Οι καθυστερήσεις γιγαντώνουν τις φθορές

Αρχές του 2024 εκτιμά η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης ότι θα προχωρήσει η δρομολόγηση του διαγωνισμού για την αποκατάσταση δύο τελικά εκ των τεσσάρων ταφικών μνημείων, καθώς μέσα στον Δεκέμβριο “κλείνουν” όλες οι προϋποθέσεις από τη Δημοτική Αρχή για να προχωρήσει το πολυσυζητημένο έργο.

Οι πολυετείς καθυστερήσεις και τα εμπόδια που προέκυψαν στην πορεία των προσπαθειών για την αποκατάσταση των μαυσωλείων, έφεραν στην επιφάνεια επιπλέον φθορές σε αυτά, με αποτέλεσμα σήμερα, ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης να προωθήσει για διάσωση μόνο τα δύο (Γιαννίκογλου και Πρώιου), αφού τα χρήματα δεν επαρκούν για τη “σωτηρία” και των τεσσάρων, για τα οποία υπάρχουν εγκεκριμένες μελέτες.

Η ανυπαρξία αντανακλαστικών από το Υπ. Πολιτισμού, μία χαμένη σύμβαση με τον Δήμο και οι εκ του μηδενός προσπάθειες των τελευταίων Δημοτικών Αρχών για να διασωθεί η συγκεκριμένη κληρονομιά με όλα τα στάδια της αναμονής για επικαιροποίηση και εγκρίσεις μελετών, έχουν οδηγήσει τα ταφικά μνημεία σχεδόν σε αποσύνθεση.

Οι όποιες πρόχειρες υποστυλώσεις δεν επαρκούν για να στηρίξουν τα μαρμάρινα μέλη τους και σήμερα η κατάσταση των μαυσωλείων είναι άκρως απογοητευτική.

Απαντήσεις για το γεγονός πως ενώ υπάρχουν τεύχη δημοπράτησης εδώ και ένα τρίμηνο, δεν έχει βγει ο διαγωνισμός για το έργο, έδωσαν ο αναπληρωτής προϊστάμενος της Τεχνικής Υπηρεσίας, Δαυίδ Διακοδημητρίου και ο αρμόδιος αντιδήμαρχος, Μηνάς Αληφραγκής.

Επιλογή των δύο και τροποποίηση έργου

Ειδικότερα, ο κ. Διακοδημητρίου ρωτήθηκε γιατί δεν προχωρά στο έργο ο Δήμος. “Έχουμε κάνει τεύχη δημοπράτησης για τα τέσσερα μνημεία τα οποία δεν μπορούν να προχωρήσουν όμως και για τα τέσσερα ταφικά. Ο προϋπολογισμός γι αυτά τα ταφικά μνημεία βγαίνει 900 χιλ. ευρώ. Ήρθαμε σε επαφή με την Περιφέρεια που διαχειρίζεται αυτό το τμήμα του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και μας είπαν πως από τα 450 χιλ. ευρώ που έχουμε εξασφαλισμένα είναι πάρα πολύ δύσκολο να αυξηθεί ο προϋπολογισμός. Προφανώς ενόψει και των αναγκών που υπάρχουν σε περιοχές της χώρας λόγω πλημμυρών κ.α.. Άρα, θα προχωρήσουμε στην αποκατάσταση των δύο ταφικών μνημείων”, ανέφερε, κάτι που όπως εξήγησε, προϋποθέτει αλλαγές στο έργο, καθώς η αρχική προσδοκία και προσπάθεια ήταν για αποκατάσταση και των τεσσάρων.

“Τώρα είμαστε στη φάση που ο μελετητής προσπαθεί να επιλέξει τα δύο που θα γίνει αποκατάσταση. Του Γιαννίκογλου το βλέπω σχεδόν σίγουρα σύμφωνα με όσα μας έχει πει. Είναι στη φάση που θα επιλέξει ένα ακόμη. Πιθανότατα θα είναι του Πρώιου, γιατί είχε σημαντικές φθορές”, γνωστοποίησε ο αναπληρωτής προϊστάμενος της Τεχνικής Υπηρεσίας.

Ως εκ τούτου, τόνισε πως, “περιμένουμε να διαχωρίσει τους προϋπολογισμούς για τα δύο ταφικά μνημεία και να κάνουμε ένα τροποποιημένο τεχνικό δελτίο και να προχωρήσουμε δυστυχώς στη μείωση του φυσικού αντικειμένου”.

“Πλήρης διάλυση, συντήρηση και σύνθεση”

Ερωτηθείς, αν προβλέπεται βάσει μελέτης εκτεταμένη παρέμβαση σε κάθε ένα εξ αυτών, υπήρξε σαφής. “Όπως αναφέρει ο σύμβουλος στις εγκεκριμένες μελέτες από το Υπουργείο Πολιτισμού, όλα και τα τέσσερα ταφικά μνημεία θέλουν αποσυναρμολόγηση. Δεν γίνεται με επιτόπιες παρεμβάσεις να φτιαχτούν. Πρακτικά αυτό θα σημάνει την πλήρη διάλυσή τους”, σημείωσε, διευκρινίζοντας πως, επί της ουσίας, “θα “κατέβουν” όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία στο έδαφος, τα μάρμαρα δηλαδή, θα αποκατασταθούν όλα τα μέρη τους και φυσικά οι θεμελιώσεις θα φτιαχτούν βάσει της μελέτης και θα τοποθετηθούν με νέους συνδέσμους. Στην αρχή έλεγαν με τιτάνιο, αλλά είναι πανάκριβο, οπότε θα γίνει ή με μόλυβδο, ή με ανοξείδωτο χάλυβα”.

