Τι συμβαίνει με το Μεταφορικό Ισοδύναμο;

Την ίδια ώρα, που αφενός η ακρίβεια στα προϊόντα καλπάζει και αφετέρου η ενεργειακή κρίση και η κρίση στα καύσιμα φέρνει αυξήσεις «φωτιά» στα ναύλα της ακτοπλοΐας, το Μεταφορικό Ισοδύναμο... αγνοείται, τόσο για πολίτες, όσο και για τις επιχειρήσεις των νησιών, που πλήττονται βάναυσα από τη νέα αυτή συγκυρία.

Αντιδράσεις έχει φέρει η πρωτοφανής καθυστέρηση στην αποπληρωμή των εγκεκριμένων δαπανών για εισιτήρια και μεταφορές προϊόντων για τις επιχειρήσεις, που εντάσσονται στο μέτρο του Μεταφορικού Ισοδύναμου. Ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις, οι δαπάνες – οι οποίες έχουν εγκριθεί εδώ και αρκετό διάστημα (από τον Νοέμβριο για το α’ εξάμηνο και από τα τέλη Μαρτίου 2022 για το β’ εξάμηνο του 2021), παραμένουν ανεξόφλητες.

Οι επιχειρηματίες των νησιών, ενόψει και της έναρξης της θερινής περιόδου, καλούνται να αντιμετωπίσουν τις τεράστιες αυξήσεις στα προϊόντα, αλλά και το ολοένα αυξανόμενο κόστος των ναύλων από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, χωρίς να έχουν λάβει ουδεμία στήριξη από το μέτρο του Μεταφορικού Ισοδύναμου, το οποίο θεσπίστηκε προκειμένου να καλυφθούν οι ανισότητες της νησιωτικότητας στο κόστος ζωής.

Πληρωμή της Α’ φάσης του 2021 με ένα χρόνο καθυστέρηση

Με την ανάληψη των καθηκόντων της, το 2019, η νέα κυβέρνηση είχε καταστήσει σαφές, ότι θα προχωρούσε στην αναδιαμόρφωση του μέτρου του Μεταφορικού Ισοδύναμου.

Η πρώτη αλλαγή, στην οποία προχώρησε η ηγεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, ήταν ως προς το χρόνο αποπληρωμής των εγκεκριμένων δαπανών. Έτσι, σε αντίθεση με την αποπληρωμή μέρους των δαπανών των νησιωτών για εισιτήρια και μεταφορά προϊόντων ανά τέσσερις μήνες, η νέα ηγεσία διαμόρφωσε το χρονοδιάγραμμα, έτσι ώστε οι πληρωμές να πραγματοποιούνται ανά εξάμηνο.

Ωστόσο ούτε και αυτό συνέβη, παρά τις συνεχείς – αόριστες στην πλειοψηφία τους – δηλώσεις, κατά καιρούς, από επίσημα χείλη, όσον αφορά στο πότε ακριβώς θα γίνουν οι πληρωμές.

Και ενώ διανύουμε ήδη τον τέταρτο μήνα του 2022, η μεγαλύτερη πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν έχει λάβει ούτε ένα ευρώ, από τα έξοδα, τα οποία εγκρίθηκαν προς κάλυψη μέσω της πλατφόρμας του Μ.Ι. και πραγματοποιήθηκαν εντός του 2021.

Μάλιστα, οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες, σεβόμενοι απόλυτα τις σχετικές ανακοινώσεις που εξέδιδε το Υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, σχετικά με τις προθεσμίες υποβολής των σχετικών δικαιολογητικών για την έγκριση μέρους των δαπανών αυτών, μεριμνώντας για την εμπρόθεσμη υποβολή τους και για την πληρότητά τους, ανταμείφθηκαν με... εκ νέου αναμονή.

Υπενθυμίζεται, ότι η Α’ φάση υποβολής αιτημάτων χρηματοδότησης του μέτρου για τις επιχειρήσεις είχε καταληκτική ημερομηνία την 11η Οκτωβρίου του 2021. Οι δαπάνες δηλώθηκαν, στην πλατφόρμα εμφανίζονται ως εγκεκριμένες προς πληρωμή, ήδη από τον Νοέμβριο, ωστόσο καμία κίνηση δεν έχει υπάρξει έως και τον Απρίλιο.

Η Β’ Φάση υποβολής αιτήσεων ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο του 2022, χωρίς να έχει ακόμη εξοφληθεί η Α’ Φάση, η οποία μαζί με την παράταση η οποία δόθηκε, ολοκληρώθηκε την 21η Μαρτίου 2022.

