Επιβράδυνση ρυθμού ανάπτυξης στον τουρισμό

Στη δημοσιότητα δόθηκαν τα συμπεράσματα της μελέτης του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, όπου διαφαίνεται μία άνιση κατανομή των τουριστικών ροών, λόγω του προσφυγικού.

Τη θεαματική αύξηση του ξενοδοχειακού δυναμικού στην Ελλάδα, την τελευταία 15ετία, καταγράφει μεταξύ άλλων η ετήσια μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων. Σύμφωνα με τη μελέτη «Εξελίξεις στον παγκόσμιο και τον ελληνικό τουρισμό και στα βασικά μεγέθη της ελληνικής ξενοδοχίας το 2015» που παρουσιάστηκε σήμερα, την περίοδο 1990-2015 ο αριθμός των ξενοδοχείων αυξήθηκε κατά 52%. Επίσης το μέσο μέγεθος των δωματίων κινήθηκε ανοδικά κατά 19%, δηλαδή από 35 δωμάτια το 1990 σε 41,6 το 2015. Ακόμη κατά την περίοδο 1990-2015 το ποσοστό των ξενοδοχείων 5* αυξήθηκε κατά 486%. Το δυναμικό των ξενοδοχείων 4* και 5* ανέρχεται στο 41% του συνολικού ξενοδοχειακού δυναμικού,  με σαφή τάση το 2020 να αντιστοιχεί στο 48-50%. Το μέσο μέγεθος του Ελληνικού ξενοδοχείου είναι 42 δωμάτια, ενώ το 80% των ξενοδοχείων είναι δυναμικότητας κάτω των 50 δωματίων.

Ραγδαία μείωση του εγχώριου τουρισμού

Αξίζει να σημειωθεί αρχικά, ότι το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), είναι η παλαιότερη ερευνητική δομή του τομέα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού στη χώρα και ιδρύθηκε πριν 20 χρόνια, τον Ιούλιο του 1996, με πρωτοβουλία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος.

Η 18η ετήσια μελέτη του ΙΤΕΠ καταγράφει ότι ο εγχώριος τουρισμός επλήγη σημαντικά από την οικονομική κρίση κατά την περίοδο 2008-2014, με αποτέλεσμα τα ταξίδια των Ελλήνων στο εσωτερικό της χώρας να έχουν μειωθεί κατά 45% και στο εξωτερικό κατά 52% περίπου. Δημοφιλέστερος προορισμός για τα ταξίδια των Ελλήνων στο εσωτερικό είναι η Κεντρική Μακεδονία, η οποία συγκέντρωσε το 15,9% των διανυκτερεύσεων των ημεδαπών τουριστών το 2014 (2013: 15,3%, 2008: 16,5%). Δεύτερη στις προτιμήσεις των Ελλήνων είναι η Πελοπόννησος, η οποία συγκεντρώνει διαχρονικά περίπου το 10% των διανυκτερεύσεων στα ξενοδοχειακά καταλύματα.

Όπως υπογραμμίζεται στη μελέτη, το 36,5% των ελληνικών ξενοδοχείων διαθέτουν τα δωμάτιά τους σε τιμές κάτω των 40 ευρώ το Μάιο, ενώ τον Αύγουστο το ποσοστό περιορίζεται στο 14,5%. Παράλληλα το Μάιο μόνο το 5% των ελληνικών ξενοδοχείων διαθέτουν τα δωμάτιά τους σε τιμές άνω των 100 ευρώ, ενώ αντίθετα τον Αύγουστο το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται στο 14%. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 57% - 58% των απασχολουμένων στα ελληνικά ξενοδοχεία είναι γυναίκες. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο στα ξενοδοχεία χαμηλότερων κατηγοριών και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνει και το 90%.

Εκτιμήσεις για το 2016

«Ο εισερχόμενος τουρισμός στην Ελλάδα το 2016 εκτιμάται ότι θα διατηρήσει τη δυναμική του και ίσως παρουσιάσει για μία ακόμα χρονιά αύξηση. Η άνοδος, όμως, αυτή δεν θα είναι ομοιόμορφη στους επιμέρους προορισμούς της χώρας, καθώς υπάρχει το έντονο πρόβλημα των προσφύγων και μεταναστών που έχουν φτάσει στη χώρα μας. Είναι δηλαδή πολύ πιθανόν τα νησιά του Βορείου Αιγαίου να δουν τις τουριστικές τους ροές να μειώνονται το 2016», αναφέρει η μελέτη και συμπεραίνει ότι «από τις πρώτες ενδείξεις του έτους, προβλέπεται ότι οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών το 2016 θα κυμανθούν μεταξύ 25 και 27 εκατομμυρίων. Παράλληλα, όμως, δεν πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός, ότι από το 2015 έχει αρχίσει να εμφανίζεται μια επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης τόσο των τουριστικών αφίξεων όσο και των εισπράξεων. Αυτό, σε συνδυασμό με το μεταναστευτικό/προσφυγικό πρόβλημα είναι πολύ πιθανό να επιβραδύνει ακόμα περισσότερο την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού», επισημαίνεται στη μελέτη.

Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία της Έρευνας Συνόρων για το 2015 που διεξάγει η Τράπεζα της Ελλάδας, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι στην Ελλάδα μη κατοίκων μειώθηκε κατά 2% το 2015 σε σχέση με το 2014 και διαμορφώθηκε στα 541 ευρώ. Παράλληλα, η δαπάνη ανά διανυκτέρευση αυξήθηκε κατά 4,9% και διαμορφώθηκε στα 75 ευρώ από 72 ευρώ που ήταν το 2014, ενώ η μέση διάρκεια παραμονής για 4η συνεχή χρονιά κατέγραψε μείωση (-6,5%) και περιορίστηκε στις 7,2 διανυκτερεύσεις. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη σημαντική αύξηση των αφίξεων ταξιδιωτών από ορισμένες χώρες εκτός ευρωζώνης, αλλά και από όμορες χώρες, των οποίων η μέση διάρκεια παραμονής είναι σημαντικά μικρότερη από το μέσο όρο.

Το 2015 διαπιστώνεται εξακουλουθητικά το μεγάλο πρόβλημα της εποχικότητας της ζήτησης του τουριστικού προϊόντος μας, με το σχετικό δείκτη, παρά την σχετική μείωσή του σε σχέση με το 2014 λόγω αύξησης του τουρισμού της Αθήνας, να παραμένει υψηλότατος.

Παράλληλα σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για τις διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχειακά καταλύματα, για τους ημεδαπούς τουρίστες στην Ελλάδα, προκύπτει ότι αυτές συρρικνώθηκαν κατά 22,5% την περίοδο 2008-2014, ενώ αντίθετα οι διανυκτερεύσεις μη κατοίκων αυξήθηκαν κατά 28,9% το ίδιο διάστημα.

Την ίδια ώρα το υψηλότερο ποσοστό αύξησης το 2015 κατέγραψαν οι τουρίστες που προέρχονται από χώρες της Ευρώπης (Τσεχία και Πολωνία) καθώς και κάποιες χώρες της Αφρικής (+25,8%), Οι τουρίστες από Κίνα έφθασαν τις 55.000 αφίξεις αυξημένες κατά 16%, ενώ οι μεγάλες πελατειακές μας αγορές (Αγγλία, Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία κλπ) παρουσίασαν αύξηση επισκεπτών της τάξης του 15%. Τέλος σημαντική ήταν και η άνοδος των τουριστών από χώρες της Αμερικής, ΗΠΑ, Καναδάς, Βραζιλία (2015/14: 23,0%).