Οι προγραμματικές συμβάσεις για την ανάθεση του έργου

Την ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής στην ακτοπλοΐα προβλέπει το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και συζητήθηκε το πρωί της 9ης Νοεμβρίου στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου.

Με βάση το άρθρο 76 του κατατεθέντος σχεδίου νόμου θεσμοθετείται η δυνατότητα κατάρτισης προγραμματικών συμβάσεων ανάμεσα στο Υπουργείο Ναυτιλίας και φορείς της Δημόσιας Διοίκησης του στενού ή ευρύτερου Δημοσίου Τομέα με αντικείμενο την κάλυψη θαλάσσιων συγκοινωνιακών αναγκών των νησιών για λόγους εδαφικής, κοινωνικής και οικονομικής συνοχής ή κάλυψης επειγουσών αναγκών, με εφαρμοσμένη την εκάστοτε κείμενη νομοθεσία περί προμηθειών.

Συμβάσεις με δήμους κάτω των 5000 κατοίκων

Σε περίπτωση που δεν υποβληθούν δηλώσεις για δρομολόγηση πλοίων, ή οι υποβληθείσες δηλώσεις δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της διάταξης ή δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες του δικτύου ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, ο Υπουργός μπορεί να συνάψει σύμβαση ή συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας με Δήμους με πληθυσμό λιγότερο των 5000 κατοίκων, χρονικής διάρκειας από ένα έως πέντε έτη για την αποκλειστική εξυπηρέτηση συγκεκριμένης γραμμής ή γραμμών.

Στις προγραμματικές συμβάσεις επιτρέπεται η συμμετοχή κοινωφελών δημοτικών επιχειρήσεων, αναπτυξιακών ανώνυμων εταιρειών, επιχειρήσεων Ο.Τ.Α. ειδικού σκοπού οποιασδήποτε νομικής μορφής, επιχειρήσεων των Περιφερειών και ναυτικών εταιρειών, στις οποίες οι Δήμοι με πληθυσμό κάτω των 5000 κατοίκων έχουν το σύνολο ή την πλειοψηφία των μετοχών, έχουν κρατικό προνόμιο ή λαμβάνουν κρατική επιχορήγηση είτε αποτελούν ενώσεις/κοινοπραξίες ναυτικών εταιρειών και πλοιοκτητών.

Επίσης ορίζεται σαφώς το αντικείμενο, ο σκοπός και το περιεχόμενο της σύμβασης, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλόμενων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσής της και οι πόροι από τους οποίους θα καλυφθούν οι οικονομικές υποχρεώσεις. Ορίζεται επίσης το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της σύμβασης, οι αρμοδιότητες του καθώς και οι ρήτρες εις βάρος των συμβαλλόμενων σε περίπτωση παράβασης όρων.

Τέλος σε περίπτωση ανάθεσης σε τρίτο, η ανάθεση διενεργείται για λογαριασμό του από τη Διεύθυνση Θαλάσσιων Συγκοινωνιών του Υπουργείου Ναυτιλίας.

Σε περίπτωση που η δρομολογιακή γραμμή δεν καλυφθεί με κάποιον από τους παραπάνω τρόπους προκηρύσσεται, με τη γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (Σ.Α.Σ.), μειοδοτικός διαγωνισμός για τη σύναψη σύμβασης ή συμβάσεων ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας έως δώδεκα έτη, έναντι μισθώματος. Με αυτό τον τρόπο η Κυβέρνηση επιδιώκει να καλύψει τις ανάγκες των νησιών, που εξυπηρετούνται οριακά ή ελλιπώς από τη μέχρι τώρα κατάσταση.

Ενισχυμένος ο ρόλος Ο.Τ.Α.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι με ο θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων που εισέρχεται με το κατατεθέν σχέδιο νόμου και στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, όντας συμβατός με το ευρωπαϊκό δίκαιο, ενισχύει το ρόλο των Ο.Τ.Α. στη διαδικασία επιλογής αναδόχου για την εκτέλεση της σύμβασης ενώ θεσμοθετούνται και εγγυήσεις διαφάνειας κατά τη διαδικασία όπως ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το όργανο παρακολούθησης και ρήτρες διασφάλισης εφαρμογής της σύμβασης κ.α., κάνοντας τη διαδικασία επωφελή για το δημόσιο συμφέρον.

Ως πηγές χρηματοδότησης των προγραμματικών συμβάσεων ορίζονται ο Προϋπολογισμός του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ή ο Προϋπολογισμός των Ο.Τ.Α. ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας.

Μέριμνα για τα δικαιώματα των εργαζομένων

Στο γενικότερο πλαίσιο ενίσχυσης της κοινωνικής συμμετοχής στην ακτοπλοΐα με το άρθρο 78 του σχεδίου νόμου, αναβαθμίζεται και η προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων των πληρωμάτων των πλοίων. Η καταβολή μισθών, επιδομάτων και ασφαλιστικών εισφορών από τον εργοδότη αποτελεί προϋπόθεση για τη δρομολόγηση του πλοίου (επιβατηγά και οχηματαγωγά, επιβατηγά ή φορτηγά, επιβατηγά υδροπτέρυγα και ταχύπλοα). Για τη διασφάλιση των μισθολογικών δικαιωμάτων του πληρώματος συνεργάζονται οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Ναυτιλίας με τις κατά τόπον Λιμενικές Αρχές.

Σε περίπτωση παραπτώματος του πλοιοκτήτη, η υπόθεση ερευνάται από κοινού με τη Λιμενική Αρχή, τη Διεύθυνση Ναυτικής Εργασίας, τη Διεύθυνση Ελέγχου Διαχείρισης της Ασφάλειας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων και τη Διεύθυνση Επιθεώρησης Πλοίων του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, και χορηγείται στον παραβάτη προθεσμία δεκαπέντε ημερών, οι οποίες αν παρέλθουν χωρίς συμμόρφωσή του, επιβάλλεται απαγόρευση απόπλου μέχρις ότου καταβληθεί το σύνολο των εισφορών. Σε περίπτωση μάλιστα επιβολής της απαγόρευσης απόπλου στο ίδιο πλοίο τουλάχιστον δύο φορές μέσα σε μία τριετία ο Υπουργός Ναυτιλίας μπορεί να απορρίψει μελλοντική αίτηση δρομολόγησης.