπνάω 7.30-8 το πρωί και προετοιμάζω τη μέρα μου. Δε νομίζω ότι κάνω κάτι περίεργο. Ίσως τον χειμώνα ξυπνήσω λίγο πιο νωρίς. Σίγουρα, το πρώτο πράγμα που κάνω είναι να πλύνω το πρόσωπό μου και να βάλω μουσική. Ίσως βγω για λίγο τρέξιμο, αλλά όχι κάθε μέρα. Μετά, σίγουρα κάποιο τηλέφωνο θα χτυπήσει και ξεκινάμε". – Πείτε μας μια δουλειά που δεν θα έπρεπε να κάνετε, αλλά την κάνετε. Με τις τετριμμένες δουλειές έχω πλέον λίγο θέμα, όταν μου παίρνουν χρόνο από κάτι πιο δημιουργικό. Ως ελάττωμα το αναφέρω, κανονικά δεν υπάρχει βαρετή δουλειά. Ακόμα και οικιακά κάνω, γιατί έτσι μας έχει μάθει η μάνα μου. Από μικρά μας έμαθε όλες τις δουλειές του σπιτιού για να ξέρουμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας και τον χώρο μας. Έτσι για να αστειευτούμε και λίγο, σιδερώνω υποδειγματικά και το χειρότερό μου είναι να ξεθερμίζω. – Ποιο μειονέκτημά σας στο μάνατζμεντ σαρκάζετε; Οι άλλοι λένε ότι κάνω συνέχεια αλλαγές, εγώ λέω ότι έχω καθημερινά νέες ιδέες. Φυσικό επόμενο είναι να ιεραρχούνται οι προτεραιότητες εκ νέου. ΟΚ, μπορεί κάποιες φορές να είμαι ασυγκράτητος. – Με ποιες ιστορικές προσωπικότητες νιώθετε πνευματική συγγένεια; Με τον Warren Buffet, τον γκουρού των επενδύσεων παγκοσμίως. Με έχει διδάξει πάρα πολλά και ακολουθώ το μοντέλο της ζωής και του έργου του. Με έμαθε να σκέφτομαι μακροπρόθεσμα, μακριά από το κοντόφθαλμο. Να σας πω ότι τυχαία διαπίστωσα εκ των υστέρων ότι ξεκίνησε από ένα κλωστοϋφαντουργείο που το αγόρασε για να το ξαναβάλει σε λειτουργία, αλλά απέτυχε και

το μετέτρεψε σε εταιρεία επενδύσεων. Αυτό που θαυμάζω σε εκείνον είναι η ισορροπία στην προσωπική ζωή και στην εργασία. «Στη Σύρο, λατρεύω πεζοπορία και μπάνιο στον Αητό, πανσέληνο στους Αγίους Αναργύρους στην Απάνω Μεριά, πρωινό στον Γάλλο στην Ποσειδωνία, μια βόλτα με το καΐκι στο Φανάρι, φαγάκι στον Βορνά στην Άνω Σύρο». «Σήμερα πιστεύω και νιώθω ότι πολύς κόσμος είναι περήφανος που αναδεικνύεται η βιομηχανική ιστορία του τόπου και μάλιστα με τόσο αυθεντικό τρόπο», δηλώνει ο δημιουργός του Μουσείου.

– Αποκαλύψτε μας κάποιες από τις «μυστικές» διευθύνσεις σας στη Σύρο και στις Κυκλάδες. "Στη Σύρο, λατρεύω πεζοπορία και μπάνιο στον Αητό, πανσέληνο στους Αγίους Αναργύρους στην Απάνω Μεριά, πρωινό στον Γάλλο στην Ποσειδωνία, μια βόλτα με το καΐκι στο Φανάρι, φαγάκι στον Βορνά στην Άνω Σύρο, μια πλαστική καρέκλα κι ένα βιβλίο κάτω από τα δέντρα της βίλας Διακάκη, νερό της πηγής στον Άγιο Αθανάσιο να πιείς να ηρεμήσεις, στο Σουσούνι για αγκαλίτσες και αγνάντι. Σίγουρα κάτι ξεχνάω. Με συνεπαίρνει ο σταυρός στην Δονούσα και τα γλέντια με τους Βενετσάνους, ο Πάνερμος της Νάξου με το ωραίο ταβερνάκι , το Βαθύ της Σίφνου, η ταβέρνα «Αρακλειά» στην Ηρακλειά, έτσι, από τα πρώτα που μου έρχονται στο μυαλό. Η Γούπα για βουτιές στην Κίμωλο. Είναι σημεία που επισκέπτομαι με το καΐκι για να ηρεμίσω και να ξεχαστώ. Δεν είναι όλα για όλους και όλοι για όλα… οπότε κάποια ακόμα κρατάω για εμένα κρυφά".

– Πιστεύετε ότι η το μουσείο που δημιουργήσατε θα διαρκέσει και αφού φύγετε από τη ζωή; "Στατιστικά, οι πιθανότητες λένε όχι. Αλλά θέλω και πιστεύω ότι μέχρι τότε θα έχει δημιουργηθεί το πεδίο για να συνεχιστεί το Μουσείο και οι άλλες δραστηριότητες της Hermoupolis Heritage ακόμα κι αν λείπω, καθ’ οιονδήποτε τρόπο".

– Πώς θα επιθυμούσατε να σας θυμούνται;

"Ως έναν άνθρωπο που βοήθησε έμπρακτα, με έργο ζωής, τον πολιτισμό της Σύρου".