Η σημαντική πορεία του και η εγκατάσταση στη Σύρο

Διήμερο αφιέρωμα στον διαφωτιστή Άνθιμο Γαζή, ο οποίος άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην ελληνική επανάσταση, αλλά και στην εκπαίδευση, πραγματοποίησε η μητρόπολη Σύρου.

Τις εκδηλώσεις, οι οποίες έγιναν με αφορμή τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την ανέγερση του μητροπολιτικού ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (1824-2024), πλαισίωσε με την παρουσία του, ως κεντρικός ομιλητής, ο πρώην υπουργός, Γεώργιος Σούρλας, παρουσιάζοντας στο κοινό του νησιού την "προσφορά του Άνθιμο Γαζή στην παιδεία του γένους", αλλά και τα τελευταία του χρόνια στη Σύρο.

Την ομιλία παρακολούθησαν ο δήμαρχος Σύρου - Ερμούπολης, Αλέξης Αθανασίου, οι αντιδήμαρχοι, Δημήτρης Κοσμάς και Νίκος Σκευοφύλακας, εκπρόσωποι των Σωμάτων Ασφαλείας, μέλη του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, πολίτες, καθώς και ιερείς.

"Η μητρόπολη τιμά τους παιδαγωγούς και διαφωτιστές του έθνους"

"Οι μεγάλες νίκες στην ιστορία δεν κερδίζονται μόνο με το αίμα των αγωνιστών. Κερδίζονται και με την προσφορά στην παιδεία και με την αφύπνιση τη ψυχής, όπως ακριβώς συνέβη και με τους Έλληνες, οι οποίοι έδιωξαν τον ραγιαδισμό και κατέστησαν άξιοι των ενδόξων πνευματικών παραδόσεων του γένους μας", επεσήμανε, μεταξύ άλλων, στη σύντομη τοποθέτησή του, κατά τη διάρκεια της ομιλίας για τη ζωή του Άνθιμου Γαζή, ο μητροπολίτης Σύρου, Δωρόθεος Β'.

Καλωσορίζοντας τον πρώην υπουργό, Γεώργιο Σούρλα στη Σύρο και στον χώρο του Πνευματικού Κέντρου της Μεταμορφώσεως, ο κ. Δωρόθεος Β' αναφέρθηκε στην πολύτιμη προσφορά όλων εκείνων που συνέφεραν στην εκπαιδευτική ανάταση των Ελλήνων, βγάζοντάς τους, όπως είπε, από το πνευματικό σκοτάδι, προετοιμάζοντας την ημέρα της εθνικής έγερσης.

"Όλοι τους ήταν διδάσκαλοι του γένους. Δίκαια οι μεταγενέστεροι Έλληνες απέδωσαν σε αυτούς, σε ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης, την προσονομασία αυτή. Των διαφωτιστών, δηλαδή. Η μητρόπολη έκρινε σκόπιμο, εθνικά και παιδαγωγικά αναγκαίο, να τιμήσει τη μνήμη και την προσφορά του διδασκάλου του γένους, αρχιμανδρίτου, Άνθιμου Γαζή, ο οποίος όπως υπογράμμισε από τις Μηλιές Πηλίου και αφού θυσίασε ζωή και περιουσία για την ανάταση του έθνους και των Ελλήνων για την παιδεία, ξεχασμένος από όλους, άρρωστος βαριά, βρήκε θαλπωρή στα κελιά του νοσοκομείου του ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, από όπου και έφυγε από τη ζωή 28 Νοεμβρίου του 1828", υπογράμμισε ο μητροπολίτης Σύρου.

"Η ζωή του Άνθιμου Γαζή ήταν αφιερωμένη στην προσφορά προς την πατρίδα"

"Όλη η ζωή του από την παιδική του ηλικία, ήταν μία διαδρομή ευθύνης και καθήκοντος, προσφοράς στην πατρίδα, στην κοινωνία, στο έθνος", τόνισε, ανοίγοντας την ομιλία του για τον Άνθιμο Γαζή, ο πρώην υπουργός Γεώργιος Σούρλας, κάνοντας στη συνέχεια εκτενή αναφορά και στην αγάπη του για τα γράμματα, αλλά και την ορθόδοξη πίστη.

"Ο Άνθιμος Γαζής γεννήθηκε τον Μάρτιο του 1764 στο γραφικό χωριό Μηλιές του Πηλίου στη φτωχική και πολύτεκνη οικογένεια του Παναγιώτη και της Μαρίας Γκάζαλη έχοντας άλλα επτά αδέρφια. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Αναστάσιος Γκάζαλης. Είναι επίσης γνωστό ότι είχε χάσει τον πατέρα του όταν ακόμα ήταν σε ηλικία τριών ετών.

Η αγάπη του για τα γράμματα, αλλά και την ορθόδοξη πίστη δεν άργησε να γίνει το βασικό του ενδιαφέρον και έτσι πραγματοποίησε τις σπουδές του στο πλάι γνωστών ιερωμένων της περιοχής, τόσο στις Μηλιές όσο και στη Ζαγορά και τέλος στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί χειροτονήθηκε τελικά αρχιμανδρίτης και το όνομά του μετατράπηκε σε Άνθιμος Γαζής.

