Νέο εργασιακό τοπίο στην μετα-κορωνοϊό εποχή

Την ώρα που ελήφθησαν αποφάσεις για παράταση των περιοριστικών μέτρων έως τις 4 Μαΐου, νέες, πιο μακροπρόθεσμες, αλλαγές φαίνεται να διαμορφώνουν τη νέα εργασιακή πραγματικότητα από την άρση των μέτρων και μετά.

Με την οικονομία να βγαίνει βαθιά πληγωμένη από την υγειονομική κρίση του κορωνοϊού και την εφαρμογή των μέτρων περιορισμού της διάδοσης του, νέα δεδομένα δείχνουν να διαμορφώνονται στη λειτουργία των επιχειρήσεων και την απασχόληση των εργαζομένων, για τους οποίους φαίνεται να επιλέγονται ευέλικτες φόρμες και εκ περιτροπής εργασία, με ότι αυτό συνεπάγεται και για τις αποδοχές τους, οι οποίες θα ακολουθήσουν κατ’ αναλογία την μείωση των ημερών εργασίας.

Όλα βεβαίως ελέω κορωνοϊού, διότι δεν αποκλείεται, σύμφωνα πάντοτε με τις αναφορές των επιστημόνων που παρακολουθούν την εξέλιξη της πανδημίας, να υπάρξει νέο κύμα έξαρσης της την περίοδο του φθινοπώρου, γεγονός που θα υπαγορεύσει τη λήψη και νέων μέτρων, για την αντιμετώπιση της.

Μεταξύ των γενικευμένων παρατάσεων των περιορισμών, τίθεται και η παράταση, για έναν επιπλέον μήνα από τα μέσα Μαΐου, των συμβάσεων εργασίας που βρίσκονται σε αναστολή των πληττόμενων επιχειρήσεων και αναδιαμόρφωσης του ποσού της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, η οποία αναμένεται να ορίζεται στα 534 ευρώ, κατ’ αναλογίαν της αποζημίωσης των 800 ευρώ που αντιστοιχούσε σε 45 ημέρες.

Κάλυψη του μισού των αμοιβών των εργαζομένων

Στο πλαίσιο στήριξης των επιχειρήσεων, με ζητούμενο την επανεκκίνηση της οικονομίας, προκειμένου αυτές να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν έναντι των απωλειών που κατέγραψαν από την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων, εκτός των ελαφρύνσεων που τους παρασχέθηκαν, θα υπάρξουν κρατικές παρεμβάσεις και σε ότι αφορά στα εργασιακά, με πεδίο εφαρμογής τουλάχιστον έως το τέλος του 2020.

Σύμφωνα με τις αναμενόμενες κυβερνητικές ανακοινώσεις, οδεύει προς καθιέρωση η ευέλικτη απασχόληση, η οποία μεταφράζεται σε μείωση της εργασίας κατά το ήμισυ, με ανάλογη φυσικά και μείωση των αποδοχών των εργαζομένων, με το κράτος να αναλαμβάνει την κάλυψη του μισού των απωλειών των εργαζομένων.

Δηλαδή, ο μισθός που θα χάνεται λόγω της μείωση των ωρών απασχόλησης θα συμπληρώνεται από κρατική επιδότηση, μέσω κοινοτικών κονδυλίων, ώστε να υπάρξει μερική τουλάχιστον ισορρόπηση των αποδοχών των εργαζομένων που θα κληθούν να εργαστούν υπό νέο καθεστώς.

Μέτρα που αναμένεται να βρουν χρονικό ορίζονται εφαρμογής τουλάχιστον σε βάθος εξαμήνου, μετά τον Ιούνιο, οπότε και θα τεθούν σε λειτουργία στο σύνολο τους οι επιχειρήσεις, όπου και θα βρουν πεδίο υλοποίησης οι ΣΔΙΤ, καθώς μέσω των συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα θα επιχειρηθεί η συμπληρωματική κάλυψη των αμοιβών των εργαζομένων, οι οποίοι είτε θα απασχολούνται εκ περιτροπής είτε μερικώς.

Αναμένεται αύξηση της ανεργίας

Το μέτρο αυτό μελετάται προκειμένου να περιοριστεί η αναμενόμενη αύξηση της ανεργίας, που αναμένεται να φτάσει στα επίπεδα της βαθιάς οικονομικής κρίσης, ενώ ανάλογη θα είναι και η αύξηση της αδήλωτης εργασίας.

Μπορεί οι κρατικές ενισχυτικές πράξεις προς τις επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει την λειτουργία τους να έθεταν τον απαρέγκλιτο όρο απαγόρευσης των απολύσεων, για όσο διάστημα διαρκεί το μέτρο της αναστολής και για διάστημα τριμήνου από την έναρξη της, όμως δεν υπάρχει καμία ανάλογη δέσμευση για διατήρηση της ρήτρας απαγόρευσης των απολύσεων και μετά την άρση των μέτρων και την επαναφορά των επιχειρήσεων σε πλήρη λειτουργία.

Να διευκρινιστεί δε πως σε ότι αφορά τη διατήρηση του αριθμού απασχολούμενων στην επιχείρηση δεν συνεπάγεται και τη διατήρηση των ίδιων προσώπων στις θέσεις εργασίας.

Αυτό ανοίγει το δρόμο για την ραγδαία αύξηση των απολύσεων, από τις επιχειρήσεις που επλήγησαν.

Ευέλικτες μορφές εργασίας

Οι οικονομικές απώλειες των επιχειρήσεων λόγω της επιβολή του μέτρου αναστολής της λειτουργίας τους, θα οδηγήσουν και στην επιλογή υιοθέτησης ευέλικτων μορφών εργασίας.

Η εκ περιτροπής εργασία ήταν από τις πρώτες ρυθμίσεις που συμπεριλήφθηκαν στα μέτρα κατά της διάδοσης του κορωνοϊού, με την απόφαση να αναφέρει ότι “... για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 6 μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσας, o εργοδότης δύναται, με απόφασή του, να ορίζει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης ως εξής:

α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ' ελάχιστο 2 εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα,

β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης,

γ) Εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του.

Όπως οριζόταν στην Κοινή Υπουργική Απόφαση, η εκ περιτροπής εργασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά από τους εργοδότες, των οποίων οι επιχειρήσεις τελούν σε αναστολή, βάσει ΚΑΔ, με το μέτρο της αναστολής συμβάσεων, για τον αριθμό των εργαζομένων που δεν έχουν τεθεί σε αναστολή.

Οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα μονομερούς εφαρμογής των ευέλικτων μορφών εργασίας, με με τις όποιες μεταβολές να υποβάλλονται στο σύστημα «Εργάνη» κατόπιν της εφαρμογής τους.

Συγκεκριμένα, όπως ορίζεται στην Κοινή Υπουργική Απόφαση, δίνεται παράταση αναστολής υποχρεώσεων των εργοδοτών προς το “Εργάνη”, ως προς την οργάνωση του χρόνου εργασίας.

Η αναστολή της υποχρέωσης του εργοδότη να καταχωρεί, στο “Εργάνη, κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, καθώς και την υπερεργασία και τη νόμιμη, κατά την ισχύουσα νομοθεσία, υπερωριακή απασχόληση, πριν την πραγματοποίησή τους, η οποία θεσμοθετήθηκε ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο, παρατείνεται μέχρι και την 31η Μαΐου 2020.

Επίσης για το ίδιο χρονικό διάστημα παρατείνεται και η δυνατότητα προσφυγής στο σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας.