«Με διττή ερμηνεία το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2019»

Το Υπουργείο Οικονομικών, όπως υπαγορεύεται από το Σύνταγμα, κατέθεσε την  1η Οκτωβρίου 2018 στη Βουλή το προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2019, με εναλλακτικά σενάρια αναφορικά με το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, το οποίο θα προκύψει αναλόγως της εφαρμογής ή μη της μείωσης των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου του 2019.

Για το τρέχον έτος, στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού εκτιμάται άνοδος του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,1% το 2018 από 1,4% πέρυσι, ενώ το 2019 η ανεργία θα μειωθεί στο 16,7% από 18,3% φέτος και οι ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου θα αυξηθούν κατά 11,9% από άνοδο 0,8% φέτος. Το προσχέδιο προβλέπει ανάπτυξη 2,5% για το 2019 έναντι 2,4% βάσει του Μεσοπρόθεσμου και εκτίμησης 2,1% για το 2018. Τα συγκεκριμένα μεγέθη αποτυπώνονται στο πλαίσιο γνωμοδότησης του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου σχετικά με τις μακροοικονομικές προβλέψεις του προσχεδίου. Σύμφωνα επίσης με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 1,1% από βελτίωση 1% φέτος και η απασχόληση θα κινηθεί ανοδικά κατά 1,8% από αύξηση 1,7% το 2018. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να αυξηθούν κατά 5,8% από άνοδο 7,5% φέτος, ενώ οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών θα αυξηθούν κατά 5,2% από αύξηση 3,4% εφέτος. Για το 2019 το διαρθρωτικό ισοζύγιο, που αντιστοιχεί στο σενάριο με ενσωματωμένες τις προτιθέμενες από την Κυβέρνηση δημοσιονομικές παρεμβάσεις, προβλέπεται στο 1,6% του ΑΕΠ από 3,3% φέτος, ευθυγραμμισμένο με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε ό,τι αφορά το πρωτογενές αποτέλεσμα  του 2018, οι πρώτες εκτιμήσεις τοποθετούν τον φετινό πήχη στο 3,56% οριακά υψηλότερα από τον μνημονιακό στόχο του 3,5% – στόχος ενισχυμένης εποπτείας – , ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2019 προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 4,14% του ΑΕΠ με τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις να κινούνται πτωτικά κατά  389 εκ. ευρώ.

Δημοσιονομικά αχρείαστο το κούρεμα των συντάξεων

Το προσχέδιο του «προϋπολογισμού συμπεριλαμβανομένων των περικοπών συντάξεων και αντιμέτρων» είναι αυτό που θα κατατεθεί επίσημα στις 15 Οκτωβρίου στην Κομισιόν, αλλά οι κυβερνητικές δηλώσεις καταδεικνύουν την κατάθεση ενός προϋπολογισμού με διαφορετικές εκδοχές, αναλόγως των εντός και εκτός  Ελλάδας αναγκών. Στο παρόν προσχέδιο πάντως, οι περικοπές στις συντάξεις ενσωματώνονται όπως άλλωστε και τα ψηφισμένα αντίμετρα. Στη βάση του πρωτογενούς υπερπλεονάσματος που προκύπτει, βάσει των υπολογισμών του υπουργείου Οικονομικών, επισημαίνεται ότι το «κούρεμα των συντάξεων» είναι δημοσιονομικά αχρείαστο. Για την αξιοπιστία όμως αυτών των αλλαγών, θα πρέπει βεβαίως να πειστούν οι δανειστές και οι αγορές, με τις τελικές αποφάσεις να λαμβάνονται στο Eurogroup του Δεκεμβρίου. Ήδη από την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, έχει κακώς ψηφιστεί το υφεσιακό μέτρο της περαιτέρω μείωσης των συντάξεων, για το οποίο γίνονται διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα όμως με τις δικές τους θέσεις και εκτιμήσεις για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019. Όσο διαρκούν οι διαβουλεύσεις και το μέτρο δεν έχει ακυρωθεί με νέες διατάξεις νόμου, η κυβέρνηση φαίνεται πως αποφεύγει τη γραμμή ρήξης με τους δανειστές και τις αγορές. Έτσι, υπάρχει ένα «σενάριο» με πιθανή ταυτόχρονη εφαρμογή των «μέτρων και αντιμέτρων», προκειμένου να φανεί ότι αυτό δεν επηρεάζει τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος. Και υπάρχει και η γνωστή βούληση της κυβέρνησης, που υποστηρίζει ότι δεν θα υπάρχει η περικοπή των συντάξεων, αφού μπορεί να αξιοποιηθεί για τον λόγο αυτό, ο δημοσιονομικός χώρος που δημιουργείται το 2019.

Τα αντίμετρα «αντιπαροχή» στους θεσμούς

Οι εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών δείχνουν ότι εάν δεν εφαρμοστούν οι περικοπές στις συντάξεις (2,07 δις ευρώ) και τα αντίμετρα των 1,99 δις ευρώ του Μεσοπρόθεσμου, αλλά υποκατασταθούν από το πακέτο των 766 εκ. ευρώ της ΔΕΘ, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019 υπερκαλύπτει τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ και συνεπώς ενισχύονται τα κυβερνητικά επιχειρήματα. Όσο μάλιστα η κυβέρνηση θα συζητά τα δύο διαφορετικά σενάρια στο ελληνικό Κοινοβούλιο, με τη κατάθεση του διττού προσχεδίου, οι συνταξιούχοι θα συνεχίζουν να αγωνιούν και ο ΥΠΟΙΚ θα επιχειρεί να πείσει τους Ευρωπαίους ομολόγους του στο Eurogroup. Βεβαίως τα πρώτα μηνύματα, από τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, δεν άφησαν πολλά περιθώρια προσδοκιών ακύρωσης των ψηφισμένων περικοπών με την απαραίτητη γερμανική συναίνεση στο Eurogroup, ενώ επισήμως η θέση των δανειστών δεν έχει διαφοροποιηθεί, αφού ξεκάθαρα δηλώνουν ότι οι δεσμεύσεις πρέπει να τηρούνται. Επίσης ήρθε και η προειδοποίηση της Moody’s, σύμφωνα με την οποία έγινε απολύτως σαφές πως υπαναχωρήσεις έναντι των συμφωνηθέντων ή εντάσεις με τους δανειστές αποτελούν παράγοντες πιθανής υποβάθμισης της ελληνικής οικονομίας. Το θέμα των συντάξεων εκτυλίσσεται σε μια περίοδο όπου το Eurogroup και η Κομισιόν καλούνται να διαχειριστούν τον «ιταλικό κυκλώνα» που οδηγεί σε εκρηκτική άνοδο τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων, με τις πιέσεις να διαχέονται τόσο στους ελληνικούς τίτλους όσο και τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.

Είναι αντιληπτό, ότι η κυβέρνηση δίνει «αντιπαροχή» στους θεσμούς, τα αντίμετρα μείωσης της φορολογίας των επιχειρήσεων για την αναστολή του μέτρου μείωσης των συντάξεων, αφού ο δημοσιονομικός χώρος του 2019 δεν επαρκεί και για τα δύο. Οι μικρομεσαίοι της αγοράς από σεβασμό στους συνταξιούχους και μόνο, δεν θα μπούμε ούτε αυτή τη φορά στη διαδικασία του «κοινωνικού αυτοματισμού» που επιχειρείται να δημιουργηθεί από τη μεταμνημονιακή ανταλλαγή των μνημονιακών μέτρων και αντιμέτρων.