Ως τα 30 του χρόνια βρέθηκε πλέον στη Βιέννη, όπου έγινε ιερέας της ενορίας του Αγίου Γεωργίου μιας ελληνικής συνοικίας. Η Βιέννη εκείνη την εποχή αποτελούσε το πιο δραστήριο πνευματικό κέντρο της Ελληνικής διασποράς στην Ευρώπη", είπε, υποστηρίζοντας ότι ανήκει στους πρωτοπόρους του ελληνικού διαφωτισμού, καθώς πίστευε βαθιά ότι το όραμα για την ελευθερία, προϋπέθετε την παιδεία.

Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στη συγγραφική δραστηριότητα του Άνθιμου Γαζή, η οποία, όπως υπογράμμισε, αναπτύχθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό από το 1799 και για τουλάχιστον μια δεκαετία ως το 1812.

"Μετέφραζε ο ίδιος έργα Ελλήνων, αλλά και ξένων συγγραφέων και ανέλαβε και τις εκδόσεις αρκετών βιβλίων. Παράλληλα, έγραψε και δικά του έργα, ορισμένα εκ των οποίων αποτελούν αξιοσημείωτο πνευματικό θησαυρό, όπως το τριών τόμων Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας και το πεντάτομο έργο "Ελληνική Βιβλιοθήκη που περιείχε βιογραφίες των εξόχων Ελλήνων συγγραφέων κυρίως της αρχαιότητας", τόνισε ο κ. Σούρλας, υποστηρίζοντας στη συνέχεια ότι ως ένθερμος υποστηρικτής της Ελληνικής Επανάστασης, θεωρούσε ως καταλυτικό παράγοντα για τη σωτηρία του έθνους, την πνευματική ανάπτυξη των Ελλήνων.

"Σκοπός και επιθυμία του ήταν η εξέλιξη του εκπαιδευτικού συστήματος της Ελλάδας, δίνοντας στον υποδουλωμένο λαό όλες τις βάσεις και τα εφόδια, που θα ενίσχυαν την πνευματική, αλλά και ολική εθνική τους απελευθέρωση", τόνισε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Σούρλας, εκτός από το σημαντικό έργο, όπως υπογράμμισε του Άνθιμου Γαζή στην εκπαίδευση, αναφέρθηκε και στη συμβολή του στην ελληνική επανάσταση.

"Η πολύτιμη πολιτισμική και πνευματική δραστηριότητα του Ανθίμου Γαζή δεν άργησε να τραβήξει την προσοχή της Φιλικής Εταιρείας, της οποίας οι ιδρυτές, Νικόλαος Σκουφάς και Εμμανουήλ Ξάνθος, τον πλησίασαν προτείνοντάς του να γίνει μέλος της. Η συμβολή του Ανθίμου Γαζή στη Φιλική Εταιρεία υπήρξε εξίσου σημαντική, καθώς αποτέλεσε σύνδεσμο των Ελλήνων οπλαρχηγών με τους Φιλικούς της Ρωσίας και Μολδοβλαχίας και συνέβαλε στην μύηση νέων μελών, νοσταλγών της απελευθέρωσης. Τον Μάιο του 1821, μετά την επίσημη πλέον έναρξη της ελληνικής επανάστασης, ο Άνθιμος Γαζής συμμετείχε σε όλες τις πολεμικές συγκρούσεις που έλαβαν χώρα στη Μαγνησία και την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας", ανέφερε ο κ. Σούρλας, υποστηρίζοντας ότι η συμβολή του στην ενίσχυση του επαναστατικού αγώνα και η πλούσια πολιτισμική και πνευματική του δραστηριότητα, τον καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και "πνευματικούς πατέρες" του ελληνικού γένους.

Τέλος, ο κ. Σούρλας στάθηκε στη ζωή του Άνθιμου Γαζή στη Σύρο, όπου, όπως είπε, βρήκε καταφύγιο τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

"Στη συνέχεια και ως το τέλος της ζωής του ασχολήθηκε αποκλειστικά με τον τομέα της εκπαίδευσης και διετέλεσε διευθυντής σχολείου στην Τήνο και τη Σύρο. Το 1827, ενώ βρισκόταν στην Τήνο, ασθένησε. Έφυγε και ήρθε στη Σύρο, όπου πέρασε τις τελευταίες ημέρες της ζωής του με οικονομική στέρηση. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 70 ετών στις 28 Νοεμβρίου του 1828 στο νησί, όπου σήμερα τον τιμά και ευχαριστώ για αυτό τόσο τη μητρόπολη, όσο και τη Δημοτική Αρχή. Τη Σύρο πάντα την έχω πάντα ψηλά στη συνείδησή μου", σημείωσε, κλείνοντας την ομιλία του.