Σύγχρονες τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές για τον περιφερειακό τύπο

Η βιωσιμότητα του έντυπου περιφερειακού τύπου, οι πολιτικές στήριξης των μέσων της επαρχίας, αλλά και τα εργασιακά δεδομένα που επικρατούν στον χώρο, απασχόλησαν την ημερίδα με τίτλο «Περιφερειακός Τύπος: Σύγχρονες Τάσεις, Προκλήσεις και Προοπτικές».

Η ημερίδα για τα προβλήματα του περιφερειακού Τύπου που πραγματοποιήθηκε στους Άγιους Πάντες του Δήμου Αποκορώνου των Χανίων, διοργανώθηκε από το Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε. του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου (Ίδρυμα “Αγία Σοφία”), παρόντος του Γενικού Γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, Λευτέρη Κρέτσου.

Η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει ωθηθεί ο περιφερειακός Τύπος, οι απώλειες εσόδων που προκλήθηκαν από τις καταργήσεις δημοσίευσης των ισολογισμών, αλλά και η απουσία κρατικής διαφήμισης, καθώς και οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που περιορίζουν περαιτέρω όχι μόνο τα έσοδα αλλά παράλληλα συνηγορούν υπέρ της αδιαφάνειας, σε ότι αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, είναι μερικά από τα θέματα επί των οποίων ενημερώθηκε ο κ Κρέτσος, με την επισήμανση ότι με την ολοένα επιδεινούμενη κατάσταση τα μέσα ενημέρωσης της περιφέρειας οδηγούνται στον αφανισμό.

Σχετικά με την ημερίδα, ο επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ, Αντώνης Σκαμνάκης, ενημέρωσε πως πρόκειται για «μία σημαντική πρωτοβουλία του ΑΠΘ», η οποία αποσκοπεί στο να γίνει μία συζήτηση «με τις επαγγελματικές ενώσεις του χώρου των μέσων ενημέρωσης στην περιφέρεια, σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο και ουσιαστικά την ύπαρξη του Τύπου στην ελληνική περιφέρεια. Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα ολοκληρωθεί μία μελέτη για τον Τύπο της περιφέρειας, η οποία θα κατατεθεί στη Γενική Γραμματεία Μέσων Ενημέρωσης, προκειμένου να υπάρξουν στη συνέχεια νομοθετικές ρυθμίσεις για ζητήματα που άπτονται της ενημέρωσης στην περιφέρεια».

Εμπιστοσύνη στον περιφερειακό τύπο

Ο πρόεδρος του ΣΗΠΕ, Μανώλης Χαλκιαδάκης, έκρινε ως «πολύ σημαντική» την ημερίδα που πραγματοποιήθηκε, λόγω και της παρουσίας του Γ.Γ. Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, καθώς αυτό δίνει στους εμπλεκόμενους με τον περιφερειακό τύπο «μία δυνατότητα να του εκτεθούν τα σημαντικά ζητήματα τα οποία απασχολούν τον κλάδο». Στάθηκε στον ρόλο που επιτελεί ο περιφερειακός τύπος, επισημαίνοντας πως «συνεχίζει, παρά την βαθιά κρίση, να επιτελεί έναν παρά πολύ σημαντικό ρόλο στις τοπικές κοινωνίες και οι τοπικές κοινωνίες εμπιστεύονται τον περιφερειακό τύπο».

Σε ότι αφορά στον ρόλο της πολιτείας έναντι του συγκεκριμένου κλάδου, ο κ. Χαλκιαδάκης σημείωσε ότι «έχει υποχρέωση η πολιτεία να στηρίξει τον τύπο, όχι με ευχολόγια αλλά με ουσιαστικά μέτρα, τα οποία θα καταφέρουν να οδηγήσουν σε ένα καλύτερο, βιώσιμο τύπο».

