15χρονη δράση απέναντι στους κλυδωνισμούς της οικογένειας

Με πρώτιστο μέλημα την αντιμετώπιση των προβλημάτων που ταλανίζουν αρκετές οικογένειες, το 2009, η Ιερά Μητρόπολη Σύρου, δημιουργεί υπό την καθοδήγηση του π. Μελέτιου Ζαχαρόπουλου, το Σχολείο Μέριμνας για την Οικογένεια.

Στην πορεία των 15 χρόνων δράσης και έντονης παρουσίας στο κοινωνικό σύνολο της Σύρου, το Σχολείο Μέριμνας μετεξελίχτηκε σε Σχολείο Οικογένειας, με τη συμμετοχή και της Καθολικής Επισκοπής Σύρου.

Ο υπεύθυνος τού Σχολείου Οικογένειας της Ι. Μ. Σύρου, π. Μελέτιος Ζαχαρόπουλος μιλά στην “Κοινή Γνώμη” για την φιλοσοφία του Σχολείου της Οικογένειας, για τα θέματα με τα οποία ασχολείται, δίνοντας παράλληλα απαντήσεις σε θέματα που προβληματίζουν τη σημερινή κοινωνία, όπως είναι η βία, επικεντρώνοντας στην συμπεριφορά των παιδιών.

Ποια είναι η φιλοσοφία του Σχολείου της Οικογένειας;

“Η φιλοσοφία του Σχολείου της Οικογένειας είναι να βοηθήσουμε τους γονείς να δουλέψουν με τον εαυτό τους, διότι το θέμα δεν είναι τι θα πούμε στα παιδιά, αλλά να βιώσουν γονείς ποιότητας. Σχέσεις ποιότητας δηλαδή. Να βλέπουν τα παιδιά ότι υπάρχουν στο σπίτι τους σχέσεις ποιότητας. Τα παιδιά αυτό που βιώνουν, αυτό και υιοθετούν στη ζωή τους.

Άρα βοηθώντας τους γονείς, βοηθάμε όλη την οικογένεια. Αυτή είναι η δομική φιλοσοφία του Σχολείου της Οικογένειας. Στο Σχολείο της Οικογένειας, συμμετέχουν ζευγάρια που ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε γάμο, ζευγάρια που βρίσκονται σε γάμο, αλλά και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας”.

Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου;

“Στις μηνιαίες συναντήσεις μας η ανταπόκριση και η συμμετοχή του κόσμου είναι μεγάλη, κάτι που μας γεμίζει χαρά και αισιοδοξία. Πρέπει να πω ότι συμμετέχουν και άτομα που δεν έχουν ιδιαίτερα στενή σχέση με την εκκλησία. Φυσικά αυτά δεν μπαίνουν στο ζύγι και δεν μπαίνω σε αυτή τη διαδικασία.

Έχουμε πολύ μεγάλη συμμετοχή, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη, ότι ο κόσμος αναζητά απαντήσεις στα προβλήματα που βιώνει. Και η συμμετοχή τους αποδεικνύει ότι από αυτές τις συναντήσεις παίρνουν και τις απαντήσεις και τη βοήθεια που θέλουν”.

Είναι δεδομένο ότι οι ανθρώπινες σχέσεις, βιώνουν δυσκολίες. Αυτές οι δυσκολίες αποτυπώνονται στις συναντήσεις σας;

“Στις συναντήσεις που πραγματοποιούμε ακόμα και εγώ, αλλά και οι προσκεκλημένοι ομιλητές μπαίνουμε στο ρόλο των μαθητών. Και εγώ ως υπεύθυνος μαθαίνω και οι μεν από τους δε μαθαίνουν. Ο ρόλος των συναντήσεων είναι να υπάρχει αλληλεπίδραση, διάλογος, ερωτήσεις, προβληματισμός, ενστάσεις. Εκεί εμφανίζεται η γκάμα των προβλημάτων και των ανθρωπίνων δυσκολιών. Δεν μπορώ να εστιάσω σε κάτι συγκεκριμένο. Γενεσιουργός αιτία όλων των προβλημάτων είναι το «εγώ» και πάνω σε αυτό προσπαθούμε να εστιάσουμε τη συζήτηση, στο πως δηλαδή δημιουργούνται οι εντάσεις και όλη η παθολογία εξαιτίας του «εγώ».

