Άλυτο πρόβλημα

Χρόνια άλυτο παραμένει το υδροδοτικό πρόβλημα στα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων, το οποίο φαίνεται να διογκώνεται τους θερινούς μήνες, κάθε χρόνο όλο και περισσότερο.

Οι εφήμερες λύσεις από πλευράς κράτους, αλλά κατά περιπτώσεις και των τοπικών αρχων, η κακή διαχείρηση των βιώσιμων λύσεων υδροδότησης, όπως επίσης και η ολιγωρία των υπευθύνων σε στιγμές κρίσης, έρχονται να επιδεινώσουν την ήδη βεβαρυμένη κατάσταση των νησιών, όσον αφορά το νερό, που επιβάλλουν η γεωγραφική θέση, ο πληθυσμός, ο τουρισμός, η γεωλογική δομή και οι ολοένα και πιο περιορισμένες βροχοπτώσεις στα νησιά του Αιγαίου.

Οι ρίζες του προβλήματος

Σε ορισμένα νησιά του Νότιου Αιγαίου το μέσο ετήσιο ύψος βροχής δεν φτάνει ούτε στο μισό της αντίστοιχης μέσης τιμής του ηπειρωτικού χώρου, που κυμαίνεται περίπου στα 700 χιλιοστά.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με τις ανάγκες σε νερό να αυξάνονται δραματικά πολλές φορές, οι βροχοπτώσεις στο Ν. Αιγαίο μπορεί να πέσουν και στο 7% του ετήσιου συνόλου τους, έχοντας ως αποτέλεσμα σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα να μεταφέρονται εκατοντάδες χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού, κάθε χρόνο περισσότερες ποσότητες από τον προηγούμενο.

Λόγω του ιδιαίτερα έντονου ανάγλυφου με μεγάλες κλίσεις, που παρατηρείται στην επιφάνεια του εδάφους των περισσότερων νησιών των Κυκλάδων, σε συνδυασμό με την ελάχιστη βλάστηση που δε βοηθά στη συγκράτηση των επιφανειακών ροών, έχει υπολογιστεί ότι από το νερό της βροχής περίπου 80% επιστρέφει στην ατμόσφαιρα, 10,5% είναι τα στραγγιστικά νερά και μόνο το 9,5% των συνολικών επιφανειακών απορροών της βροχόπτωσης περνά στον υδροφόρο ορίζοντα. Συγκριτικά, αναφέρεται ότι τα εκτιμώμενα μέσα ποσοστά στην Πελοπόννησο είναι της τάξης των: 60%, 17% και 23%, αντίστοιχα.

Η μείωση των υπόγειων υδατοαποθεμάτων λόγω τόσο της υπεράντλησης, όσο και της υφαλμύρωσης, των παραδοσιακών γεωτρήσεων, οι οποίες κάλυπταν ως ένα βαθμό τη ζήτηση νερού, πόσιμου και οικιακής χρήσης, οδήγησε τις τελευταίες δύο δεκαετίες στην εγκατάσταση, στην πλειονότητα των νησιών, μονάδων αφαλάτωσης. Η μέθοδος αυτή βοηθά ως ένα βαθμό την κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών για οικιακή χρήση μόνο, παρ’όλα αυτά η ζήτηση παραμένει τόννους κυβικών μέτρων μεγαλύτερη από αυτό που μπορούν να παρέχουν οι μονάδες, με αποτέλεσμα, είτε την κατάχρησή τους, είτε την κακοσυντήρηση.

Τραγική επιδείνωση της κατάστασης φέτος

Η αυξημένη ζήτηση, λόγω τουρισμού και αύξησης των θερμοκρασιών, έχουν καταλυτική επίδραση στις ήδη ταλαιπωρημένες πηγές παροχής νερού κάθε καλοκαίρι τα τελευταία χρόνια, θέτοντας τις τοπικές κοινωνίες σε κατάσταση συναγερμού.

Έτσι και φέτος, εν μέσω τουριστικής περιόδου, η λειψυδρία ανάγεται στον κυριότερο προβληματισμό για τους κατοίκους στα νησιά του Νότιου Αιγαίου, οι οποίοι κατά περιπτώσεις, χρειάζεται να υπομένουν διακοπές στην υδροδότηση, κακή ποιότητα νερού, με αποκορύφωμα την κατάσταση στη Σχοινούσα, όπου για αρκετές μέρες λόγω έλλειψης νερού, η υδροδότηση γινόταν μόνο για ένα δίωρο κάθε μέρα.

