Ηλεκτρονικές αγορές: Οι 10 απάτες που πρέπει να προσέξετε την περίοδο των Χριστουγέννων

Κατά την περίοδο των Χριστουγέννων αυξάνονται οι ηλεκτρονικές αγορές, αφού τα περισσότερα καταστήματα μειώνουν τις τιμές των προϊοντων τους με προσφορές και εκπτώσεις για να προσελκύσουν τους καταναλωτές, ωστόσο, παρατηρείται και έξαρση στις απάτες μέσω διαδικτύου.

Οι περισσότεροι από εμάς ψωνίζουμε online, καθώς οι ηλεκτρονικές αγορές μας διευκολύνουν σε μεγάλο βαθμό σε σύγκριση με την επίσκεψη σε φυσικά υποκαταστήματα, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιτήδειοι καιροφυλακτούν και σκαρφίζονται νέα κόλπα με απάτες, ώστε να παγιδεύσουν ανυποψίαστους πολίτες με σκοπό το κέρδος.

Παράλληλα, κατά την περίοδο των γιορτών είμαστε πιο βιαστικοί, αφού θέλουμε να αποκτήσουμε πράγματα που χρειαζόμαστε, οπότε, είμαστε πιο επιρρεπείς στην λήψη λανθασμένων αποφάσεων. Αρκετοί αναζητούν ειδικές προσφορές και, συνεπώς, είναι ευάλωτοι σε απάτες που διαφημίζουν μεγάλες εκπτώσεις, αφού κατακλυζόμαστε από διαφημιστικά μηνύματα spam, που παρέχουν την «τέλεια» κάλυψη για περισσότερα κακόβουλα μηνύματα.

Πέραν αυτού, αρκετά ηλεκτρονικά καταστήματα (e-shops) θέλουν να αυξήσουν τις πωλήσεις τους και επικεντρώνονται στα κέρδη και όχι στην ασφάλεια και μπορεί να χαλαρώνουν τα φίλτρα προστασίας από απάτες, κάτι που οι απατεώνες μπορούν να εκμεταλλευτούν.

Εκτός, όμως, από τις διαδικτυακές αγορές, αρκετοί κάνουν δωρεές σε φιλανθρωπικές οργανώσεις, με αποτέλεσμα οι απατεώνες να επεκτείνουν το πεδίο δράσης τους.

Για να βεβαιωθείτε ότι δε θα «πέσετε» θύματα από επιτήδειους, ο Phil Muncaster από την ομάδα της παγκόσμιας εταιρίας ψηφιακής ασφάλειας της ESET παρουσιάζει τις 10 πιο κοινές απάτες κατά την περίοδο των γιορτών, δίνοντας, παράλληλα, ορισμένες χρήσιμες συμβουλές για να αποφύγετε τις «παγίδες» και να παραμείνετε ασφαλείς.

Οι 10 μεγαλύτερες απάτες της εορταστικής περιόδου

Η πιο κοινή μέθοδος απάτης είναι το ηλεκτρονικό «ψάρεμα» (phishing) μέσω μηνυμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαφημίσεων με ελκυστικές εκπτώσεις, αλλά και οι καταχωρίσεις σε ιστοσελίδες ηλεκτρονικών αγορών. Μέσω αυτών των μηνυμάτων, οι επιτήδειοι επιδικώνουν να εξαπατήσουν τους ανυποψίαστους πολίτες, ώστε να αποκαλύψουν προσωπικές πληροφορίες, όπως κωδικούς πρόσβασης και αριθμούς πιστωτικών καρτών.

Ας, δούμε, αναλυτικά τις απάτες που κάνουν θραύση στο ίντερνετ.

Δωροκάρτες

Οι δωροκάρτες είναι περιζήτητες αυτή την εποχή του χρόνου. Οι απατεώνες το γνωρίζουν αυτό και μπορεί να προσπαθήσουν να σας πουλήσουν πλαστές ή κλεμμένες κάρτες σε χαμηλές τιμές ή να σας τις προσφέρουν ως «βραβείο» στο πλαίσιο άλλης απάτης

Ψεύτικες ιστοσελίδες

Οι ιστοσελίδες ηλεκτρονικού «ψαρέματος» που μιμούνται νόμιμες ιστοσελίδες ηλεκτρονικών καταστημάτων ή εταιρειών αποτελούν συνηθισμένο μέσο για απάτες την περίοδο των γιορτών, με στόχο την συλλογή προσωπικών και οικονομικών δεδομένων σας με στόχο να αδειάσουν τους τραπεζικούς σας λογαριασμούς.

Μεγάλες προσφορές και χαμηλές τιμές σε προϊόντα

Οι απατεώνες μπορεί να πουλάνε προϊόντα με μεγάλη ζήτηση σε χαμηλή τιμή με ελκυστικές διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή καταχωρίσεις σε ηλεκτρονικές αγορές. Η πληρωμή γίνεται συνήθως μέσω εφαρμογών άμεσης πληρωμής. Ωστόσο, τα θύματα σύντομα διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει το προϊόν και τα χρήματά του έχουν κάνει φτερά.

