Στο μικροσκόπιο κρουαζιέρα και ακτοπλοΐα

Σημαντικά θέματα, όσον αφορά στην κρουαζιέρα, αλλά και στη διαχείριση του ακτοπλοϊκού δικτύου της χώρας, συζητήθηκαν, κατά τη διάρκεια του 3ου, που διεξήχθη στην Αθήνα, με τη συμμετοχή πληθώρας θεσμικών εκπροσώπων, μεταξύ των οποίων οι αν. υπουργοί Ναυτιλίας και Τουρισμού, αλλά και ο πρόεδρος της ΣΕΕΝ.

Στο διεθνές συνέδριο, παρουσία 800 περίπου ηγετικών στελεχών της παγκόσμιας βιομηχανίας κρουαζιέρας και yachtin, συζητήθηκαν θέματα κρουαζιέρας και ναυτιλίας, ενώ υπήρξε ανταλλαγή χρήσιμων πληροφοριών, μελετών και τεχνογνωσίας, από πλευράς συνέδρων, με προέλευση από χώρες, που βρίσκονται, αντικειμενικά, σε ανώτερο επίπεδο παροχής υπηρεσιών στο συγκεκριμένο τομέα, καθώς κατά γενική ομολογία, η Ελλάδα χρειάζεται πολλή περισσότερη οργάνωση και εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, γύρω από τα ναυτιλιακά θέματα, προκειμένου να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τις δυνατότητες που διαθέτει.

Αναγνώριση του ρόλου της κρουαζιέρας και βελτίωση τουριστικού προϊόντος

Η αν. υπουργός Τουρισμού, κ. Κουντουρά, με την ομιλία της οποίας άνοιξαν οι εργασίες του συνεδρίου, επεσήμανε το σπουδαίο ρόλο του θαλάσσιου τουρισμού στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, τονίζοντας, πως «ο τουρισμός συμβάλλει στο 20% του ΑΕΠ της χώρας και εξασφαλίζει 750.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Επίκεντρο των προσπαθειών μας είναι η διεύρυνση της τουριστικής σεζόν στην Ελλάδα και ο κλάδος της κρουαζιέρας αποτελεί βασικό πυλώνα της εθνικής τουριστικής μας στρατηγικής.

Επιπλέον, ανέφερε, ότι «κύρια προτεραιότητά μας, είναι η προσέλκυση επενδύσεων, που δημιουργούν θέσεις εργασίας, συμβάλλοντας έτσι στην οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Το αρχιπέλαγος της Ελλάδας αποτελεί την καλύτερη διαφήμιση για τον κλάδο της κρουαζιέρας, χάρη στο μεγάλο αριθμό πλούσιων σε ιστορία και πολιτισμό λιμενικών προορισμών του, τα οποία χαρίζουν στην Ελλάδα απαράμιλλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε προς όφελός μας. Αυτή τη στιγμή γίνονται σοβαρές επενδύσεις στο θαλάσσιο τουρισμό και σύμφωνα με πηγές του κλάδου, ήδη οι ενδείξεις για το 2015 είναι πολύ θετικές, καθώς μερικά από τα λιμάνια της Ελλάδας συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πιο δημοφιλή της Ευρώπης από τις διεθνείς εταιρείες κρουαζιέρας».

Στο ίδιο μήκος κύματος, κινήθηκε και ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, κ. Ανδρεάδης, ο οποίος υπογράμμισε τη σπουδαιότητα του τουρισμού για την οικονομία της χώρας, ενώ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, πως μια πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα σημάνει και το τέλος του ελληνικού τουρισμού, ζητώντας από την κυβέρνηση, αφενός να επιδιώξει λύση εντός της Ευρωζώνης, αλλά και στα επερχόμενα φορολογικά μέτρα, ο συντελεστής ΦΠΑ για τον τουρισμό να μην ξεπερνά το 8%-10%, προκειμένου το τουριστικό προϊόν της χώρας να παραμείνει ανταγωνιστικό.

Όσον αφορά στο παρόν έτος, ο κ. Ανδρεάδης εξήγησε, ότι αναμένονται 25 εκατομμύρια επισκέψεις, παρά την πρόσφατη πτώση, σημειώνοντας, ωστόσο, πως η πορεία του τουρισμού θα επηρεαστεί άμεσα από τις πολιτικές εξελίξεις. «Ευελπιστούμε, ότι έως το 2021, θα έχουμε αγγίξει τα 19 δισ. σε έσοδα από τουριστικές υπηρεσίες, ωστόσο κάτι τέτοιο απαιτεί ετήσιες επενδύσεις ύψους 3,3 δισ. που θα συμβάλλουν στην αύξηση της ετήσιας συμβολής του τουρισμού στο ΑΕΠ 9% επιπλέον», κατέληξε.

Τέλος, στην ομιλία του, ο αν. υπουργός Ναυτιλίας, κ. Θ. Δρίτσας, ανήγγειλε τη συγκρότηση Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας, η οποία, όπως τόνισε, «θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στη βελτίωση της υποδομής και του κανονιστικού πλαισίου που απαιτούνται για την αναβάθμιση του θαλάσσιου τουριστικού προϊόντος».

«Η Ελλάδα δεν κατάφερε να αξιοποιήσει το φυσικό κάλλος της»

Για τον κ. Michel Nestour, αντιπρόεδρο Ανάπτυξης Διεθνών Λιμένων και Προορισμών, της εταιρείας Carnival Corporation, που είναι ο μεγαλύτερος όμιλος εταιριών κρουαζιέρας παγκοσμίως, «τουρισμός σημαίνει Ελλάδα και Ελλάδα σημαίνει τουρισμός».

Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Nestour τόνισε, πως «Η Ελλάδα δεν κατάφερε να αξιοποιήσει το φυσικό κάλλος της και την ιδανική γεωγραφική της θέση, διότι υστερεί σε βασικές υποδομές όχι μόνο σε κάποια λιμάνια, αλλά και σε οδικές μεταφορές και σε αεροπορικές συνδέσεις με βασικές αγορές, υποδομές που είναι απαραίτητες για να προσελκύσει τα μεγάλα κρουαζιερόπλοια».

Σύμφωνα με τα λεγόμενα αρκετών εκ των συνέδρων, είναι ελάχιστα τα ελληνικά λιμάνια, τα οποία διαθέτουν επαρκείς υποδομές, προκειμένου να ελλιμενίσουν κρουαζιερόπλοια, ενώ ακόμη λιγότερα, είναι αυτά, που δύνανται να δεχθούν μεγάλου μεγέθους πλοία, χωρητικότητας 4.000 επιβατών, κάτι που αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα, καθώς, ήδη από το 1996, οι μεγάλες εταιρείες κρουαζιέρας επενδύουν σε πλοία μεγάλης χωρητικότητας.

Η σημασία της ακτοπλοΐας για τη χώρα

Εφ’όλης της ύλης για τα ζητήματα της ακτοπλοΐας, μίλησε από το βήμα του Posidonia, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Blue Star Ferries και πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), κ. Μιχάλης Σακέλλης.

Όπως ανέφερε εισαγωγικά, το μεταφορικό έργο στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα υψηλό και ξεπερνάει τους 35 εκ. επιβάτες συμπεριλαμβανομένων των πορθμειακών γραμμών, λαμβάνοντας υπόψιν την εξυπηρέτηση 120 νησιών, γεγονός που καθιστά το έργο της εξυπηρέτησης εξαιρετικά δύσκολο και πολύπλοκο, ενώ παρά τα αντικειμενικά εμπόδια, η ελληνική ακτοπλοΐα παίζει ένα σαφώς μεγαλύτερο ρόλο και είναι πιο σημαντική σε σχέση από οποιοδήποτε άλλο κράτος της ΕΕ.

Όσον αφορά στη σημασία της ακτοπλοΐας, ο κ. Σακέλλης επεσήμανε, ότι, μεταξύ άλλων, το εμπόριο, ο τουρισμός και οι κατασκευές εξαρτώνται άμεσα και σε μερικές περιπτώσεις αποκλειστικά από τις θαλάσσιες συγκοινωνίες, ενώ το σύνολο της οικονομικής ζωής των νησιών και της απασχόλησης έχουν μεγάλο βαθμό εξάρτησης από τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, τονίζοντας την έλλειψη αεροδρομίων, σε 94 από τα 120 νησιά, δηλαδή το 78%, το οποίο εξυπηρετείται μόνο δια της θαλάσσιας συγκοινωνίας.

«Εκτός από τη μεταφορά τουριστών από την ηπειρωτική Ελλάδα προς τα νησιά, οι ακτοπλοϊκές μας συγκοινωνίες είναι το μοναδικό μέσο σύνδεσης των νησιών μεταξύ τους και προσφέρει τη δυνατότητα στους τουρίστες για μετακινήσεις από νησί σε νησί (island hopping), δυνατότητα που έχει σαν αποτέλεσμα την προσέλκυση τουριστών δίνοντάς μας ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλους τουριστικούς προορισμούς», σημείωσε, προσθέτοντας, πως τα ακτοπλοϊκά πλοία είναι υπεύθυνα και για τη μεταφορά 8 εκ. τόνων εμπορευμάτων, υλικών και ειδών διατροφής, για κατοίκους και επισκέπτες.

