Αποδόμηση αρχιτεκτονικής κληρονομιάς

Πολύτιμος χάρτης για την ανεκτίμητη αρχιτεκτονική κληρονομιά της Σύρου, η οποία μάχεται ενάντια στη φθορά του χρόνου, την εγκατάλειψη και την αδιαφορία μεγάλου μέρους ιδιωτών, αποτελεί το πρόγραμμα “Ψηφιακή Συλλογή και Διαχείριση Ιστορικών Κτιρίων – HERMES” του Πολιτικού Μηχανικού και υπαλλήλου του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, Παύλου Χατζηγρηγορίου.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Σύρου, Ιωσήφ Στεφάνου, Ομότιμου Καθηγητή ΕΜΠ, πρόκειται για το τελειότερο πρόγραμμα παρακολούθησης και προστασίας των αξιόλογων κτιρίων του νησιού, το οποίο βασίστηκε στην έρευνα και τα στοιχεία του πρώτου πίνακα που εντάχθηκε στο Γενικό Πολεοδομικό της δεκαετίας του '80, '84 και '87.

Καταγραφή 1.293 κτιρίων

Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στην παθολογία των κτιρίων, τα οποία αξιολογούνται σύμφωνα με το αρχιτεκτονικό στυλ, το είδος, την ιστορική σημασία και τα χωρικά δεδομένα. Στόχος της έρευνας είναι η ορθολογική και ποσοτική αξιολόγηση των κτιρίων, προκειμένου να προβλεφθεί και να αποφευχθεί η κατάρρευση κάποιων εξ' αυτών. Τα αποτελέσματα της έρευνας γύρω από την ευπάθεια 1.293 κτιρίων της Σύρου παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα “http://hermoupolis.omeka.net”, την οποία ο κ. Χατζηγρηγορίου μαζί με την Κάντυ Ρούσσου. Επιπλέον, στη σελίδα μπορεί να βρει κανείς υλικό 14.400 φωτογραφιών από τις έρευνες του 1995, του 2005 και του 2014.

Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη έρευνα, η οποία θα προστεθεί στο φάκελο υποψηφιότητας της Ερμούπολης ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021, απέσπασε το 2013 το Βραβείο Digital Heritage στη Μασσαλία.

Στο Παγκόσμιο Συνέδριο “Digital Heritage” ο κ. Χατζηγηγορίου παρουσίασε επίσης τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συμβάλει η έρευνά του στην κατάθεση πρότασης τόσο για την UNESCO, όσο και για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021. Ο τρόπος σύνδεσης της Αρχιτεκτονικής κληρονομιάς μας με τη διατήρηση του Πολιτισμού μας, καθώς και η καινοτομία της εργασίας του εντυπωσίασε στο συνέδριο με αποτέλεσμα η εργασία του να βραβευτεί ως “Καλύτερη Εργασία” (“Best Paper Award”) μεταξύ 350 παρουσιάσεων.

Απαγορευτικό το κόστος συντήρησης

Σε δηλώσεις του στην “Κοινή Γνώμη”, ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δόμησης Σταύρος Γουσγουνέλης σημείωσε ότι παρά το μεγάλο αριθμό κτιρίων που χρήζουν άμεσης συντήρησης, η παρέμβαση του δήμου κρίνεται ανέφικτη λόγω του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, που σε αρκετές περιπτώσεις είναι αδιευκρίνιστο λόγω πλήθους κληρονόμων.

“Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε και το πράττουμε ήδη είναι κάποιες επεμβάσεις στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν κινητοποιηθεί, ώστε να άρουμε την επικινδυνότητα και να προστατεύσουμε τόσο το ετοιμόρροπο κτίριο, όσο και τα ακίνητα που γειτνιάζουν” ανέφερε χαρακτηριστικά, εξηγώντας ότι τα έξοδα της αποκατάστασης και συντήρησης των κτιρίων επιβαρύνουν τους ιδιοκτήτες, δεδομένων των ισχνών οικονομικών πόρων που έχει στη διάθεσή του ο δήμος. “Τα χρήματα είναι απειροελάχιστα. Για τα έργα είναι 330 χιλ. ευρώ. Μέσα σε αυτά περιλαμβάνονται οι δρόμοι, τα σχολεία, οι καθαρισμοί και των δρόμων και των ρεμάτων και οι επισκευές δημοτικών κτιρίων. Είναι γρίφος για να μπορέσεις να καλύψεις τουλάχιστον τα επείγοντα”, τόνισε. Πρόσθεσε μάλιστα ότι στα μελλοντικά σχέδια της υπηρεσίας είναι και η σύνταξη μελέτης για το Δημαρχιακό Μέγαρο, η οποία θα αποσταλεί για έγκριση στο υπουργείο Πολιτισμού, καθώς και η ολοκλήρωση της μελέτης επισκευής του Πνευματικού Κέντρου Ερμούπολης, προκειμένου ενταχθεί στο Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής Ανάπλασης. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι προτεραιότητα εξακολουθεί να αποτελεί η ανάπλαση της παραλίας, η οποία πρόκειται να συμβάλει στη ριζική αλλαγή της μορφής της πόλης.

Σημειώνεται ότι οι τελευταίες τροποποιήσεις του Σχεδίου θα συζητηθούν στην επόμενη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου.

“Το ιδιοκτησιακό καθεστώς μας “δένει” τα χέρια”

Την αδυναμία του δήμου να παρέμβει σε ιδιωτικές περιουσίες επεσήμανε με τη σειρά του ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Θάνος Φώσκολος, εξηγώντας ότι αυτό μπορεί να συμβεί μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις επικίνδυνων κτιρίων, εφόσον βρεθεί η απαραίτητη νομική οδός.

Όπως τόνισε, πολλά από τα ιστορικά κτήρια της Σύρου θα μπορούσαν να αποτελέσουν πόλο έλξης επισκεπτών, τακτική αρκετά διαδεδομένη σε αρκετές πόλεις του εξωτερικού. “Υπάρχουν πολύ αξιόλογα κτίρια τα οποία εφόσον επισκευασθούν και διαμορφωθούν κατάλληλα, θα μπορούσαν πραγματικά να αποτελέσουν πόλο έλξης” σημείωσε, υποστηρίζοντας πως πολλά εξ' αυτών θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τους ίδιους τους ιδιώτες, εάν μπορούσαν να το σκεφθούν. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η εγκατάλειψη μεγάλου αριθμού ιστορικών κτηρίων της Σύρου οφείλεται είτε στην ιδιομορφία του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, είτε στο υψηλό κόστος. “Το ιδιοκτησιακό μας δημιουργεί προβλήματα και μας δένει τα χέρια σε κάποιες περιπτώσεις. Σαφώς και υπάρχει πλούτος κτιριακός που μας ενδιαφέρει να τον προστατεύσουμε και να τον αναδείξουμε. Αν ο Δήμος μπορεί να παρέμβει, οι πολίτες να είναι σίγουροι ότι θα το κάνει”, κατέληξε.