Πονοκέφαλος για τους Κομοτηναίους οι αυξήσεις των τιμών

Μικρές κάθε μήνα, αλλά αισθητές στο πορτοφόλι του μέσου Κομοτηναίου, είναι οι αυξήσεις σε είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα και καύσιμα. Η ακρίβεια «τσιμπάει» σταδιακά κι οι εκτιμήσεις είναι δυσοίωνες, με νέο γύρο ανατιμήσεων προσεχώς που θα επηρεάσει τα τρόφιμα κι ενέργεια.

Πάντως, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ και συγκεκριμένα τον Γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, συνολικά οι αυξήσεις σε σύγκριση με πέρσι τέτοια εποχή δεν ξεπερνούν το 1,5% σε αγαθά κι υπηρεσίες. Όμως οι μεγάλες αυξήσεις εντοπίζονται σε συγκεκριμένα είδη από τα οποία δεν μπορούν να «ξεφύγουν» οι Έλληνες, όπως βασικής διατροφής και ενέργειας (πετρέλαιο, βενζίνη, φυσικό αέριο και προσεχώς ρεύμα). Αυτή την πραγματικότητα, η κυβέρνηση προσπαθεί να αναχαιτίσει με το νέο κύκλο μέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ, που θα κριθούν στην εφαρμογή τους. Ένα είναι σίγουρο, ότι οι ανατιμήσεις είναι παγκόσμιο φαινόμενο κι ήδη επηρεάζονται μία-μία οι εθνικές οικονομίες, άρα κι οι καταναλωτές.

«Καίει» το καύσιμο

Το καύσιμο «καίει» κι αυτό δεν το κρύβει ο πρόεδρος των πρατηριούχων υγρών καυσίμων Ν. Ροδόπης Χρήστος Ταπατζάς, εξηγώντας όμως πως τα χέρια των πρατηριούχων είναι δεμένα από τις διεθνείς μεταβολές τιμών και τους εγχώριους φόρους. Στην Κομοτηνή η απλή βενζίνη (αμόλυβδη 95 οκτ.) έχει ξεπεράσει κατά μέσο όρο το 1,7€/λίτρο, ενώ κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να εκτιμήσει που θα βρει ταβάνι.

«Το τελευταίο εξάμηνο έχουμε συνεχώς ανατιμήσεις. Δυστυχώς είμαστε ένας κλάδος στον οποίο συνεχώς βρίσκουν προσχήματα για να ανεβάζουν τις τιμές», δήλωσε ο κος Ταπατζάς και παρουσιάστηκε απηυδισμένος από την κατάσταση: «στον κορωνοϊό μάς είπαν πως έπεσε η κατανάλωση, ανεβαίνει η τιμή και τώρα μας λένε ανεβαίνει η κατανάλωση… ανεβαίνει κι η τιμή. Είμαστε μονίμως το εξιλαστήριο θύμα». Ξεκαθάρισε πως οι αυξήσεις δεν αφορούν μόνο τη βενζίνη, αλλά και το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης, που θα βρούμε μπροστά μας.

Απέδωσε τις αυξημένες τιμές αφενός στη διεθνή αγορά, αφετέρου στο μόνιμο πονοκέφαλο πρατηριούχων και καταναλωτών, δηλαδή τον ειδικό φόρο καυσίμου, ζητώντας «για ακόμη μία φορά» όπως είπε μείωσή του. Το ζήτημα είναι καθοριστικό ιδίως σε διασυνοριακές περιοχές, όπως η Κομοτηνή, με εκροή καταναλωτών στη Βουλγαρία. Πάντως, η covid εποχή έφερε ένα καλό στα τοπικά πρατήρια, πως κατά διαστήματα μηδενίστηκαν ή μειώθηκαν κατακόρυφα όσοι αναζητούν φθηνό καύσιμο εκτός συνόρων. Νέα πρόταση των πρατηριούχων για την περιοχή, με δεδομένο πως οι προηγούμενες δεν εισακούστηκαν, είναι η θέσπιση επιδότησης καταναλωτών στο καύσιμο της Ροδόπης, κατά το πρότυπο του μεταφορικού ισοδύναμου στα νησιά.

