"Η Ιερά Μονή Αγ. Ελευθερίου Σαγκρίου και η προσφορά της Εκκλησίας στην Παιδεία"

Ημερίδα με θέμα: «Η Ιερά Μονή Αγίου Ελευθερίου Σαγκρίου Νάξου και η προσφορά της Εκκλησίας στην Παιδεία, ιδιαίτερα στη Νάξο, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας» πραγματοποιήθηκε στον εξωτερικό χώρο της Μονής του Αγίου Ελευθερίου στο Σαγκρί της Νάξου. Η εκδήλωση άρχισε με αγιασμό που τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Καλλίνικος. Παρέστησαν και ο Αρχιμανδρίτης π. Ιωάννης Μαϊτός, ο Αρχιμανδρίτης π. Αρσένιος Μελισσιανός, οι ιερείς, π. Κωνσταντίνος Κύλης και π. Αντώνιος Απειρανθίτης και ο ιεροδιάκονος π. Δωρόθεος Βεντσανόπουλος.

Επίσης παρέστησαν ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κ. Μανόλης Μαργαρίτης, ο τ. βουλευτής κ. Λεονάρδος Χατζηανδρέου, ο πρόεδρος του δημοτικού πολιτιστικού-κοινωνικού φορέα ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ κ. Μιχάλης Μαρούλης, ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Σαγκρίου κ. Στέλιος Σκορδιαλός, ο πρόεδρος του Συλλόγου Σαγκριωτών Νάξου (με έδρα την Αθήνα) κ. Κώστας Βερνίκος, ο πρόεδρος του τοπικού πολιτιστικού Συλλόγου «ΠΝΟΕΣ» Σαγκρίου κ. Θωμάς Γραμματάκος, η ποόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Νάξου κ. Μαρία Μάρκου, άλλοι επίσημοι, επιστήμονες και πλήθος κόσμου.

Η ημερίδα διαιρέθηκε σε δύο τμήματα (συνεδρίες) με ενδιάμεσο διάλειμμα. Στην πρώτη συνεδρία προέδρευσε ο Ακαδημαϊκός κ. Στέφανος Ήμελλος και έγιναν οι ομιλίες: του κ. Γιάννη Ησαΐα με θέμα «Η μεγάλη συμβολή της Εκκλησίας και του Ηγουμένου Δωροθέου Τζιώτη στην Παιδεία της Νάξου κατά την προεπαναστατική και μετεπαναστατική εποχή» και του κ. Γιάννη Τουμπακάρη με θέμα «Η Παιδεία στη Νάξο κατά την Τουρκοκρατία. Αντανάκλαση της Παιδείας του Γένους κατά την περίοδο αυτή». (Σημείωση: Αντί της προγραμματισμένης εισήγησης με θέμα «Η αποκατάσταση της μεταβυζαντινής Ιεράς Μονής Αγίου Ελευθερίου Σαγκρίου Νάξου» των αρχιτεκτόνων κ. Θεμιστοκλή Μπιλή και κ. Μαρίας Μαγνήσαλη, που δεν ήταν παρόντες, αναγνώστηκε σύντομο κείμενο-χαιρετισμός τους, που ίδιοι απέστειλαν και με σχετικές πληροφορίες, ενώ η προγραμματισμένη εισήγηση του Πρωτοπρεσβυτέρου πατρός Αντωνίου Απειρανθίτη, θεολόγου-Εφημερίου Σαγκρίου με θέμα «Η ίδρυση και λειτουργία του Ελληνικού Σχολείου στην Ιερά Μονή Αγίου Ελευθερίου υπό του Ιερομονάχου Καλλινίκου Βαρβατάκη» δεν έγινε, λόγω ασθενείας του εισηγητή).

