Εξοικείωση με την ψυχική υγεία

Τις ψυχοκοινωνικές ανάγκες των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των γονέων των σχολικών μονάδων στις Κυκλάδες καλύπτει από τον Σεπτέμβριο του 2012 ο Συμβουλευτικός Σταθμών Νέων Ν. Κυκλάδων με υπεύθυνο τον Μίλτο Σακελλαρίου, συντονιστή του Παρατηρητηρίου για την Ενδοσχολική Βία στο Νότιο Αιγαίο.

Ο Συμβουλευτικός Σταθμός του νομού είναι ένας εκ των 59 που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού.

“Καταφύγιο” για εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς

Σκοπός του είναι η εξοικείωση της σχολικής κοινότητας της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Eκπαίδευσης με την ψυχική υγεία, η ανάπτυξη δεξιοτήτων για την καλύτερη διαχείρισή της, η διάχυση της ενημέρωσης σχετικά με τις υπηρεσίες και με τους ειδικούς σε θέματα ψυχικής υγείας, η κοινωνική ένταξη και αποδοχή των ανθρώπων με μόνιμα ή συμπτωματικά προβλήματα ψυχικής υγείας, καθώς επίσης και η συμβουλευτική στήριξη. Το πρόγραμμα στοχεύει στη βελτίωση των ανθρωπίνων σχέσεων στο σχολείο, στη μείωση της ενδοσχολικής βίας και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για καλύτερη επικοινωνία μεταξύ μαθητών-εκπαιδευτικών και γονέων.

Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής - έντονες και γρήγορες αλλαγές στο περιβάλλον, διαζύγια, μοναξιά, απομόνωση, κοινωνικός αποκλεισμός, αμφισβήτηση ή και ανατροπή αξιών, θεσμών και παραδόσεων, πολυπολιτισμική κοινωνία, αδικαιολόγητος καταναλωτισμός και εισβολή στον ιδιωτικό χώρο κάθε μορφής πληροφόρησης- όπως επίσης η οικονομική κρίση, συμβάλλουν στην αύξηση της ανασφάλειας και στην ανάπτυξη στάσεων και συμπεριφορών που απειλούν την ψυχική υγεία.

Το σχολείο ως ένας φυσικός χώρος εκπαίδευσης και μάθησης, μετάδοσης νέων, σύγχρονων γνώσεων και αξιών, θεωρείται από πολλούς ως ως ο πλέον κατάλληλος για σχεδιασμένες παρεμβάσεις που προάγουν με την χρήση ποικίλων εκπαιδευτικών μεθόδων μια σύγχρονη αντίληψη και συμπεριφορά που συμβάλλει στη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Μέρος του προγράμματος της ψυχικής υγείας που προωθείται στα σχολεία τόσο της Ελλάδας, όσο και της Ευρώπης, είναι ενημέρωση και η ανάπτυξη δεξιοτήτων σε θέματα ψυχικής υγείας με σκοπό την καλή διαχείριση των συναισθημάτων, των σχέσεων και της επικοινωνίας, η βελτίωση της αυτογνωσίας, της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης και η ανάπτυξη της αυτονομίας και των προσωπικών αντιστάσεων και επιλογών.

Συναισθηματικά “αδιέξοδα”

Όπως επισημαίνεται από την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Ν. Αιγαίου, εκτός από τους εκπαιδευτικούς, ιδιαίτερη ανάγκη για σωστή ενημέρωση και συναισθηματική στήριξη έχουν και οι μαθητές αλλά και όλος ο νησιώτικος πληθυσμός. Μάλιστα, οι κάτοικοι των περισσότερων νησιών ζουν δυο διαφορετικές “ζωές” κατά τη διάρκεια της χρονιάς, καθώς το χειμώνα ζουν σύμφωνα με τις αρχές και τις παραδόσεις σε στενό οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, ενώ το καλοκαίρι εκτίθενται στον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των τουριστών, οι οποίοι συχνά είναι περισσότεροι από τον εγχώριο πληθυσμό.

Συνεπώς, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη συστηματικής ενημέρωσης, επιμόρφωσης και κατάλληλης στήριξης της ψυχικής υγείας όλων αυτών των πληθυσμών, με έμφαση στα παιδιά και τους νέους.

Κύρια μέθοδος για την ανάπτυξη των δράσεων του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων με στόχο την προαγωγή της ψυχικής υγείας στη σχολική κοινότητα, είναι τα “βιωματικά” σεμινάρια σε μαθητές, μέσα από θεατρικό παιχνίδι, την καλλιτεχνική δημιουργία και έκφραση, την εκπαίδευση σε προσωπικές και κοινωνικές δεξιότητες μέσα από την δυναμική ομάδας, η επιμόρφωση με ενεργητικές – συμμετοχικές μεθόδους μάθησης των εκπαιδευτικών και η αξιοποίηση τους ως πολλαπλασιαστών Προγραμμάτων Αγωγής-Προαγωγής Υγείας σε μαθητές όλων των βαθμίδων, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Ομάδες γονέων και μαθητών

Επιπλέον, μέσα από ομάδες γονέων, δίνεται η δυνατότητα στήριξης της οικογένειας. Συγκεκριμένα, οι γονείς αποκτούν δεξιότητες επικοινωνίας με τα παιδιά τους, προκειμένου να μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τις σχέσεις με αυτά, αλλά και μεταξύ τους, ιδιαίτερα σήμερα που λόγω της οικονομικής κρίσης τα προβλήματά τους είναι οξυμμένα.

