Θαλάσσιες περιοχές: Προστασία μόνο στα "χαρτιά"

Σημαντική υστέρηση έναντι των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει για τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές παρουσιάζει η Ελλάδα. Σ’ αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες δημιούργησαν ένα ψηφιακό παρατηρητήριο για την υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας. Οπως επισημαίνουν, παρά τις γενναιόδωρες κυβερνητικές ανακοινώσεις, η προστασία των θαλάσσιων περιοχών Natura παραμένει «στα χαρτιά».

Η ψηφιακή πλατφόρμα ονομάζεται «weseayou» και δημιουργήθηκε από το WWF Ελλάς, το ελληνικό γραφείο της Greenpeace και το Vouliwatch, με την υποστήριξη των περιβαλλοντικών οργανώσεων Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ιδρυμα Thalassa/Αέναος Θάλασσα, Blue Marine Foundation, Cyclades Preservation Fund (CPF), iSea και MEDASSET. Στην πλατφόρμα αξιολογείται ο βαθμός υλοποίησης των δεσμεύσεων της Ελλάδας στην 9η Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς (OurOcean – είχε πραγματοποιηθεί στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2024), καθώς και ο βαθμός υλοποίησης των θεσμικών υποχρεώσεων της χώρας έναντι της κοινοτικής νομοθεσίας. Πιο συγκεκριμένα:

Οι «χαρτογράφοι» των βυθών

Οσον αφορά τις οκτώ δεσμεύσεις για το θαλάσσιο περιβάλλον που ανακοίνωσε η Ελλάδα στη διεθνή διάσκεψη, οι οργανώσεις εκτιμούν ότι η συνολική τους πρόοδος βρίσκεται μόλις στο 15%. Η κύρια δέσμευση αφορούσε τη δημιουργία δύο νέων εθνικών θαλασσίων πάρκων στο Αιγαίο και το Ιόνιο, μέσω της οποίας θα διευρυνθούν οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές στο 32% των ελληνικών χωρικών υδάτων από 18,3% σήμερα. «Η προθεσμία για την υλοποίηση της δέσμευσης έως το 2024 έχει παρέλθει. Στην παρούσα φάση έχει ανατεθεί η εκπόνηση των δύο ειδικών περιβαλλοντικών μελετών σε αναδόχους – μελετητές και βρίσκεται σε εξέλιξη η εκπόνησή τους. Ωστόσο, άκρως ανησυχητική είναι η έναρξη της διαδικασίας παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε δύο νέες περιοχές όμορες στο σχεδιαζόμενο εθνικό θαλάσσιο πάρκο του Ιονίου», αναφέρει η αξιολόγηση, εκτιμώντας την πρόοδο στο 20%.

Η ψηφιακή πλατφόρμα «weseayou» αξιολογεί τον βαθμό υλοποίησης των στόχων που έθεσε η χώρα στην 9η Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς.

Σε πολύ αρχικό στάδιο (15%) βρίσκεται και η καθιέρωση ενός εθνικού συστήματος παρακολούθησης και επιτήρησης, ένα σχέδιο που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά δεν έχει ακόμη ανατεθεί (σύμφωνα με τις ελληνικές δεσμεύσεις θα έπρεπε να τεθεί σε εφαρμογή μέσα στο 2025). Μηδενική ή πολύ μικρή είναι η πρόοδος στις υπόλοιπες δεσμεύσεις, οι οποίες έχουν ορίζοντα υλοποίησης από το 2026: την απαγόρευση της μηχανότρατας, τη χαρτογράφηση των θαλασσίων οικοτόπων, τη δημιουργία συστήματος παρακολούθησης και προειδοποίησης διερχόμενων πλοίων. Επίσης τον εντοπισμό των θαλασσίων οικοτόπων, μεταναστευτικών διαδρόμων και περιοχών αναζήτησης τροφής των θαλασσίων χελωνών caretta caretta και chelonian mydas με την προμήθεια και εγκατάσταση 200 δορυφορικών ετικετών (πλέον των υφισταμένων) σε θαλάσσιες χελώνες και την ανάπτυξη ενός ψηφιακού συστήματος υποστήριξης αποφάσεων.

Χελώνες με GPS

Οσον αφορά τις θεσμικές υποχρεώσεις (έναντι της ευρωπαϊκής νομοθεσίας), εκεί τα πράγματα είναι ακόμη πιο απογοητευτικά. Σύμφωνα με την αξιολόγηση των οργανώσεων, η θέσπιση θαλασσίου χωροταξικού σχεδιασμού (έπρεπε να είναι έτοιμος από το 2021) παρουσιάζει πρόοδο μόλις 5%. Και η θέσπιση μέτρων για τις περιοχές Natura (δεν αφορά μόνο τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές) στο 10%. Υπενθυμίζεται ότι και για τα δύο ζητήματα η Ελλάδα μετράει ευρωκαταδίκες: για το πρώτο τον Φεβρουάριο του 2025 και για το δεύτερο τον Δεκέμβριο του 2020.

Ψαράδες αντιμέτωποι με τη γραφειοκρατία

Συμπερασματικά, η αξιολόγηση των ΜΚΟ καταλήγει ότι «η προστασία των θαλασσίων προστατευομένων περιοχών στην Ελλάδα φαίνεται πως παραμένει, δυστυχώς, ακόμη στα χαρτιά, παρόλο που αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για ανθεκτικά και βιώσιμα οικοσυστήματα, με πολλαπλά οφέλη για τους αν-θρώπους και την οικονομία».

Πηγή: kathimerini.gr