Έως και τις προηγούμενες ημέρες, «ψίθυροι» ήθελαν την εξόφληση κάποιων δαπανών μέσα στους εαρινούς μήνες, χωρίς όμως να υπάρχει σαφής ημερομηνία, παρά τα δημοσιεύματα περί δέσμευσης του απαραίτητου ποσού.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, στο πλαίσιο συνάντησης στελεχών του με τον Γεν. Γραμματέα Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Μάνο Κουτουλάκη, δόθηκε η διαβεβαίωση, πως η Α’ Φάση του Μεταφορικού Ισοδύναμου για τις επιχειρήσεις, για το πρώτο εξάμηνο του 2021(!) θα εξοφληθεί εντός της Μεγάλης Εβδομάδας, δηλαδή πριν τις 24 Απριλίου 2022 και σχεδόν ένα χρόνο αργότερα.

Σημαντικές καθυστερήσεις σε εισιτήρια και καύσιμα

Στο σημείο αυτό, οφείλει να διευκρινιστεί, πως σε ό,τι αφορά το Μεταφορικό Ισοδύναμο για τα εισιτήρια, η εξόφληση μέρους του κόστους των εισιτηρίων που εκδόθηκαν από 1η Ιανουαρίου έως τέλος Ιουνίου του 2021, πραγματοποιήθηκε εντός του Ιανουαρίου του 2022.

Μάλιστα, παρ’ όλο που υπήρχαν κάποιες αίολες δηλώσεις περί εξόφλησης και της Β’ Φάσης (Ιούλιος – Δεκέμβριος) έως το τέλος του Ιανουαρίου, ή τα μέσα Φεβρουαρίου, ουδέποτε αποπληρώθηκαν, ενώ σύμφωνα με τη σχετική πλατφόρμα δεν φαίνονται καν να έχουν περάσει στη φάση της αξιολόγησης, προκειμένου να εγκριθούν προς πληρωμή.

Αυτό, ενώ στο πλαίσιο της υποτιθέμενης πολιτικής για εξόφληση του Μ.Ι. ανά εξάμηνο, από το τέλος του Ιουνίου (σε δύο περίπου μήνες) θα αναμένεται η αποπληρωμή του Α’ εξαμήνου του 2022.  

Όσον αφορά στο Μεταφορικό Ισοδύναμο για τα καύσιμα, που εφαρμόζεται σε συγκεκριμένα νησιά και επιδοτεί τις ιδιαίτερα «τσουχτερές» διαφορές στην τιμή των καυσίμων, σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα, και εκεί παρατηρούνται καθυστερήσεις στην αποπληρωμή, ωστόσο μέρος των τιμολογίων που κατατέθηκαν εγκρίθηκαν προς εξόφληση τον προηγούμενο μήνα.

Εύλογα ερωτηματικά σχετικά με το παρόν και το μέλλον του Μ.Ι.

Παρ’ όλα αυτά, πολλά και επίμονα ερωτηματικά έχουν δημιουργηθεί στους πολίτες, σχετικά με το πώς αναμένεται να λειτουργήσει το απόλυτα ευεργετικό μέτρο του Μεταφορικού Ισοδύναμου, δεδομένου, ότι σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ενέργειες της ηγεσίας του Υπ. Ναυτιλίας, το μέτρο φαίνεται να απαξιώνεται διαρκώς.

Όσον αφορά στις επιχειρήσεις, η μη τακτική του εξόφληση αποτρέπει τους επιχειρηματίες να υπολογίζουν το Μεταφορικό Ισοδύναμο ως τακτικό έσοδο στον προϋπολογισμό της επιχείρησής τους, γεγονός, που ουσιαστικά καταργεί το ρόλο του μέτρου, ο οποίος ήταν αρχικά η εξίσωση του ανταγωνιστικού χαρακτήρα των επιχειρήσεων στα νησιά, με αυτές της ηπειρωτικής χώρας. Αντιστοίχως, για τους πολίτες, σημαίνει αυτόματα, ότι αναλαμβάνουν από τον προϋπολογισμό του νοικοκυριού τους την τεράστια επιβάρυνση από τις αυξήσεις σε καύσιμα και ναύλα.