Παραπλανητικές ηλεκτρονικές κάρτες

Οι ψηφιακές χριστουγεννιάτικες κάρτες έχουν γίνει μια αγαπημένη παράδοση, προσφέροντας έναν γρήγορο, δημιουργικό και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο για την αποστολή ευχών. Αλλά μπορούν επίσης να περιέχουν κακόβουλο λογισμικό ή να χρησιμοποιηθούν για να αποσπάσουν προσωπικά δεδομένα.

Οι ηλεκτρονικές κάρτες με συνδέσμους ή συνημμένα αρχεία μπορεί να κρύβουν πολλές παγίδες. Σε περίπτωση που κάνετε κλικ  σ’αυτούς τους συνδέσμους, μπορεί να οδηγηθείτε σε κακόβουλες ιστοσελίδες ή να κατεβάσετε ακούσια κακόβουλο λογισμικό που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη συσκευή σας. Επίσης, μπορεί ζητηθεί από τα υποψήφια θύματα να «επαληθεύσουν την ταυτότητά τους» ή να δώσουν προσωπικά στοιχεία για να δουν την κάρτα.

Τηλεφωνικές απάτες «φωνητικού ψαρέματος» (Vishing ή Voice Phishing)

Κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου, οι απατεώνες μπορεί να σας τηλεφωνήσουν προσποιούμενοι ότι είναι εκπρόσωποι καταστημάτων, εταιρειών courier, φιλανθρωπικών οργανώσεων και άλλων φορέων, σε μια προσπάθεια να σας εξαπατήσουν, εκμαιεύοντας προσωπικές πληροφορίες.

Για παράδειγμα, ενδέχεται να σας ζητήσουν απευθείας να κάνετε δωρεές για φιλανθρωπικούς σκοπούς, να συμμετάσχετε σε κλήρωση ή έρευνα ή να επιβεβαιώσετε τα στοιχεία παράδοσης.

Ψεύτικες αποστολές

Ενόψει των Χριστουγέννων, αγοράζουμε δώρα για φίλους και συγγενείς από διάφορα ηλεκτρονικά καταστήματα. Αυτό δυσκολεύει την παρακολούθηση των παραδόσεων. Οι απατεώνες το γνωρίζουν καλά και στέλνουν ψεύτικα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή SMS από δημοφιλείς εταιρείες courier ζητώντας σας να εισάγετε τα προσωπικά σας στοιχεία για να επιβεβαιώσετε την παράδοση. Μερικές φορές ο σύνδεσμος μπορεί να εγκαταστήσει κρυφά κακόβουλο λογισμικό.

Μια παραλλαγή αυτής της απάτης περιλαμβάνει ψεύτικες αποδείξεις από μεγάλες επώνυμες εταιρείες λιανικής πώλησης. Ο στόχος είναι να παρασύρουν το χρήστη να κάνει κλικ σε συνδέσμους ή να καλέσει τον αριθμό που αναγράφεται στην απόδειξη, και στη συνέχεια να του ζητηθεί να μοιραστεί τα προσωπικά και οικονομικά του στοιχεία.

Κληρώσεις δώρων

Οι απατεώνες διαφημίζουν δώρα και κληρώσεις δώρων στο διαδίκτυο. Σε περίπτωση που συμπληρώσετε τα προσωπικά σας στοιχεία, οι κυβερνοεγκληματίες ενδέχεται να τα πουλήσουν σε άλλους ή να χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι σε επόμενες απάτες. Και όλα αυτά… χωρίς βραβείο.

Ψεύτικες φιλανθρωπικές οργανώσεις

Οι απατεώνες μπορεί να προσπαθήσουν να σας ξεγελάσουν και να σας αναγκάσουν να δώσετε τα στοιχεία της κάρτας σας, προσωπικές πληροφορίες ή/και μετρητά, προσποιούμενοι μια φιλανθρωπική οργάνωση και ζητώντας χρήματα.

Θα χρησιμοποιήσουν μια ιστοσελίδα που μοιάζει νόμιμη και μπορεί επίσης να οργανώσουν εκστρατείες ηλεκτρονικού ψαρέματος/κοινωνικών μέσων για να κατευθύνουν τα θύματα προ την ψεύτικη ιστοσελίδα.