Σύμφωνα με σχετική μελέτη του 2014 του ΙΟΒΕ, η συνολική προσφορά της ακτοπλοΐας εκτιμάται, σε όρους ΑΕΠ, σε 11,8 δις. € ή το 6,5% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας, ενώ σε όρους απασχόλησης ανέρχεται σε 260 χιλ. θέσεις εργασίας δηλαδή περίπου το 50% της απασχόλησης των νησιών ή το 7,2% της συνολικής απασχόλησης.

Ο ελληνικός στόλος ο πιο σύγχρονος στην Ευρώπη

Ο Πρόεδρος της ΣΕΕΝ υπογράμμισε, ότι οι ακτοπλοϊκές γραμμές - πλην των πορθμειακών - εξυπηρετούνται με 57 επιβατηγά πλοία, τα οποία το 2014 εκτέλεσαν περισσότερα από 39.000 δρομολόγια ή 100.000 προσεγγίσεις στα νησιά, με ελάχιστα προβλήματα και μετέφεραν περισσότερους από 13 εκ. επιβάτες, 1.8 εκ. Ι.Χ και 650 χιλ. φορτηγά, τονίζοντας, πως ο ελληνικός ακτοπλοϊκός στόλος είναι ο πιο σύγχρονος στην Ευρώπη, καθώς το 75% των επιβατών στο Αιγαίο διακινείται με πλοία 2-15 ετών.

Όπως εξήγησε, «οι χωρητικότητες των πλοίων δεν αξιοποιούνται σήμερα πλήρως και υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες μεταφοράς περισσοτέρων επιβατών και οχημάτων με τα ίδια δρομολόγια, όχι μόνο την χειμερινή, αλλά και την θερινή περίοδο, ενώ υπάρχουν και δυνατότητες αύξησης των δρομολογίων. Ο ακτοπλοϊκός μας στόλος έχει την δυνατότητα να εξυπηρετήσει την τρέχουσα, αλλά και την προβλεπόμενη αύξηση της κίνησης τα επόμενα χρόνια».

Αναφερόμενος στη βελτίωση των υπηρεσιών για το 2015, ο κ. Σακέλλης υπογράμμισε, ότι παρατηρείται μεγάλη αύξηση των δρομολογίων και των χωρητικοτήτων στις Κυκλάδες, εγκαινιάζονται νέες συνδέσεις, όπως αυτή της Ανάφης, ενώ αναφερόμενος στα λίγα προβλήματα που παρατηρούνται, αναφερόμενος πλαγίως στη ΝΕΛ, ήδη έχουν δρομολογηθεί λύσεις με την απόφαση του ΣΑΣ, εξέφρασε την πεποίθηση, ότι σύντομα θα αναβαθμιστούν οι υπηρεσίες.

Επιπλέον, όπως εξήγησε, το επίπεδο των υπηρεσιών, μπορεί να μην είναι το επιθυμητό, λόγω των συσσωρευμένων ζημιών των εταιρειών μετά από μακρόχρονη κρίση, μπορεί να υπάρχουν και άλλα τα οποία πρέπει να γίνουν, ωστόσο, η κρίση που περνάει η χώρα δεν μπορεί να αφήσει ανέπαφη την ακτοπλοΐα, η οποία επηρεάζεται και από εξωτερικούς παράγοντες, όπως πχ. το κόστος των καυσίμων, των ναυπηγήσεων, των ανταλλακτικών κτλ.

Παρά τις δυσκολίες, ο κ. Σακέλλης σημείωσε, πως οι υπηρεσίες που προσφέρονται, θεωρούνται πολύ καλές και ίσως και καλύτερες από αυτές άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ενώ τόνισε πως αυτό που προέχει, είναι η διατήρηση του υψηλού αυτού επιπέδου. «Για τον σκοπό αυτό, στην προσπάθεια που κάνει σήμερα το Υπουργείο Ναυτιλίας, ήδη προσφέρουμε και θα προσφέρουμε κάθε δυνατή συνεργασία και βοήθεια. Για τη διατήρηση του επιπέδου των ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών και τις αναγκαίες περαιτέρω εξελίξεις, χρειαζόμαστε υγιείς ακτοπλοϊκές εταιρείες, συνεπείς στις υποχρεώσεις τους και ικανές να επενδύουν αναβαθμίζοντας τις υπηρεσίες», κατέληξε.

Προτεινόμενες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της ακτοπλοΐας

Αναφορά από τον Πρόεδρο της ΣΕΕΝ, έγινε επίσης και στην ανάγκη αλλαγής του θεσμικού πλαισίου της ακτοπλοΐας. Σύμφωνα με τα όσα είπε, οι παρεμβάσεις της πολιτείας πρέπει να περιοριστούν σε θεσμικά θέματα και στη στήριξη των πολλών μικρών νησιών, των οποίων η πολύ μικρή κίνηση δεν μπορεί να στηρίξει ελεύθερες δρομολογήσεις.

