Πρακτική βασισμένη στη φύση

Η παράδοση "ζωντανεύει" ξανά στη Σίφνο, μέσα από το έργο που θα πραγματοποιήσει το επόμενο διάστημα το MedINA στο νησί.

Πρόκειται για τη δημιουργία 120 λίθινων αναβαθμών, τα οποία θα κατασκευαστούν σε δύο επιλεγμένα ρέματα της Σίφνου, με σκοπό, όχι μόνο να συγκρατούν μέρος του νερού σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, να εμπλουτίζουν τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά και να περιορίζουν τον κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων.

Για τη συγκεκριμένη δράση, η οποία χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του Horizon Europe 2021-2027, μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" ο υπεύθυνος του έργου CARDIMED - MedINA MedINA, Κώστας Πετράκος, ένας από τους 53 εταίρους υλοποίησής του.

Μία πρακτική διαχείρισης του νερού που χάνεται

Το MedINA επαναφέρει στη Σίφνο την παραδοσιακή πρακτική των λίθινων αναβαθμών, ως λύση βασισμένη στη φύση (Natured Based Solution), ανταποκρινόμενο στις προκλήσεις τις κλιματικής αλλαγής. Οι λίθινοι αναβαθμοί, τεχνική της ξερολιθιάς με τη χρήση τοπικής, ακατέργαστης πέτρας, αποτελούν μία πρακτική διαχείρισης του νερού που χάνεται στον χρόνο και επιτελούν πολλαπλές λειτουργίες για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, Συγκρατώντας μέρος του νερού, σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, εμπλουτίζουν τον υδροφόρο ορίζοντα, περιορίζουν τον κίνδυνο πλημμυρών, συλλέγουν ποσότητες νερού για αρδευτικούς σκοπούς και αποτελούν εστίες βιοποικιλότητας.

Στο πλαίσιο αυτού του έργου, πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη στη Σίφνο, μία εκδήλωση παρουσίασης του έργου με θέμα "Αναβιώνοντας την παραδοσιακή γνώση: Λίθινοι αναβαθμοί και βιώσιμη διαχείριση υδάτων», υπό την αιγίδα του Δήμου Σίφνου".

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, στην οποία συμμετείχε ενεργά και η Δημοτική Αρχή του νησιού, έγινε εκτενής ενημέρωση της τοπικής κοινότητας, για την επικείμενη κατασκευή 120 λίθινων αναβαθμών σε δύο επιλεγμένα ρέματα του νησιού και τα οφέλη που μπορεί να επιφέρει τόσο στο φυσικό περιβάλλον, όσο και στη γεωργική παραγωγή του νησιού. Επιπλέον, παρουσιάστηκε η μελέτη χωροθέτησης των λίθινων αναβαθμών, καθώς και καλές πρακτικές αντίστοιχων έργων σε ρέματα περιοδικής ροής, μέσα από την προσέγγιση του Περιοδεύοντος Εργαστηρίου για τις Παραδοσιακές Τεχνικές Δόμησης, "Μπουλούκι".

Να σημειωθεί ότι το έργο CARDIMED, με συνολικό προϋπολογισμό 19.971.411,20 ευρώ, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του Horizon Europe 2021-2027. Επικεφαλής εταίρος είναι η Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και το MedINA είναι ένας από τους 53 εταίρους υλοποίησής του.

"Κατασκευή και παρακολούθηση σε επιστημονικό επίπεδο"

Με αφορμή την εκδήλωση που διοργανώθηκε την Πέμπτη στη Σίφνο, ως "προπομπός" της επικείμενης κατασκευής 120 λίθινων αναβαθμών σε δύο επιλεγμένα ρέματα του νησιού, ο κ. Πετράκος, μιλώντας στην εφημερίδα, σημείωσε ότι "έγινε μία ενημέρωση προς την τοπική κοινότητα, καλώντας τη συμμετοχή της και κατά τη διάρκεια της κατασκευής των αναβαθμών, αλλά και τη διάρκεια της παρακολούθησής τους, με στόχο την αποτύπωση της συνεισφοράς τους στη βελτίωση των υδατικών πόρων στο νησί".

Όπως είπε, οι εργασίες για την κατασκευή των συγκεκριμένων αναβαθμών θα αρχίσουν 19 Μαΐου, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσής στις 6 Ιουνίου.