Κι ενώ δεν έφταναν τα υπάρχοντα προβλήματα στην υδροδότηση των νησιών, την κατάσταση έρχεται να περιπλέξει έτι περισσότερο η καθυστέρηση στην υπογραφή των συμβάσεων από πλευράς Δημοσίου και Ελεγκτικού Συμβουλίου, ώστε να αποπλεύσουν τα υδροδοτικά πλοία, «Ρόδος», «Μαρία» και «Ολύμπικ», της μοναδικής εταιρίας, η οποία τροφοδοτεί με πόσιμο νερό τα άνυδρα νησιά σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα.

Όπως δήλωσε στην εφημερίδα «Το Έθνος» ο κ. Ηλιακάκης, τα πλοία είναι έτοιμα για απόπλου, αλλά εκτός από την υπογραφή της έγκρισης από το Ελεγκτικό Συμβούλιο, χρειάζονται επιπλέον κάποιες μέρες για την έκδοση εγγυητικής επιστολής από την τράπεζα, ώστε να πάρουν το «πράσινο φως» και να τροφοδοτήσουν τα ταλαιπωρημένα νησιά με το πολυτιμότερο αγαθό.

Εν τω μεταξύ, όσο βρίσκονται εν αναμονή των υπογραφών, οι κάτοικοι στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου υποφέρουν από τρομερές ελλείψεις νερού, με το πρόβλημα να παρατηρείται εντονότερα στα νησιά των Μικρών Κυκλάδων και στα Δωδεκάνησα.

Πιο συγκεκριμένα, στην Πάτμο έχει να εμφανιστεί υδροδοτικό πλοίο εδώ και 17 ημέρες και τα εναπομείναντα 650 κυβικά μέτρα νερού, τα οποία συγκρατεί το φράγμα στο νησί, δεν φτάνουν... «ούτε για ζήτω» για τις ανάγκες κατοίκων και επισκεπτών, ενώ για τη λύση του προβλήματος, θα χρειαστούν τουλάχιστον 2-3 υδροφόρες, όπως δήλωσε στην εφημερίδα «Το Έθνος» ο δήμαρχος του νησιού, κ. Στόικος.

Καστελόριζο, Αρκιοί, Σύμη και Λέρος βρίσκονται σε εξίσου δυσχερή θέση στην περιοχή των Δωδεκανήσων, ενώ και στις Κυκλάδες τα αποθέματα νερού στερεύουν επικίνδυνα σε Σχοινούσα, Κουφονήσια, Αμοργό, Κίμωλο, ενώ δε μένουν ανεπηρέαστα και τα πιο μεγάλα νησιά, όπως η Μύκονος.

Στη Σχοινούσα, μάλιστα, μεγάλη αίσθηση προκαλεί το γεγονός, ότι λόγω της απόλυτης λειψυδρίας, νοικοκυριά και επιχειρήσεις, τροφοδοτούνταν με νερό μόνο για 2 ώρες κάθε μέρα, ενώ ο πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας έστειλε επιστολή απελπισίας προς το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, αλλά και προς κάθε αρμόδιο, γνωστοποιώντας το τραγικό της κατάστασης που επικρατούσε στο νησί.

Για άλλη μια φορά, η γραφειοκρατία είναι κυρίως υπαίτια για τα προβλήματα, αφού στο νησί υπάρχουν δύο μονάδες αφαλάτωσης, μια παλιά και μία καινούρια, οι οποίες βρίσκονται εκτός λειτουργίας, καθώς η παλιά δεν έχει συντηρηθεί και η νέα δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, λόγω, υποτίθεται, του κόστους των αναλώσιμων, ένα επιχείρημα που καταρρίπτει ο αντιδήμαρχος Νάξου με αρμοδιότητα στη Σχοινούσα, κ. Μάνης, εξηγώντας ότι η λογική αυτή είναι αδιανόητη, καθώς το κόστος των χημικών για τη λειτουργία της μονάδας είναι 2.000 Ευρώ, τη στιγμή που το αντίστοιχο κόστος για μια υδροφόρα με 2.000 κ.μ. προς €15 ανά κυβικό, θα κοστίσει γύρω στις 30.000 Ευρώ.

Μετά και τις διαστάσεις που πήρε το θέμα, με τη δημοσιοποίησή του από την εφημερίδα «Το Έθνος», αλλά και από τα μεγάλα εθνικά τηλεοπτικά δίκτυα, αναμένεται η επίσπευση των διαδικασιών, ώστε να σταματήσει για τους κατοίκους των νησιών, η καταπάτηση του θεμελιωδέστερου ανθρωπίνου δικαιώματος, που είναι η πρόσβαση σε νερό.