Το ζήτημα ωστόσο που προκύπτει, είναι γιατί, εφόσον το μέτρο είναι ακόμη ενεργό και κανένα στέλεχος της πολιτικής ηγεσίας του ΥΝΑΝΠ ή της κυβέρνησης γενικότερα δεν έχει θέσει θέμα κατάργησής του, συνεχίζουν να υπάρχουν τόσες πολλές δυσλειτουργίες στην απόδοσή του σε νησιώτες πολίτες και επιχειρηματίες. Μάλιστα, εν μέσω της πρωτοφανούς οικονομικής και ενεργειακής κρίσης, η οποία έχει προκύψει την ίδια στιγμή που η υγειονομική κρίση, η οποία δεν έχει τελειώσει, είχε κρατήσει πολλές επιχειρήσεις κλειστές το 2020 και το 2021, ενώ παράλληλα είχε δημιουργήσει οικονομική ανασφάλεια και στα νοικοκυριά, η μετάθεση από μήνα σε μήνα και από εξάμηνο σε εξάμηνο των πληρωμών, στο πλαίσιο του μέτρου που το ίδιο το κράτος διατηρεί και προσκαλεί για υποβολή των σχετικών δικαιολογητικών, πλήττει με έναν ακόμη τρόπο τη νησιωτική οικονομία.

Επιπλέον, εφόσον υποστηρίζεται η συνέχιση του μέτρου από την κυβέρνηση και στο πλαίσιο της έγκρισης του κρατικού προϋπολογισμού κάθε χρόνο υπάρχουν σχετικές δεσμεύσεις πιστώσεων για το Μεταφορικό Ισοδύναμο, τι είναι αυτό που εμποδίζει την απρόσκοπτη πληρωμή τους, αν οι δαπάνες αυτές – έπειτα από σχετικές αναμορφώσεις – δεν έχουν μεταφερθεί σε άλλους κωδικούς για την κάλυψη άλλων, άσχετων με το Μ.Ι., δαπανών;

Στο πλαίσιο της διαρκούς ανασφάλειας, που προκύπτει από τις σποραδικές και καθόλου οργανωμένες πληρωμές του Μ.Ι., δεν είναι λίγοι, όσοι εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες, σχετικά με το ενδεχόμενο η κυβέρνηση σταδιακά να οδεύει προς κατάργηση του μέτρου.

Ως προς την εκπροσώπηση αυτής της μεγάλης μερίδας πολιτών, προκύπτει και το σοβαρότερο ερώτημα όλων, που αφορά κυρίως στη στάση των τοπικών φορέων, καθώς παρατηρείται μία άνευ προηγούμενου τήρηση “σιγής ιχθύος” από τους νησιωτικούς φορείς, οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια είχαν σχολιάσει ιδιαίτερα θερμά την πρώτη εφαρμογή του μέτρου, ενώ είχαν δηλώσει υπέρ της αναδιαμόρφωσης και του εκσυγχρονισμού του, όπως είχε προεξαγγείλει η παρούσα κυβέρνηση.

Απέναντι στη συνεχιζόμενη απαξίωση του μέτρου, επαγγελματικοί και επιχειρηματικοί φορείς, όπως επίσης και αυτοδιοικητικοί, παραμένουν πλην ελαχίστων εξαιρέσεων παθητικοί, χωρίς να γίνονται αυστηρές παρεμβάσεις με στόχο την άσκηση πιέσεων, για τη συνέχιση ενός μέτρου, το οποίο είχε αποδειχθεί ιδιαίτερα ωφέλιμο για τις νησιωτικές οικονομίες.

Χαρακτηριστικό δε είναι το παράδειγμα του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση για τη συνάντηση του Προέδρου και στελεχών του Επιμελητηρίου με τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα του ΥΝΑΝΠ, ζητήθηκε μεν η επέκταση του μέτρου του Μ.Ι. για τα καύσιμα σε όλα τα νησιά (όχι μόνο σε συγκεκριμένα, όπως ισχύει σήμερα), και καμία αναφορά δε στο γεγονός, ότι και στα νησιά που εφαρμόζεται το μέτρο, αλλά και σε όλες τις υπηρεσίες, στις οποίες εφαρμόζεται, μέχρι σήμερα, καθυστερεί και μάλιστα χωρίς καμία εξήγηση. Αντ’ αυτού, το Επιμελητήριο Κυκλάδων αρκέστηκε στη δέσμευση του κ. Κουτουλάκη, ότι η αποπληρωμή της Α’ φάσης του 2021 θα γίνει εντός των ημερών, χωρίς καμία άλλη αναφορά στην τραγική καθυστέρηση αυτής της ενέργειας, που επιβαρύνει τις επιχειρήσεις-μέλη του.