«Κύτταρο τοπικής δημοκρατίας»

Στο νομοθετικό πλαίσιο, που αφορά στις 4 πανελλαδικής εμβέλειας τηλεοπτικές άδειες, καθώς και τις περιφερειακές, για τις οποίες οι προϋποθέσεις, σχετικά με τα ποσά και το ελάχιστο προσωπικό, θα οριστούν με υπουργική απόφαση, αναφέρθηκε ο κ. Λευτέρης Κρέτσος.

Όπως συγκεκριμένα είπε «ιδιαίτερα στο επίπεδο των εργασιακών σχέσεων αυτό το οποίο αποπνέει αυτή τη στιγμή η αγορά εργασίας στον χώρο των ΜΜΕ δεν είναι μία πολύ καλή εικόνα. Έχουμε μεγάλο μέγεθος εργασιακών σχέσεων χαμηλή ποιότητα, μεγάλη ευελιξία, αλλά και πολλούς εργαζόμενους δημοσιογράφους στο διαδίκτυο που δεν τους καλύπτουν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις».

Παράλληλα, ο κ. Κρέτσος επεσήμανε τις δομικές αλλαγές στις οποίες προχωρά το Υπουργείο, με τη λειτουργεία του ηλεκτρονικού μητρώου, όπου καταγράφονται οι ενημερωτικές ιστοσελίδες, καλώντας τις ενώσεις να αναγνωρίσουν τους δημοσιογράφους, που εργάζονται σε διαδικτυακά ενημερωτικά μέσα.

Κατόπιν της κατάθεσης των προτάσεων των επαγγελματικών ενώσεων του κλάδου, ο Γενικός Γραμματέας έκρινε πως «είναι η κατάλληλη στιγμή να παρθούν κάποιες σημαντικές και ουσιαστικές πρωτοβουλίες, οι οποίες θα μας δώσουν τη δυνατότητα να κεφαλαιοποιήσουμε αυτό το οποίο έχει να επιδείξει ο περιφερειακός τύπος. Πρώτον το ότι είναι ένα κύτταρο τοπικής δημοκρατίας, ένα μέσο ανάδειξης τοπικής ζωής και κυρίως είναι ΜΜΕ που έχουν πολύ μεγάλη αναγνωσιμότητα».

Ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο

Για εργασιακή γαλέρα, με δημοσιογράφους για όλες τις δουλειές, έκανε λόγο η έφορος του Δ.Σ. της ΠΟΕΣΥ, Νέλλυ Κατσαμά, η οποία είπε ότι τα χρόνια της κρίσης ένας στους δύο δημοσιογράφους είναι άνεργος. Η κ. Κατσαμά, σημείωσε, πως «παρά την οικονομική κρίση, εγώ και ο δημοσιογραφικός κόσμος, ανέκαθεν πιστεύαμε, ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για ένα Τύπο βιώσιμο, ανεξάρτητο, μαχητικό, αξιόπιστο και δεν θα εξαιρέσω το Κέντρο, αλλά δεν θα κάνω εκπτώσεις για την Περιφέρεια».

Συνεχίζοντας ανέφερε, ότι «διαπιστώνουμε, πως οι ιδιοκτήτες δεν τολμούν, η πολιτεία δεν θεσπίζει εκείνο το θεσμικό πλαίσιο, που θα θέτει επαρκείς προϋποθέσεις, ικανές για να υπάρξουν βιώσιμες επιχειρήσεις, δεν υπάρχει ένα πλαίσιο που θα βάλει τέλος στο φαινόμενο της πολυδιάσπασης των μέσων ενημέρωσης στην επαρχία ή να θέτει εκείνες τις εγγυήσεις που να εξασφαλίζουν θέσεις απασχόλησης και αμοιβές εργαζομένων, που θα ασφαλίζουν και θα τηρούν τους κανόνες της δεοντολογίας».

Δημοσιογράφοι – «πολυεργαλεία»

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου και Διευθυντής της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα”, κ. Παρασκευάς Περάκης, ξεκίνησε την ομιλία του με το δεδομένο, ότι «ο επαρχιακός τύπος δεν είναι μία τελειωμένη υπόθεση, αρκεί να έχει την απαραίτητη στήριξη, σε μία εποχή ραγδαίων αλλαγών για τα ΜΜΕ».

Όπως τόνισε, «οι αλλαγές αυτές αποτυπώθηκαν ξεκάθαρα στο πως άλλαξε η ιδιότητα του δημοσιογράφου. Βλέπουμε δημοσιογράφους για τους οποίους δεν αρκεί πια η ικανότητα να κάνεις ένα καλό ρεπορτάζ, να εκφέρεις ωραίο λόγο ώστε να σου πει κάποιος ότι κάνεις καλά τη δουλειά σου. Υπάρχουν ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, νέα δεδομένα στον κλάδο του ανταγωνισμού, που δημιουργούν την ανάγκη για δημοσιογράφους “πολυεργαλεία”. Ανθρώπους που θα πρέπει να έχουν ένα ευρύτατο φάσμα γνώσεων, να ενημερώνονται, να εκπαιδεύονται και να καταρτίζονται διαρκώς ώστε να ανταπεξέρχονται στις ανάγκες μιας δουλειάς που φαινομενικά θα γινόταν πιο εύκολη λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, αλλά στην πράξη βλέπουμε ότι είναι πολύ πιο σύνθετη και απαιτητική».

Παράλληλα ο κ. Περάκης σημείωσε, πως σε όλες τις παραπάνω αλλαγές προστίθεται και η κρίση των τελευταίων ετών, «η οποία επιβαρύνει με επιπλέον αρμοδιότητες τους δημοσιογράφους, ξέχωρα από τα εργασιακά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, υπό την έννοια ότι ο δημοσιογράφος πλέον έχει νέους ρόλους, δηλαδή καλείται να κάνει τον ψυχολόγο για τον πολίτη, ιδίως ο δημοσιογράφος της περιφέρειας». Διευκρινίζοντας, ανέφερε, πως ο περιφερειακός δημοσιογράφος «είναι το “κουτί παραπόνων” του πολίτη, μιας κοινωνίας, για να φτάσουν τα αιτήματα του στα κλειστά συνήθως αυτιά της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών βουλευτών, της κεντρικής εξουσίας».

«Νέοι ρόλοι, νέες δυσκολίες την ώρα που ο επαρχιακός τύπος δέχεται μία πρωτοφανή επίθεση, με ανθρώπους και έντυπα να τσουβαλιάζονται χάριν σκοπιμοτήτων. Για κάποιους μπορεί να είναι βολικό ο δημοσιογράφος της περιφέρειας να περιοριστεί στα τυπικά του καθήκοντα, να κάτσει στο γραφείο του και να αναδημοσιεύει δελτία τύπου και να αναπαράγει ειδήσεις από τα πρακτορεία και εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας, αυτό όμως είναι αδύνατο. Πρώτον γιατί δεν συνάδει με τη δημοσιογραφική δεοντολογία, επίσης γιατί οι δημοσιογράφοι της περιφέρειας ζουν σε μικρές μεν αλλά απαιτητικές κοινωνίες. Δεν μπορούν να κρυφτούν στο πλήθος της μεγαλούπολης», τόνισε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας, ότι «οι δημοσιογράφοι ξέρουν ότι στην εποχή που ο περιφερειακός τύπος καλείται να ανταπεξέλθει σε ένα ασφυκτικό οικονομικό πλαίσιο, οι ίδιοι πρέπει να συνεισφέρουν στην ποιοτική αναβάθμιση των μέσων που εργάζονται, για να τα κρατήσουν ζωντανά, να καταστήσουν ένα μέσο ελκυστικό στο αναγνωστικό κοινό ώστε να συνεχίσει κι αυτό από την πλευρά του να παρέχει θέσεις εργασίας».