Ρεύμα και αλεύρι ακριβαίνουν το ψωμί

Η αύξηση του κόστους ενέργειας είναι ο βασικός λόγος που το ψωμί πήρε την ανιούσα, σύμφωνα με τον πρόεδρο των αρτοποιών Κομοτηνής Γιώργο Δαλθανάση. «Έχουμε αυξήσεις σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και πέλετ στους φούρνους, το κόστος στην ενέργεια είναι το μεγάλο μας πρόβλημα. Ανεβαίνει και το ρεύμα… φτάνει», δήλωσε και απευθυνόμενος προς τους καταναλωτές είπε: «ο αρτοποιός δεν καρπώνεται ούτε ένα σεντ, απλώς προσπαθούμε να κρατήσουμε τις επιχειρήσεις μας. Και με την αύξηση αυτή είμαστε μέσα».

Σύμφωνα με τον αρτοποιό η κυβέρνηση πρέπει «να προστατεύσει» τους μικρούς και μικρομεσαίους επαγγελματίες, για να κρατήσουν ανοιχτά τα μαγαζιά τους, άρα και τις θέσεις εργασίας.

Μέχρι στιγμής, όλα τα παραπάνω έχουν οδηγήσει σε αυξήσεις 15-25 λεπτά το κιλό ψωμιού, ενώ κάποιοι έχουν αυξήσει λίγο και τα λοιπά αρτοποιήματά τους. Όμως,  «έπονται κι άλλες ανατιμήσεις όσον αφορά τα άλευρα στα τέλη Οκτωβρίου», προοικονόμησε ο πρόεδρος και συνέχισε: «δεν μπορούμε να αντιδράσουμε, υπάρχει το καρτέλ των αλευροβιομηχάνων, οι οποίοι από κάπου πιάνονται κάθε χρόνο κι έχουμε από μία αύξηση».

 Έλεγχοι στα σούπερ μάρκετ, φτάνουν;

Την ίδια ώρα, εξαρτημένες από τη βιομηχανία -όσον αφορά τις τιμές στο ράφι- δηλώνουν οι αλυσίδες τροφίμων και καταναλωτικών ειδών, οι οποίες εξέφρασαν και θεσμικά την κατάσταση στην πρόσφατη συνάντηση που είχαν με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης.

Εκεί, ο υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης ζήτησε από τις αλυσίδες να βάλουν πλάτη, με δεδομένο πως έχουν αυξήσει και τους τζίρους το διάστημα της πανδημίας. Από την άλλη, τα σούπερ μάρκετ προτάσσουν με τη σειρά τους την αύξηση διεθνών τιμών, αλλά και του κόστους ενέργειας (κυρίως το καύσιμο μεταφοράς εμπορευμάτων) και προσαρμογής τους στα υγειονομικά πρωτόκολλα (αντισηπτικά, περισσότερη καθαριότητα, κλπ).

Ο υπουργός διαμήνυσε προ εβδομάδας πως θα ξεκινήσουν έλεγχοι στην αγορά για τυχόν φαινόμενα αισχροκέρδειας. Πράγματι, τις τελευταίες ημέρες κλιμάκια της Επιτροπής Ανταγωνισμού διενεργούν ελέγχους στις κεντρικές αποθήκες μεγάλων σούπερ μάρκετ, ενώ ταυτόχρονα ελέγχονται μεγάλες εισαγωγικές εταιρίες που διακινούν προϊόντα πολυεθνικών και λοιποί κλάδοι της οικονομίας που θεωρούνται νευραλγικοί για τη διαμόρφωση τιμών (όπως τα σιτηρά).

Έως τον Ιούνιο, μεσοσταθμικά οι αυξήσεις καταναλωτικών αγαθών στα ράφια των σούπερ μάρκετ δεν ξεπέρασε το 3%-4%, διατηρώντας σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) την 8η χαμηλότερη επίδοση ανατιμήσεων στην ΕΕ.