Ψεύτικες θέσεις εργασίας

Οι ψεύτικες αγγελίες εργασίας υπόσχονται μεγάλους μισθούς για εύκολη δουλειά. Για παράδειγμα, μπορεί να διαφημίζουν ευκαιρίες «εργασίας από το σπίτι», όπου μπορείτε να κερδίζετε εκατοντάδες ή και χιλιάδες ευρώ την εβδομάδα κάνοντας εργασίες όπως εισαγωγή δεδομένων ή απλές διαδικτυακές έρευνες. Αυτές οι θέσεις εργασίας συνήθως δεν απαιτούν εμπειρία ή χρειάζονται ελάχιστα προσόντα, γεγονός που τις κάνει να φαίνονται ιδιαίτερα ελκυστικές σε όσους ψάχνουν εργασία.

Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία θέση εργασίας, και το μόνο που θέλουν να κάνουν οι απατεώνες είναι να κλέψουν τις προσωπικές σας πληροφορίες ή να σας χρεώσουν μια «αμοιβή» για την εγγραφή σας. Τα δεδομένα αυτά χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για να κλέψουν την ταυτότητά σας, να διαπράξουν οικονομική απάτη ή να πουλήσουν τις πληροφορίες σας στο «σκοτεινό» διαδίκτυο (dark web).

Απάτες σε διακοπές και ταξίδια

Η εορταστική περίοδος είναι επίσης μια δημοφιλής περίοδος για να ταξιδέψετε, ή να σχεδιάσετε το ταξίδι σας για το νέο έτος. Για να επωφεληθούν, οι εγκληματίες διαφημίζουν ψεύτικες πτήσεις, καταλύματα, ενοικιάσεις αυτοκινήτων και άλλες υπηρεσίες που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα.

Συχνά, τα θύματα διαπιστώνου την απάτη πολύ αργά, όταν φτάνουν στο αεροδρόμιο/ξενοδοχείο/κατάστημα ενοικίασης αυτοκινήτων κ.λπ.

Πώς να μείνετε ασφαλείς από τις απάτες

1. Χρησιμοποιήστε ισχυρούς, μοναδικούς κωδικούς πρόσβασης και ενεργοποιήστε τον έλεγχο ταυτότητας πολλαπλών παραγόντων ή τα passkeys σε όλους τους διαδικτυακούς λογαριασμούς

2. Να είστε επιφυλακτικοί σε οτιδήποτε διαβάζετε στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων των προσφορών που φαίνονται πολύ καλές για να είναι αληθινές

3. Ποτέ μη δίνετε προσωπικές ή οικονομικές πληροφορίες σε αγνώστους που επικοινωνούν μαζί σας μέσω μηνύματος ή τηλεφώνου.

4. Χρησιμοποιείτε ασφαλείς ιστοσελίδες που αρχίζουν με «https» ή εμφανίζουν «κλειδωμένο» λουκέτο.

5. Ενημερώνετε τακτικά το λογισμικό και το λειτουργικό σας σύστημα για να το διατηρείτε όσο το δυνατόν πιο ασφαλές από κακόβουλες επιθέσεις.

6. Εγκαταστήστε anti-malware σε όλες τις συσκευές από αξιόπιστο πάροχο.

7. Μην πραγματοποιείτε πληρωμές μέσω τραπεζικού εμβάσματος ή εφαρμογής άμεσων μετρητών. Χρησιμοποιήστε την πιστωτική σας κάρτα, όπου είναι δυνατόν, για επιπλέον προστασία.

8. Ελέγξτε διπλά τις διευθύνσεις URL της ιστοσελίδας και του αποστολέα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου , καθώς και το περιεχόμενο για τυπογραφικά και γραμματικά λάθη που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν πλαστογραφία.

9. Ελέγξτε διπλά τις ειδοποιήσεις παράδοσης προϊόντων απευθείας με την εταιρεία ταχυμεταφορών.

Τι μπορείτε να κάνετε εάν έχετε πέσει θύμα απάτης;

Εάν συμβεί το χειρότερο και διαπιστώσετε ότι έχετε πέσει θύμα απάτης, υπάρχουν ακόμα μερικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να ελαχιστοποιήσετε τις επιπτώσεις, όπως τα εξής:

• Αναφέρετε αμέσως την απάτη στις αρχές.

• Ενημερώστε την τράπεζά σας και, κατά περίπτωση, δεσμεύστε τις κάρτες σας – ζητώντας νέες.

• Σταματήστε την επαφή με τον απατεώνα και μην του πείτε το λόγο.

• Αλλάξτε τους κωδικούς πρόσβασης που μπορεί να έχουν παραβιαστεί.

• Συγκεντρώστε αποδεικτικά στοιχεία για την απάτη σε περίπτωση που απαιτηθούν.

Δεδομένου, τέλος, η τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται σε άνθηση, οι κυβερνοεγκληματίες έχουν δεκάδες «εργαλεία» στα χέρια τους για να ξεγελάσουν τα υποψήφια θύματα τους με διαδικτυακές απάτες. Συνεπώς, οφείλετε να είστε προσεκτικοί και πιο υποψιασμένοι κατά την περίοδο των γιορτών.