Περί καθυστερήσεων και χαμένου χρόνου που πρόσθεσε φθορές

Δεδομένου πως η συζήτηση για τα ταφικά μνημεία υπάρχει εδώ και μία 20ετια σχεδόν, ρωτήθηκε και ο κ. Αληφραγκής για την κατάστασή τους σήμερα και φυσικά γιατί δεν προχώρησε το έργο νωρίτερα σε αυτή τη θητεία. “Έχουν προστεθεί φθορές. Η αρχή είχε γίνει το 2006. Και νωρίτερα είχαν γίνει αυτοψίες. Σοβαρά ασχολήθηκε το Υπ. Πολιτισμού το 2006 που εκπόνησε αυτές τις μελέτες. Τότε για τα τέσσερα ταφικά είχε υπογραφεί σύμβαση μεταξύ Υπ. Πολιτισμού και Δήμου, το 2010, οπότε και το Υπ. Πολιτισμού είχε πάρει τη χρηματοδότηση των 450 χιλ. ευρώ για να κάνει την αποκατάσταση. Έληξε η προγραμματική και δεν είχε γίνει τίποτα. Το 2014 βγήκαν αποφάσεις να ανανεωθεί αλλά δεν υπεγράφη ποτέ η παράταση αυτής της προγραμματικής. Φτάσαμε κάποια στιγμή στις αντιδράσεις και “καταφέραμε” να επωμιστεί ο Δήμος αυτή την ιστορία”, υπενθύμισε, υπογραμμίζοντας βέβαια πως, “διεκδικήσαμε να έχουμε έναν σύμβουλο γιατί είναι εξειδικευμένο έργο. Αυτός έκανε όλη τη δουλειά, τις μετρήσεις, τις επικαιροποιήσεις και πήρε τις εγκρίσεις από το Υπ. Πολιτισμού”.

Άρα, επεσήμανε πως, “απομένει η έγκριση του τεχνικού δελτίου από το Δημοτικό Συμβούλιο, ότι δηλαδή θα προχωρήσουμε με μόνο δύο ταφικά μνημεία και μετά πάμε στον διαγωνισμό. Υπάρχουν και κάποια γραφειοκρατικά θέματα στην Περιφέρεια. Τη στιγμή που δεν θα έχουμε παραπάνω χρήματα, θα “τρέξουν” αυτά”. Για τον χρόνο που θα δρομολογηθεί το έργο, ο κ. Διακοδημητρίου σημείωσε, “αυτό το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων εγκρίνεται στις αρχές κάθε έτους. Οπότε μέχρι τότε θα τα έχουμε έτοιμα. Αφού ενταχθεί θα κάνουμε τον διαγωνισμό. Πιστεύω εντός Δεκεμβρίου θα έχει φύγει από τον Δήμο το τεχνικό δελτίο”.

Συμπλήρωσε δε, πως, για 13 ακόμη ταφικά μνημεία υπάρχουν εδώ και χρόνια μελέτες για συντήρηση, ωστόσο, όπως εξήγησε θα είναι ένα έργο που δεν θα προσφέρει κάτι ουσιαστικό, λόγω της κατάστασης των μαυσωλείων, σήμερα. “Υπάρχουν και κάποιες άλλες μελέτες για συντηρήσεις. Όμως, η άποψή μου είναι πως η συντήρηση δεν θα αποδώσει κάτι. Θέλουν πλήρη αποκατάσταση τα περισσότερα”, σχολίασε χαρακτηριστικά.

Βασικά προβλήματα και αποκατάσταση

Παρακάτω ακολουθούν σε γενικό πλαίσιο, βάσει της αρχικής μελέτης, τα βασικά προβλήματα των δύο ταφικών μνημείων που θα προταχθούν για αποκατάσταση και οι κύριες εργασίες που προτείνεται να γίνουν.

Συγκεκριμένα, για το μνημείο Γιαννίκογλου, σημειώνει ο μελετητής πως “οι κυριότερες δομικές βλάβες σχετίζονται με διανοίξεις αρμών και αποπτώσεις τμημάτων της οροφής”. Με φόντο όσα αναλύει, προτείνει: “Να αποσυναρμολογηθούν η στέγη, τα αετώματα, τα γείσα και οι λίθοι του διαζώματος πάνω από το επιστύλιο. Επιπλέον, να καθαιρεθούν τα φθαρμένα επιχρίσματα και οι ετοιμόρροποι θολίτες, σε όσες περιοχές χρειάζεται. Τέλος να ανακατασκευαστούν και να επανεπιχριστούν”. Ακόμη, όσον αφορά στο μνημείο Πρώιου (1857), ο μελετητής έχει διαπιστώσει πως, “οι κυριότερες δομικές βλάβες σχετίζονται με διανοίξεις αρμών”. Ο ίδιος σημειώνει στη μελέτη ότι: “Θα αποσυναρμολογηθούν τα μέλη από το επιστύλιο και πάνω, δηλαδή οι λίθοι του διαζώματος, των γείσων, των αετωμάτων και της στέγης”.