Το «εγώ» είναι αποτέλεσμα μία δυσλειτουργίας του μυαλού, που φέρνει μοναξιά, απομόνωση, συγκρούσεις, διαζύγια, απάτες, εξαπάτηση, κατάθλιψη. Πρέπει να ξέρουμε ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η κατάθλιψη είναι από τις κυριότερες αιτίες θανάτων στον κόσμο.

Θα έλεγα επίσης, ότι η δυσκολία στην επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων είναι ένα από τα κυριότερα προβλήματα που εντοπίζω εγώ. Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε ο ένας τον άλλο, να καταλάβουμε τις ανάγκες του άλλου. Δυσκολευόμαστε να ακούσουμε τον άλλο”.

Από την εμπειρίας σας, οι συμμετέχοντες εξωτερικεύουν τα προβλήματα που τους απασχολούν ή κρύβονται πίσω από τα στεγανά της κλειστής κοινωνίας;

“Θα σας καταθέσω κάτι που μπορεί να σας εκπλήξει. Συμμετέχω σε πολλές και διάφορες συναντήσεις και μπορώ να κάνω τη σύγκριση. Στο ακροατήριο της Σύρου συμμετέχουν άνθρωποι που στοχάζονται. Έχω στόχο και μία σημαντική επιδίωξη, οι άνθρωποι που συμμετέχουν στις συζητήσεις να τοποθετούνται ελεύθερα, χωρίς να αισθάνονται ότι λογοκρίνονται. Το Σχολείο της Οικογένειας είναι χώρος ελεύθερης έκφραση, στο βαθμό που ο καθένας μπορεί να ανοιχθεί και να μιλήσει.

Είμαι πραγματικά περήφανος γιατί έχουμε καταφέρει να έχουμε ένα αρκετά υψηλού επιπέδου ακροατήριο. Οι άνθρωποι που συμμετέχουν έχουν μάθει να στοχάζονται, να ψάχνουν, να κρίνουν και όχι να κατακρίνουν και να απορρίπτουν”.

Κ. Ζαχαρίου καθημερινά γινόμαστε αποδέκτες μίας ολοένα αυξανόμενης βίας μεταξύ των ανηλίκων. Αυτή η βία από πού μπορεί να πηγάζει και κατά την άποψή σας με ποιο τρόπο μπορεί να καταπολεμηθεί;

“Δεν μπορούμε να βάλουμε ταμπέλες στη βία των ανηλίκων. Τα παιδιά αυτά είναι θύματα. Θύματα άλλων θυμάτων. Είναι αποτέλεσμα του πως μεγαλώνουν τα παιδιά αυτά. Όταν ένα παιδί μεγαλώνει μέσα σε μία περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην οποία κυριαρχεί η βία, όταν ένα παιδί μεγαλώνει μέσα σε ένα σπίτι που δεν το ακούν, δε το φροντίζουν,  δεν το υπολογίζουν, είναι φυσιολογικό να βγάλει το θυμό του εκεί που μπορεί. Ο συμπιεσμένος θυμός και η επιθετικότητα που δημιουργείται μέσα στην οικογένεια από τη συμπεριφορά των γονιών, μπορεί να εξωτερικευθεί με οποιοδήποτε τρόπο.

Για αυτό εμείς ασχολούμαστε βασικά με τους γονείς. Δεν συμβουλεύουμε τους γονείς για το πώς θα συμπεριφερθούν στα παιδιά τους, αλλά αρχικά στο θα ακούει ο ένας τον άλλο ως ζευγάρι, πως θα έχουν εσωτερική ειρήνη και γαλήνη. Όταν λοιπόν ένας γονιός τα έχει βρει με τον εαυτό του και έχει αρμονικές σχέσεις με τον σύντροφό του, αυτό θα το περάσει και στο παιδί του.