Στη δεύτερη συνεδρία της ημερίδας, με πρόεδρο τον οικονομολόγο και πρώην πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ναξιακών Συλλόγων (ΟΝΑΣ) κ. Νίκο Βερνίκο, έγιναν οι εξής εισηγήσεις: Ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Κων/νος Κύλης, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος Ιεράς Μητροπόλεως Παροναξίας ανέπτυξε το θέμα «Η Ιερά Μονή Αγίου Ελευθερίου Σαγκρίου Νάξου και η Ιερά Λειψανοθήκη αυτής στους κώδικες και το αρχείο της Ιεράς Μητροπόλεως Παροναξίας», η συντηρήτρια έργων Τέχνης κ. Ματίνα Ουζούνογλου «Τα παλαίτυπα της Ιεράς Μονής Αγίου Ελευθερίου Σαγκρίου Νάξου» και ο Αρχαιολόγος κ. Γιώργος Μαστορόπουλος με θέμα «Βυζαντινοί Ναοί και Μοναστήρια στην περιοχή Σαγκρίου Νάξου».

* Την Τιμητική και Οργανωτική Επιτροπή αποτελούσαν: ο Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Καλλίνικος ως πρέδρος, ο Αρχιμανδρίτης π. Ιωάννης Μαϊτός, ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Αντώνιος Απειρανίτης, ο πρόεδρος της κοινότητας Σαγκρίου κ. Στέλιος Σκορδιαλός και οι πρόεδροι των Συλλόγων του Σαγκρίου κ. Κώστας Βερνίκος και κ. Θωμάς Γραμματάκος.

* Στο διάλειμμα προσφέρθηκαν αναψυκτικά καθώς και γλυκά που παρασκεύασαν και προσέφεραν ευγενώς κυρίες κάτοικοι του Σαγκρίου, ενώ μετά το τέλος της ημερίδας (ουσιαστικά εσπερίδας που διήρκεσε από το απόγευμα ώρα 6 μέχρι της 11ης νυκτερινής) προσφέρθηκε από τους οργανωτές γεύμα στο όμορφο εστιατόριο «Τζώνης» στο Σαγκρί. Σημαντικό σε πλήθος το ακροατήριο που το αποτελούσαν επιστήμονες και άλλοι Ναξιώτες καθώς και μεγάλο πλήθος από κατοίκους του χωριού που υπέμειναν υπομονετικά το μακρό πρόγραμμα των εισηγήσεων και μάλιστα παρά τον έντονο αέρα και κρύο στο εξωτερικό προαύλιο της Μονής και παρακολούθησαν με προσοχή τις ενδιαφέρουσες εισηγήσεις για την ιστορική Μονή μαζί με άλλες γενικότερες πληροφορίες, ενώ οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να δουν τους εσωτερικούς χώρους (καθολικό και τη λειψανοθήκη και τις σαρκοφάγους επιφανών Σαγκριωτών αειμνήστων κτητόρων του πολύ σπουδαίου και γραφικού μοναστηριού, σημαντικού θρησκευτικού και πολιτιστικού μνημείου της Νάξου.

Σημειώνουμε ότι στη Μονή Αγίου Ελευθερίου λειτούργησε σχολείο κατά τα έτη 1816-1820 με πρωτοβουλία του Ηγουμένου Καλλίνικου Βαρβατάκη, ο οποίος δημιούργησε και τη λειψανοθήκη με λείψανα 13 Αγίων και περιήρχετο τα μεγάλα αστικά κέντρα της εποχής εκείνης: Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη κλπ. για να συγκεντρώσει χρήματα για τη λειτουργία του σχολείου αυτού και πέθανε σε μια από τις περιοδείες του στην Κωνσταντινούπολη. Η λειψανοθήκη με θαυμαστό τρόπο επέστρεψε στον φυσικό χώρο που ανήκει, δηλ. στη Μονή Αγίου Ελευθερίου, μετά από διακόσια περίπου έτη από τη δημιουργία της και η οποία αγνοείτο επί μακρόν και μόλις τα τελευταία έτη έγινε γνωστή η ύπαρξή της.

Κείμενο-φωτογραφίες: Γιάννης Λογαράς, φιλόλογος