"Οι εργασίες θα αρχίσουν στις 19 Μαΐου με πιθανή ημερομηνία ολοκλήρωσης στις 6 Ιουνίου. Ίσως να χρειαστεί μία επιπλέον εβδομάδα εργασιών. Συγκεκριμένα, στο ένα από τα επιλεγμένα ρέματα θα χτιστούν 90 και στο δεύτερο 30 αναβαθμίδες. Αυτά τα δύο ρέματα, πρόκειται για τα κύρια εφήμερα ρέματα της Σίφνου, δηλαδή περιοδικής ροής που τροφοδοτούν σε περιόδους έντονης βροχόπτωσης το βασικό ρέμα του νησιού, αυτό των Καμαρών. Η επιλογή τους έγινε μετά από μία υδρολογική μελέτη που πραγματοποιήσαμε ως MedINA, η οποία μας έδειξε ότι τα συγκεκριμένα, σύμφωνα με μία επιστημονική βιογραφία, είναι 3ης τάξης. Το κυρίως φράγμα των Καμαρών που υπάρχει στη Σίφνο είναι 4ης τάξης. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε δύο κύρια ρέματα που τροφοδοτούν την κύρια λεκάνη απορροής των Καμαρών", επεσήμανε χαρακτηριστικά.

Στην ερώτηση εάν οι κάτοικοι και οι φορείς της Σίφνου συμμετέχουν σε αυτό το εγχείρημα, ο υπεύθυνος του έργου CARDIMED - MedINA, τόνισε ότι "μετά και από την εκδήλωση της Πέμπτης, πιστεύουμε ότι υπάρχει συμμετοχή του κόσμου και υπάρχει αισιοδοξία από πλευρά μας. Η αίθουσα που πραγματοποιήθηκε η ομιλία ήταν γεμάτη από πολίτες που έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον. Οι παρουσιάσεις έγιναν από εμένα, αλλά και από τους συνεργάτες μας, όπως είναι ο Γιάννης Κοντός, Μεταδιδακτορικός ερευνητής - Συνεργάτης MedINA, καθώς και από τον Γρήγορη Κουτρόπουλο, Αρχιτέκτων Μηχανικό από τον μη-κερδοσκοπικό φορέα "Μπουλούκι" που ουσιαστικά είναι και ο ανάδοχος του έργου".

Στην επισήμανση ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα έντονο ενδιαφέρον στις Κυκλάδες για την ανάπτυξη των λίθινων αναβαθμίδων ή ξερολιθιών, ο κ. Πετράκος υπογράμμισε πως "αυτό σηματοδοτεί και το έργου του MedINA, που έχει ως "σταθμό" το έργο του Μανώλη Γλέζου στην Απείρανθο της Νάξου. Από εκεί και πέρα μιλάμε για μία μετεξέλιξη μία σπουδαίας παρακαταθήκης που άφησε στην συγκεκριμένη περιοχή της Νάξου. Η προσπάθεια ως MedINA άρχισε σε πιλοτικό επίπεδο το 2020 στα Κύθηρα, συνεχίστηκε στην Πάρο, όπου μαζί με το "Μπουλούκι" και το WWF προχωρήσαμε στις 34 αναβαθμίδες. Τον περασμένο Νοέμβριο έγιναν 52 στην Ίο και τώρα στη Σίφνο ξεπερνώντας πλέον την πολιτική διαδικασία, μπορούμε πλέον να μιλάμε για ένα ολοκληρωμένο σύστημα, μίας λύσης βασισμένης στη φύση, όπως λέγεται".

Ο κ. Πετράκος σημείωσε ότι υπάρχει ένα μεγάλο ενδιαφέρον και από το MedINA, το "Μπουλούκι", από το WWF, αλλά και από διάφορες οργανώσεις, όπως και από τους τοπικούς φορείς, όπως συμβαίνει με το Δήμο Σίφνου.

"Οι φορείς, αλλά κυρίως οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης αντιλαμβάνονται πλέον ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με τη λειψυδρία, την ξηρασία, αλλά και έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, όπως αυτά που είδαμε πρόσφατα σε Πάρο και Μύκονο", τόνισε, προσθέτοντας χαρακτηριστικά ότι σημαντικό ρόλο παίζει όχι μόνο η περίοδος της κατασκευής, αλλά ιδιαίτερα η εκείνη της παρακολούθησης του έργου.

"Για εμάς σημαντικό, εκτός από τη δημιουργία του έργου, είναι και η περίοδος της παρακολούθησής του. Μετά το τέλος της δημιουργίας των αναβαθμίδων στη Σίφνο, θα περάσουμε σε μία επιστημονική τεκμηρίωση της αποτελεσματικότητάς του, προκειμένου να μπορέσουμε και εμείς από την πλευρά μας να προσθέσουμε δεδομένα, με σκοπό αυτό το μοντέλο να μπορέσει και πάλι να αναπαραχθεί και σε άλλα νησιά οικοσυστήματα", κατέληξε στις δηλώσεις του στην εφημερίδα.