Άρα όλα ξεκινούν από το πώς μεγαλώνει ένα παιδί. Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Όμως θεωρώ ότι κανείς δεν ασχολείται σοβαρά, εκτός από κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες, όπως αυτή που κάνουμε. Δεν ασχολούμαστε σοβαρά ούτε σαν κράτος, ούτε σαν εκκλησία με το πώς θα εκπαιδεύσουμε σε ψυχολογικά θέματα τα παιδιά.

Δείτε το πρόγραμμα του σχολείου. Είναι ένα πρόγραμμα γνώσεων, σαν να γεμίζεις ένα κομπιουτεράκι με γνώσεις. Ποιος μαθαίνει στα παιδιά τι σημαίνει μία σχέση; Πώς να συμπεριφέρονται, ποιες είναι οι αξίες. Αυτό λείπει από την εκπαίδευση και φυσικά λείπει και από την οικογένεια. Αυτό δεν είναι προσωπική μου άποψη, αλλά μία πανευρωπαϊκή διαπίστωση.

Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι αυξάνεται η εγκληματικότητα και η βία, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα. Είναι αναμενόμενα αποτελέσματα και θα δούμε ακόμη και χειρότερα. Εφόσον τα παιδιά είναι ανεξέλεγκτα μπροστά σε μία οθόνη και ότι μπαίνει στην ψυχούλα, στη συνείδησή του στο μυαλό του, αυτό θα βγει. Βία και εγκληματικότητα. Είναι θλιβερό και με πονάει αυτό που παρατηρώ και προτρέπω να δουν οι γονείς το περιβάλλον που ζουν και μεγαλώνουν τα παιδιά”. 

Για ποιους λόγους να έρθει κάποιος να έρθει στις συναντήσεις του Σχολείου της Οικογένειας;

“Είναι ο ίδιος ο λόγος που πάμε σε έναν γιατρό όταν διαπιστώνουμε ότι κάτι συμβαίνει στη σωματική μας υγεία. Βέβαια και για τα δύο και για τη σωματική, αλλά ιδιαίτερα για την ψυχική μας υγεία χρειάζεται τόλμη, διότι φοβόμαστε για αυτό που θα αντιμετωπίσουμε, για αυτό που θα ανακαλύψουμε. Φοβόμαστε να κάνουμε αλλαγές και λέμε εντάξει θα φτιάξουν μόνα τους τα πράγματα μόνα τους. Ενώ βλέπουμε τις δυσλειτουργίες, ενώ βλέπουμε ότι δεν τα καταφέρνουμε, ενώ βλέπουμε ότι τα πράγματα ξεφεύγουν, δεν παίρνουμε δραστικές αποφάσεις με αποτέλεσμα να επέρχεται ο θάνατο στην περίπτωση των σωματικών προβλημάτων.

Στο θέμα της ψυχικής υγείας έχουμε τα διαζύγια, τον πόνο και όλα τα υπόλοιπα.

Ο λόγος για να έρθει κανείς στο Σχολείο της Οικογένειας ως αρχή ας είναι η περιέργεια για το τι κάνουμε στις συναντήσεις. Οι  άνθρωποι δεν χωριζόμαστε σε υγιείς και μη υγιείς. Όλοι έχουμε τα προβλήματα μας, τις πληγές μας και τα αδιέξοδά μας. Ο κόσμος χωρίζεται σε τολμηρούς και λαπάδες. Με συγχωρείται για την έκφραση, αλλά μου αρέσει να χρησιμοποιώ εκφράσεις που καταλαβαίνουν όλοι.

Τολμηρός είναι αυτός που θέλει απαντήσεις και ξέρει ότι θέλει βοήθεια. Ο λαπάς είναι αυτός που δεν τολμά να κουνήσει τα νερά, να ζήσει, να κάνει κάτι νέο στη ζωή του.

Έχω απίστευτη εκτίμηση και σεβασμό στους ανθρώπους που κάνουν ψυχοθεραπεία, που έρχονται σε αυτές τις ομάδες, γιατί είναι άνθρωποι που αναζητούν τα κακώς κείμενα του εαυτού τους και αναλαμβάνουν την ευθύνη επίλυσή τους. Ο μόνος λόγος για να έρθει κανείς στο Σχολείο της Οικογένειας είναι όταν κάποιος αποφασίσει ότι θέλει να έχει ποιότητα στη ζωή του και στην οικογένειά του”.