Η κατάσταση, όμως, ενδέχεται να αλλάξει άρδην τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, όταν το «ντόμινο» ανατιμήσεων κάνει για τα καλά την εμφάνισή του στην αγορά της χώρας. Και στα ράφια των μάρκετ, λοιπόν, άγνωστο παραμένει το ταβάνι που θα πάρουν τα προϊόντα, με τους αισιόδοξους να ελπίζουν σε παροδικές και πολύ μικρές αυξήσεις, τους απαισιόδοξους να εκτιμούν αισθητές και τουλάχιστον για μερικούς μήνες αυξήσεις.

Αναγκαστικά ανατιμήσεις και στα μικρομάγαζα

Οι ανατιμήσεις πάντως δεν αφορούν μόνο τις μεγάλες αλυσίδες, αντιθέτως επηρεάζουν και τα μικρομάγαζα. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, ήδη κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, 23,6% των επιχειρήσεων ανέβασε έστω κι ελάχιστα τις τιμές της, ενώ ένα αντίστοιχο ποσοστό (22,2%) δήλωσε βεβαιότητα πως θα αυξήσει έστω και λίγο τις τιμές το αμέσως επόμενο διάστημα, κυρίως για να «ζυγιάσει» τα αυξημένα λειτουργικά έξοδα ενέργειας και ορθής υγειονομικής λειτουργίας. Μειώσεις θεωρείται μάλλον απίθανο να υπάρξουν, με δεδομένο πως -σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ- 4 στις 10 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν ταμειακά διαθέσιμα ούτε για ένα μήνα, ενώ από τις υπόλοιπες οι περισσότερες έχουν «αέρα» το πολύ ενός τριμήνου σε ρευστότητα.

Ρεύμα: Προσεχώς η λυπητερή

Στο ρεύμα, η κυβέρνηση δια στόματος του πρωθυπουργού, εξήγγειλε πως θα βάλει πλάτη. Έτσι, επιδοτείται η κατανάλωση ρεύματος, με αφετηρία τις κιλοβατώρες του Σεπτεμβρίου. Η ενίσχυση αναμένεται να απορροφήσει το 80% των αυξήσεων για καταναλώσεις από 300 έως 600 κιλοβατώρες το μήνα. Ξεκαθαρίστηκε πως η κρατική στήριξη αφορά όλους τους καταναλωτές χαμηλής τάσης, νοικοκυριά κι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως του παρόχου από τον οποίο προμηθεύονται ενέργεια.

Όμως, το υπόλοιπο 20% θα βαρύνει τον ιδιώτη. Κι αυτό το ποσοστό μπορεί να μη «μεταφράζεται» σε ιδιαίτερα μεγάλο ποσό στα νοικοκυριά, αλλά στις επιχειρήσεις που βασίζονται στην ενέργεια -και καταναλώνουν πολύ περισσότερες κιλοβατώρες- αποτελεί έναν ακόμη πονοκέφαλο.

Πιθανή η αύξηση στα διόδια

Εκτός από τα παραπάνω, οι κάτοικοι κι επιχειρηματίες της Βορείου Ελλάδας έχουν κατά νου ένα ακόμη δεδομένο, την Εγνατία Οδό. Μετά την ιδιωτικοποίησή της, η Εγνατία περνάει στα «χέρια» ιδιώτη, ο οποίος στο μέλλον δύναται να αυξήσει τις τιμές διοδίων. Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Συλλόγου Εργαζομένων της Εγνατίας Οδού, η αύξηση μπορεί να σημαίνει ακόμη και διπλασιασμό του κόστους. Ως προς τους σταθμούς διοδίων, τα τελευταία χρόνια έχουν πληθύνει οι μετωπικοί σε όλο το μήκος του αυτοκινητόδρομου, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν «φυτρώσει» σε πολλά σημεία και πλευρικά.

Διονύσης Βοργιάς