Ο Συμβουλευτικός Σταθμός ήδη στους 16 μήνες λειτουργίας του, παρέχει τις υπηρεσίες του, σε περιστατικά με μαθητές, που προέκυψαν σε σχολεία των Κυκλάδων και τα οποία κρίθηκαν δύσκολα. Η συμβολή του Συμβουλευτικού Σταθμού για τη βοήθεια και τη συμβουλευτική στήριξη μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων στα νησιά αυτά ήταν καταλυτική. Ιδιαιτέρως σημαντική είναι και η λειτουργία ομάδων εκπαιδευτικών, με στόχο την εκπαίδευση τους μέσα από βιωματική μάθηση για την ψυχική και συναισθηματική υγεία στα σχολεία.

Πέρυσι ξεκίνησαν επίσης και ομάδες μαθητών σε διάφορα νησιά των Κυκλάδων, με παρεμβάσεις που υλοποιούνται στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νησιού, σε σχέση με την ενδοσχολική βία και τις διαφυλικές σχέσεις. Σε συνεργασία με την Ένωση Γονέων Σύρου και την υποστήριξη των Σχολικών Συμβούλων έγιναν ενημερωτικές συναντήσεις σε συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, και έχουν ξεκινήσει ομάδες γονέων στη Σύρο όπως επίσης και σε άλλα νησιά.

Δίκτυο Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας Κυκλάδων

Τονίζεται πως με πρωτοβουλία του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Νομού Κυκλάδων τη Δευτέρα στις 8 Οκτωβρίου του 2012, και μετά από την πρώτη επαφή με τις ανάγκες της σχολικής κοινότητας, πραγματοποιήθηκε συνάντηση εκπροσώπων 25 κοινωνικών φορέων και υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται στις Κυκλάδες με στόχο την αλληλοενημέρωση και τον συντονισμό των δράσεων τους. Στη συνάντηση αποφασίστηκε η δημιουργία του “Δικτύου Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας Νομού Κυκλάδων, το οποίο αποσκοπεί στο σχεδιασμό και την εφαρμογή δράσεων για τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών των Κυκλάδων συντονισμένα και ευέλικτα.

Από την πλευρά του, ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Ν. Αιγαίου, Διονύσης Μεσσάρης υπογραμμίζει πως “η πρόληψη και η προαγωγή της υγείας αποτελούν πλέον προτεραιότητα, καθώς τα περισσότερα προβλήματα υγείας της εποχής μας είναι αιτιολογικά συνυφασμένα με το σύγχρονο τρόπο ζωής και με το σύγχρονο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Για να υποστηριχτεί αυτό απαιτούνται συντονισμένες δράσεις ατόμων, ομάδων, ειδικών επαγγελματιών και επιστημόνων προς το σύνολο του πληθυσμού”.

Προσθέτει δε ότι μέσα από την επιτυχημένη διεξαγωγή του 4ου Συνεδρίου Πρόληψης με θέμα “Με το βλέμμα στραμμένο στα παιδιά”, το οποίο διεξάχθηκε στην Ερμούπολη από όλους τους φορείς του ΔΙΚΤΥΟΥ επιβεβαιώθηκε ότι αυτός ήταν ο δρόμος που απαιτεί η σημερινή πραγματικότητα, δηλαδή ο κοινός βηματισμός και η συνεργασία, που δίνει την δυνατότητα αξιοποίησης όλων των ανθρώπινων πόρων που υπάρχουν τοπικά.

Παρατηρητήριο κατά της Σχολικής βίας και του εκφοβισμού

Τέλος, σημειώνεται πως το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, έχει ιδρύσει από πέρυσι το Παρατηρητήριο κατά της Σχολικής βίας και του εκφοβισμού και έχει δρομολογήσει σειρά σχετικών δράσεων τις οποίες συντονίζει σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο και με την καθοδήγηση της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου καταγράφονται φαινόμενα Βίας και Εκφοβισμού στη σχολική κοινότητα, ενώ συντονιστής Δράσεων κατά της σχολικής Βίας και Εκφοβισμού, ορίστηκε από τον κ. Μεσσάρη ο Υπεύθυνος του Σ.Σ.Ν. Μίλτος Σακελλαρίου. Ορίστηκαν επίσης συντονιστές εκπαιδευτικοί σε κάθε σχολική μονάδα του Νοτίου Αιγαίου.

Παράλληλα, δημιουργούνται συνεργασίες με την τοπική κοινωνία και τους φορείς της με αποτέλεσμα τη δημιουργία Δικτύου κατά της Βίας και του Εκφοβισμού στο σχολείο, αντιμετωπίζονται φαινόμενα Βίας και Εκφοβισμού στο σχολείο από ειδικούς και Σχολικούς Συμβούλους και οργανώνονται επιμορφωτικές δράσεις στελεχών της εκπαίδευσης και των συντονιστών για τα φαινόμενα σχολικής Βίας και Εκφοβισμού.