Capital Economics: Βαρίδι για την Ελλάδα η έλλειψη εργατικού δυναμικού

Ηχηρό καμπανάκι για μία μεγάλη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει μπροστά της η Ελλάδα χτυπάει η Capital Economics. Αν και αναγνωρίζει ότι οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας είναι πιο αισιόδοξες από εκείνες των μεγάλων της Ευρωζώνης «για το επόμενα ένα έως δύο έτη», προειδοποιεί ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού αναδεικνύεται σε σοβαρό αγκάθι μεσοπρόθεσμα.

Η γήρανση του πληθυσμού, το επίμονα υψηλό «φυσικό ποσοστό ανεργίας» και η χαμηλή μετανάστευση προσδιορίζονται από τους αναλυτές της ως τα κύρια εμπόδια σε ουσιαστική ενίσχυση του εργατικού δυναμικού της χώρας. Όπως επισημαίνει η CE η έλλειψη δυναμικού «θα συγκρατήσει την ανάπτυξη σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με άλλες οικονομίες της περιφέρειας, κυρίως την Ισπανία.

Πρόκειται για μία ζοφερή εκτίμηση, εάν αναλογιστεί κανείς ότι όλοι οι ειδικοί τονίζουν πως για να κλείσει η χώρα το μεγάλο χάσμα έναντι των άλλων ευρωπαϊκών οικονομιών σε επίπεδο κατά κεφαλήν εισοδήματος (μέτωπο στο οποίο βλέπει την πλάτη ακόμη και των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ), θα πρέπει να αναπτύσσεται για μία δεκαετία περίπου με ρυθμούς ταχύτερους του μέσου όρου.

Τα δεδομένα σε οικονομία και απασχόληση

Η αγορά εργασίας δεν διαθέτει σημαντικά περιθώρια απορρόφησης νέων εργαζομένων, ενώ ο πληθυσμός παραγωγικής ηλικίας μειώνεται και η μετανάστευση παραμένει πεισματικά χαμηλή, σημειώνει η Capital Economics.

Και τούτο παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία υπήρξε μία από τις κορυφαίες της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια. Στο τέταρτο τρίμηνο του 2024, το ελληνικό ΑΕΠ ήταν κατά 9,7% υψηλότερο από το προ πανδημίας επίπεδο, ενώ η συνολική οικονομία της ευρωζώνης είχε αυξηθεί μόλις κατά 4,7%. Η υπεραπόδοση της Ελλάδας στην ανάπτυξη υποστηρίχθηκε από μια σημαντική αύξηση της απασχόλησης: +8,0% μεταξύ του τέταρτου τριμήνου του 2019 και του τρίτου τριμήνου του 2024.

Ωστόσο αυτή η αύξηση της απασχόλησης προήλθε εξ ολοκλήρου από τη μείωση της ανεργίας και όχι από την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού. Συγκεκριμένα, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε σχεδόν στο μισό, από 17,0% τον Δεκέμβριο του 2019 σε 9,4% τον Δεκέμβριο του 2024, το χαμηλότερο ποσοστό για τη χώρα από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Κατά την ίδια περίοδο, το μέγεθος του εργατικού δυναμικού παρέμεινε σταθερό.

3 μεγάλα εμπόδια

Ωστόσο, η αγορά εργασίας είναι πλέον «ιδιαίτερα σφιχτή», σχολιάζει η CE και αποκαλύπτει ότι υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι για τους οποίους είναι απίθανο η απασχόληση να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια.

Πρώτον, το φυσικό ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα εκτιμάται ότι κυμαίνεται γύρω στο 8 – 9%, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει περιορισμένο περιθώριο περαιτέρω μείωσης. Η μόνη περίοδος που η ανεργία ήταν κάτω από 9% ήταν μεταξύ 2006-2008, σε ένα μη βιώσιμο οικονομικό «μπουμ». Αν και έχουν εφαρμοστεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας από τότε, δεν είναι σαφές αν έχουν μειώσει ουσιαστικά το ουδέτερο ποσοστό ανεργίας. Άλλωστε, το 2024, ένα πρωτοφανές ποσοστό επιχειρήσεων ανέφερε την έλλειψη εργατικού δυναμικού ως εμπόδιο στην παραγωγή.

Δεύτερον, η δημογραφική προοπτική της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα αδύναμη, καθώς ο πληθυσμός εργασιακής ηλικίας μειώνεται ραγδαία. Αυτό σημαίνει ότι το εργατικό δυναμικό πιθανότατα θα συρρικνωθεί τα επόμενα χρόνια.Ο πληθυσμός ηλικίας 15-64 ετών μειώθηκε κατά μέσο όρο 0,7% ετησίως τα τελευταία πέντε χρόνια, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι θα μειώνεται έως και 0,9% ετησίως τα επόμενα χρόνια—μία από τις μεγαλύτερες μειώσεις στην ευρωζώνη.

Τρίτον, η ιστορικά χαμηλή μετανάστευση καθιστά απίθανο το ενδεχόμενο οι μετανάστες να καλύψουν σημαντικά το έλλειμμα στην αγορά εργασίας στο μέλλον. Σε αντίθεση με τις άλλες ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία, η Ελλάδα έχει σημειώσει μείωση στο εργατικό δυναμικό που προέρχεται από το εξωτερικό τα τελευταία χρόνια. Και είναι απίθανο η τάση αυτή να αλλάξει αρκετά ώστε να αντισταθμίσει τη μείωση του πληθυσμού εργασιακής ηλικίας.

«Παραδέχεται κανείς ότι το ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα έχει αυξηθεί τα τελευταία πέντε χρόνια, κυρίως λόγω των μεταρρυθμίσεων στο συνταξιοδοτικό σύστημα που εφαρμόστηκαν στη δεκαετία του 2010. Ωστόσο, ενώ αναμένουμε αυτή η τάση να συνεχιστεί, το πιθανότερο είναι ότι απλώς θα εξισορροπήσει τη μείωση του πληθυσμού εργασιακής ηλικίας, όπως συνέβη και την τελευταία πενταετία», σχολιάζουν οι αναλυτές της Capital Economics.

Συμπέρασμα με καμπανάκι

«Το συμπέρασμα είναι ότι η προσφορά εργασίας θα αποτελέσει σημαντικό περιορισμό για την ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια, ενώ ενδέχεται να δημιουργήσει καθοδικούς κινδύνους για την πρόβλεψή μας ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2% το 2025 και το 2026», αναφέρει η CE.

«Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούμε να αναμένουμε ανάπτυξη, καθώς η παραγωγικότητα θα αυξηθεί λόγω των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ (Next Generation EU).  Μάλιστα, είμαστε βέβαιοι ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να υπεραποδίδει σε σχέση με τη συνολική ευρωζώνη, την οποία προβλέπουμε να αναπτύσσεται μόλις κατά 0,8% ετησίως κατά μέσο όρο τα επόμενα δύο χρόνια. Επιπλέον, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία, πιστεύουμε ότι οι προοπτικές των ελληνικών δημόσιων οικονομικών είναι αρκετά θετικές για το άμεσο μέλλον», καταλήγει.

Πηγή: naftemporiki.gr