Ιατρική περίθαλψη σε εποχές κρίσεων και ξενοφοβίας

Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δεν έχουν μόνο σοβαρές επιπτώσεις στον τρόπο που αντιλαμβάνεται κανείς την παρουσία των αλλοδαπών στην χώρα του, αλλά και στην ίδια τους την περίθαλψη λόγω των πολλών προβλημάτων υγείας που συχνά αντιμετωπίζουν. Από την άλλη μεριά, η παρατεταμένη λιτότητα σε συνδυασμό με την ξενοφοβία, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό εμπόδιο στην συμπερίληψή τους στα συστήματα υγείας, με ότι αυτό συνεπάγεται για την επιβίωσή τους. Οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που ζητούν να ζήσουν σε ασφάλεια, έχουν παράλληλα να αντιμετωπίσουν πολλές φορές και την ρατσιστική συμπεριφορά πολλών κρατών - και δη «πολιτισμένων» - που τους αποκλείουν από τα συστήματα υγείας τους. Η πρόσβαση γίνεται πολύ δύσκολη και τα προβλήματα υγείας τους παραμένουν πολλές φορές ως έχουν, λόγω της αδιαφορίας και των ωμών διακρίσεων που τους επιδεικνύονται. Στην προσπάθειά τους να δείξουν ότι η λιτότητα και η ξενοφοβία δημιουργούν σοβαρά εμπόδια πρόσβασης στην Υγεία στην Ευρώπη, οι «Γιατροί του Κόσμου» έδωσαν στην δημοσιότητα μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου στις κυβερνήσεις να πάψουν να μεταχειρίζονται τα ευάλωτα κοινωνικά άτομα ως «αποδιοπομπαίους τράγους» και να τους παρέχουν άμεσα κάθε πρόσβαση στα συστήματα υγείας. Οι Γιατροί του Κόσμου καταδεικνύουν μέσω της σχετικής μελέτης τους για την Υγειονομική περίθαλψη στην Ευρώπη, που δημοσιοποιήθηκε στις 9 Απριλίου 2013, την αποτυχία των Εθνικών Συστημάτων Υγείας να ανταποκριθούν επαρκώς στις ανάγκες των ευάλωτων ατόμων. Βασισμένη σε στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από συνεντεύξεις με περισσότερους από 8.000 ασθενείς σε επτά χώρες, η μελέτη αναφέρει ότι τα μέτρα λιτότητας έχουν σημαντική αρνητική επίπτωση στα μοντέλα κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης. Η μελέτη με τίτλο «Η πρόσβαση στην Ιατρική Περίθαλψη στην Ευρώπη, σε καιρούς Κρίσης και έξαρσης της Ξενοφοβίας» αποκαλύπτει πως η ξενοφοβία αποτελεί ανερχόμενο πρόβλημα, με τους μετανάστες να γίνονται οι «αποδιοπομπαίοι τράγοι» των οικονομικών προβλημάτων. Μάλιστα, σε αντιδιαστολή με τους όποιους ισχυρισμούς περί διάδοσης του επονομαζόμενου «Τουρισμού Υγείας», μεταξύ των κύριων αιτίων μετανάστευσης μόνο το 1,6% αφορούσε προσωπικούς λόγους υγείας. Από τους ασθενείς των Γιατρών του Κόσμου, που ερωτήθηκαν σε 14 Ευρωπαϊκές πόλεις, σε ποσοστό 20% τους αρνήθηκαν πρόσβαση στην υγεία τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ το 81% δεν είχε την πιθανότητα πρόσβασης στην Υγεία, χωρίς να προπληρώσει όλο το κόστος. Η Ανεργία και η παιδική φτώχεια, στο μεταξύ, βρίσκονται σε κατακόρυφη αύξηση και όλο και περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται στην κατάσταση να χάσουν τα σπίτια τους εξαιτίας της αφερεγγυότητας. «Η Ευρώπη χρειάζεται δυνατές κοινωνικές δομές περισσότερο από ποτέ», τονίζεται στην μελέτη. Η έκκληση για άμεση δράση αφορά την υιοθέτηση μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την πρόληψη και τη θεραπεία μεταδοτικών νοσημάτων, την εξασφάλιση της ίσης πρόσβασης στα εθνικά συστήματα εμβολιασμών και στην παιδιατρική περίθαλψη, την εξασφάλιση της ίσης πρόσβασης στην προ-γεννητική και μετά-γεννητική για όλες τις εγκύους (το 59% των ερωτηθέντων εγκύων δήλωσαν πως δεν είχαν καμία πρόσβαση σε προγεννητική περίθαλψη μέχρι και την ημέρα της συνέντευξης), καθώς και την παροχή καθεστώτος πλήρους προστασίας για μετανάστες που πάσχουν από σοβαρά νοσήματα και δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπεία στη χώρα προέλευσής τους. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η κα. Λιάνα Μαίλλη, εκπρόσωπος των Γιατρών του Κόσμου, «ως επαγγελματίες υγείας απαιτούμε το δικαίωμά μας να παρέχουμε ιατρική περίθαλψη σε όλους τους ασθενείς, ανεξαρτήτως της κοινωνικής θέσης ή της καταγωγής τους. Ζητούμε να αρθούν από τα Εθνικά Συστήματα Υγείας τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι πλέον ευάλωτες κοινωνικά ομάδες στην πρόσβαση τους στην ιατρική περίθαλψη». Άλλο ένα σημαντικό πρόβλημα, λοιπόν, σχετίζεται με τον αυξανόμενο ρατσισμό και την ξενοφοβία, αυτή την φορά σε ότι αφορά την άρνηση παροχής ιατρικής βοήθειας σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Τα φαινόμενα δεν είναι και λίγα και ο κίνδυνος να γενικευτεί το πρόβλημα δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα. Αυτό που προέχει είναι καταρχάς να κινητοποιηθούν οι κυβερνήσεις, παρέχοντας μέσω των συστημάτων υγείας κάθε πρόσβαση στα ευάλωτα κοινωνικά άτομα. Σε περίπτωση που αυτό δεν γίνει, απλά οδηγούμαστε σε κοινωνικό αδιέξοδο, μιας και η επιλεκτική παροχή βοήθειας θα οξύνει τις αντιθέσεις και τις διακρίσεις. Και μη νομίζετε ότι θα υπάρξει κάποιος που θα μπορέσει να στοιχειοθετήσει αυτήν ακριβώς την άρνηση. Απλά με το πρόσχημα της «εγχώριας καθαρότητας» θα υπενθυμίσει σε όλους συνθήματα άλλων εποχών, με πογκρόμ και εκκαθαρίσεις. Κάθε άρνηση στο δικαίωμα περίθαλψης, κάθε ρατσιστική συμπεριφορά κατά ατόμων που η υγείας τους βρίσκεται σε κίνδυνο, δεν θα πρέπει απλά να στηλιτεύεται αλλά να διώκεται ποινικά. Και μάλιστα με βαριές ποινές. Γιατί ακριβώς εδώ βρίσκεται το οριακό σημείο όπου διασταυρώνονται η αλληλεγγύη με την απάθεια, η ανθρωπιά με την αδιαφορία σε αυτό που αποκαλείται ανθρώπινη ζωή. Και το όριο αυτό δεν πρέπει να ξεπεραστεί γιατί κινδυνεύουμε να μπούμε σε άλλους ατραπούς.