Ναρκωτικά και παράνομες ουσίες

Η διακίνηση και παραγωγή τους σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για το 2012 της διεθνούς επιτροπής για τον έλεγχο των ναρκωτικών (INCB)

Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)

Τον κώδωνα του κινδύνου για την χρήση νέων ναρκωτικών ουσιών κρούει για άλλη μια φορά στην ετήσια έκθεσή της για το 2012, η Διεθνής Επιτροπή για τον Έλεγχο των ναρκωτικών (INCB). Ο άνευ προηγουμένου πολλαπλασιασμός και η χρήση των ψυχοδραστικών ουσιών έχουν ήδη δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ετήσια έκθεση της Επιτροπής παρουσιάζει το ζήτημα ως ειδικό θέμα και σκιαγραφεί το εύρος της πρόκλησης για την δημόσια υγεία και τον έλεγχο των ναρκωτικών. Ενδεικτικό παράδειγμα για την αύξηση της χρήσης των ψυχοδραστικών ουσιών αποτελεί η Ευρώπη, όπου από πέντε ουσίες ετησίως που εμφανίζονταν μέχρι το 2005, φθάσαμε στο σημείο το 2011 μία ουσία την εβδομάδα!

To πρόβλημα ανά περιοχή

Ο συνολικός αριθμός των ουσιών στην αγορά υπολογίζεται σε χιλιάδες. Στην ετήσια έκθεσή της, η Επιτροπή ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να εγκαθιδρύσουν μηχανισμούς παρακολούθησης της εμφάνισης των ψυχοδραστικών ουσιών στις παράνομες αγορές, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η αύξηση της χρήσης φαρμακευτικών σκευασμάτων που περιέχουν μεθυλφαινιδάτη και άλλες ουσίες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD). Η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων συνεχίζει να εξαπλώνεται σε όλες τα περιοχές του κόσμου και έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια στη Βόρεια Αμερική, την Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, καθώς και σε μερικές χώρες της Ευρώπης και της Νοτίου Αμερικής. Η Κεντρική Αμερική και η Καραϊβική παραμένουν, σύμφωνα με την έκθεση, ως η κύρια διαμετακομιστική περιοχή κοκαΐνης από την Νότια Αμερική στην Βορειοαμερικανική αγορά. Η επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για την αυξανόμενη επιρροή ισχυρών καρτέλ ναρκωτικών στις τοπικές συμμορίες της Κεντρικής Αμερικής «Μάρας». Περίπου 1 στους 20 θανάτους μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15-64 ετών στην Βόρειο Αμερική, που παραμένει η μεγαλύτερη αγορά παράνομων ναρκωτικών ουσιών παγκοσμίως, σχετίζεται με την χρήση ναρκωτικών ουσιών. Πάντως, εις ότι αφορά την Νότια Αμερική, η συνολική έκταση παράνομης καλλιέργειας κόκας το 2011 μειώθηκε σημαντικά στην Βολιβία (27.200 εκτάρια), ενώ αυξήθηκε ελαφρώς στην Κολομβία (64.000 εκτάρια), και το Περού (62.500). Η συνολική έκταση καλλιέργειας κόκας στη Νότιο Αμερική εκτιμήθηκε το 2011 στα 153.700 εκτάρια. Στην περιοχή της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας, που εξακολουθεί να είναι η δεύτερη σε έκταση περιοχή καλλιέργειας οπιούχου παπαρούνας στον κόσμο, η διακίνηση και κατάχρηση συνταγογραφούμενων και μη φαρμάκων αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Αύξηση στην χρήση ναρκωτικών ουσιών παρουσιάστηκε στο Μπουτάν και στις Μαλδίβες. Το μεγαλύτερο μερίδιο στην καλλιέργεια παπαρούνας κατέχειγια άλλη μια φορά η Δυτική Ασία. Στο Αφγανιστάν, σημειώθηκε εκ νέου σημαντική αύξηση των καλλιεργειών που έφτασαν τα 154.000 εκτάρια το 2012 (αύξηση 18% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά). Τουλάχιστον 22 τόνοι αμφεταμινών κατασχέθηκαν στην Μέση Ανατολή, που είχαν ως βασικό προορισμό την Σαουδική Αραβία. Στην Ευρώπη, πάντως, η χρήση ναρκωτικών ουσιών φαίνεται πως έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια. Εντούτοις, η διακίνηση νέων ψυχοδραστικών ουσιών ήταν πολύ μεγάλη και το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ ανέφερε τουλάχιστον 49 νέες ψυχοδραστικές ουσίες. Η Βοσνία – Ερζεγοβίνη, αποτελεί, σύμφωνα με την έκθεση, έναν σημαντικό περιφερειακό κόμβο διακίνησης ναρκωτικών. Οι δρόμοι διακίνησης περνούν από την Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το Κόσσοβο, το Μαυροβούνιο, την Σερβία και μέσω Βοσνίας στην Δυτική Ευρώπη. Πολλά επίσης είναι τα εργαστήρια παραγωγής αμφεταμινών στην περιοχή. Τέλος, στην Ωκεανία, τα επίπεδα της χρήσης και παράνομης παραγωγής διεγερτικών ουσιών τύπου αμφεταμίνης παραμένουν από τα υψηλότερα στον κόσμο. Η χρήση κοκαΐνης παρουσίασε αύξηση στην Αυστραλία, κάτι που φάνηκε και από τον μεγάλο όγκο κατασχέσεων. Η Διεθνής Επιτροπή για τον Έλεγχο των ναρκωτικών (INBC), που ιδρύθηκε το 1968, είναι ένα ανεξάρτητο όργανο που επιβλέπει την εφαρμογή των Συμβάσεων του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά. Αποτελείται από 13 μέλη που εκλέγονται από το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (EDOSOC) ως πρόσωπα και όχι εκπρόσωποι κυβερνήσεων. Οι αρμοδιότητες της INBC καθορίζονται από τις εξής συμβάσεις: Ενιαία σύμβαση για τα ναρκωτικά του 1961, την σύμβαση του 1971 για τις ψυχότροπες ουσίες και την σύμβαση των Η.Ε κατά της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών φαρμάκων και ψυχότροπων ουσιών του 1988. Την ελληνική έκδοση της ετήσιας έκθεσης του INCB επιμελήθηκε το Κέντρο Θεραπείας εξαρτημένων ατόμων (ΚΕΘΕΑ).