Για την αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο, ο κ. Σακέλλης διευκρίνισε, πως πρέπει να τεθούν προϋποθέσεις, όπως η κατανόηση του ιδιωτικού χαρακτήρα των ναυτιλιακών εταιρειών, η αποκατάσταση της άνισης μεταχείρισης των θαλάσσιων μεταφορών, σε σχέση με άλλα μέσα μεταφοράς και κυρίως τις αερομεταφορές, όπως επίσης και η απαλλαγή των θαλασσίων μεταφορών από υποχρεώσεις Δημόσιας υπηρεσίας και από παρεμβάσεις στην εμπορική πολιτική των ναυτιλιακών.

Σχετικά με τις γραμμές δημοσίου συμφέροντος, ο Πρόεδρος τόνισε, ότι «πρέπει να κατανοήσουμε, ότι αυτά δεν επιδοτούνται, αλλά αποζημιώνονται, για τα επιπλέον έξοδα που προϋποθέτει η εκτέλεσή τους.

Επίσης, υπενθύμισε, πως τα προβλήματα, που παρουσιάστηκαν στην εξυπηρέτηση κάποιων νησιών, οφείλονται αποκλειστικά στη λανθασμένη νομοθετική αλλαγή των σωστών διαδικασιών, που αφορούσαν σε παροχή κινήτρων για τη δρομολόγηση σύγχρονων, νέας τεχνολογίας και μικρής ηλικίας πλοίων, με πολυετείς συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας, καθώς η προς το χείρον αλλαγή, είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση των υπηρεσιών με δρομολογήσεις πλοίων 40 ετών και αποκλεισμό νέων και σύγχρονων πλοίων.

«Για την αναδιοργάνωση των δρομολογίων δημόσιας υπηρεσίας, πρέπει να γίνουν πολύ σοβαρές μελέτες, γραμμή προς γραμμή και να προχωρήσουμε σε τακτικές συνδέσεις των μικρών νησιών και με ανταποκρίσεις όπου είναι δυνατόν και όπου χρειάζονται. Λόγω παντελούς έλλειψης λιμενικών χερσαίων υποδομών, οι ανταποκρίσεις πρέπει να είναι άμεσες ή μικρής διάρκειας και τα πλοία ιδίων προσόντων, σε ότι αφορά στις καιρικές συνθήκες, ώστε να μη δημιουργούνται εμπόδια σε περιπτώσεις απαγόρευσης απόπλου. Άποψη μας είναι ότι πρέπει να εφαρμοστεί ανά περίπτωση διαφορετικός τρόπος σύνδεσης, καθώς άλλες φορές είναι απαραίτητες οι ανταποκρίσεις και άλλες οι απευθείας συνδέσεις», υποστήριξε, σημειώνοντας, πως μια τέτοια μελέτη και οργάνωση των δρομολογίων προς τα μικρά νησιά, θα αναβαθμίσει σημαντικά τις υπηρεσίες και θα αυξήσει τη συχνότητα των δρομολογίων.

Άμεση ανάγκη εκτέλεσης έργων υποδομής στα λιμάνια

Τέλος, ο κ. Σακέλλης επεσήμανε τα σοβαρά προβλήματα των υποδομών των νησιών, τα οποία είναι η κύρια αιτία πολλών ζημιών και προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα ακτοπλοϊκά πλοία στην εκτέλεση των δρομολογίων τους.

Κλείνοντας, υπογράμμισε:

«Σύμφωνα με μελέτη του Εργαστηρίου Λιμενικών Υποδομών, το 86% των λιμανιών μας αντιμετωπίζουν προβλήματα κυματισμού, το 92% έχουν προβληματικές ράμπες, το 50% προβλήματα βάθους και βέβαια είναι ανύπαρκτες οι χερσαίες διευκολύνσεις κτλ. Εάν σήμερα εξυπηρετούνται τα νησιά, το οφείλουμε στις ικανότητες των ναυτικών μας. Η ανάγκη εκτέλεσης έργων είναι άμεση. Τα έργα αυτά είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και ο προγραμματισμός τους πρέπει να αρχίσει άμεσα. Εάν δεν υπάρξουν βελτιώσεις, τα λιμάνια μας θα είναι ο καθοριστικός παράγοντας αρνητικών εξελίξεων στην εξυπηρέτηση των νησιών μας και αρνητικός παράγοντας στη διαμόρφωση του κόστους ταξιδίου».