Εισαγωγή στην έννοια της κομποστοποίησης

Η ορθή διαχείριση των απορριμμάτων μέσα από τη συμμετοχή στην ανακύκλωση, αλλά και την άμεση εφαρμογή της κομποστοποίησης είναι ο κεντρικός άξονας του νέου κύκλου περιβαλλοντικών μαθημάτων που υλοποιεί ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης στα σχολεία του νησιού, με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών ως προς την ενίσχυση του πρασίνου στις πόλεις.

Τα μαθήματα πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το τμήμα καινοτόμων δράσεων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και χρηματοδοτούνται από ειδικό κονδύλι του ΥΠΕΚΑ. Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Περιβαλλοντολόγος κ. Χρυσόστομος Ρηγάκης, ο οποίος προσπαθεί να εμφυσήσει στους μαθητές οικολογική συνείδηση και ταυτόχρονα να τους ενημερώσει για τα φρυγανικά οικοσυστήματα, με ιδιαίτερη έμφαση στο φρυγανικό οικοσύστημα της Σύρου.

Ο προϋπολογισμός του συνόλου των εργασιών ανέρχεται στις 6.000 € , ενώ τα μαθήματα χωρίζονται σε τέσσερις θεματικές ενότητες που θα ολοκληρωθούν σε τρεις-τέσσερις μήνες.

Ο αντίκτυπος των απορριμμάτων στην προσωπική ποιότητας ζωής

Μετά την ολοκλήρωση της ενότητας Α, οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν τον αντίκτυπο που έχουν τα απορρίμματα στο περιβάλλον, την κοινωνία και την προσωπική ποιότητα ζωής. Παράλληλα, θα έχουν πληροφορηθεί για τα τρία στάδια πρόληψης (μείωση - επαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση), τη σημασία τους, τον τρόπο με τον οποίο αλληλοσυνδέονται, καθώς και τη σημασία της εφαρμογής όλων των σταδίων, χωρίς καμία παράλειψη. Θα γνωρίζουν τη συμβολή της ανακύκλωσης στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος, καθώς και τους λόγους που κάνουν επιτακτική την ανακύκλωση σε κάθε σπίτι, κοινότητα, χώρα. Επιπροσθέτως, θα αναγνωρίζουν ποια υλικά μπορούν να ανακυκλωθούν και σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται, αλλά και ποια σήματα που εντοπίζονται πάνω στα προϊόντα σχετίζονται με την ανακύκλωση. Τέλος, θα είναι ενήμεροι για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να συμμετέχουν στην ανακύκλωση στο σπίτι και στην κοινότητα και ταυτόχρονα, θα είναι σε θέση να διακρίνουν τους κάδους ανακύκλωσης, καθώς και τα υλικά που φιλοξενεί ο καθένας.

Αποικοδόμηση της οργανικής ύλης

Με την ολοκλήρωση της ενότητας Β οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν τι σημαίνουν οι όροι: “κομποστοποίηση”, “κομποστοποιητής”, “κομπόστ”, “ανακύκλωση οργανικής ύλης” και “αποικοδόμηση νεκρής/οργανικής ύλης”. Θα έχουν ολοκληρωθεί για τη διαφορά ανάμεσα στο χημικό λίπασμα και το κομπόστ, τους κινδύνους και τις επιπτώσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον από τη χρήση χημικών λιπασμάτων, καθώς και τη διαδικασία της κομποστοποίησης. Τέλος, θα έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν τα υλικά που είναι κατάλληλα για το κομπόστ και θα είναι ενήμεροι για τις συνθήκες που επιταχύνουν την αποδόμηση της ύλης και άρα επισπεύδουν τη διαδικασία της κομποστοποίησης.

Σωστή χρήση του κομπόστ

Με την ολοκλήρωση της ενότητας Γ, οι μαθητές θα πρέπει να μπορούν να “στήσουν” σωστά έναν κάδο ή σωρό κομποστοποίησης, καθώς και να αναγνωρίζουν τις ανάγκες του κομπόστ, ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται (π.χ. ανάγκη για προσθήκη καφέ υλικού σε περίπτωση που το κομπόστ μυρίζει ή σαπίζει, ανάγκη για προσθήκη περισσότερης πράσινης ύλης όταν το κομπόστ είναι πολύ στεγνό). Επιπλέον, θα μπορούν να φροντίζουν έναν κάδο κομποστοποίησης, παρέχοντάς του την απαραίτητη υγρασία και ανακατεύοντας το περιεχόμενο, όποτε κρίνεται αναγκαίο. Θα γνωρίζουν τις επιπτώσεις στα φυτά από τη χρήση κομπόστ, το οποίο δεν είναι έτοιμο για χρήση καθώς και πότε το κομπόστ είναι έτοιμο για χρήση. Τέλος, τα παιδιά θα έχουν συνειδητοποιήσει την ποσότητα απορριμμάτων που παράγει ένα σπίτι και τη μείωση του όγκου τους, όταν εφαρμόζεται κομποστοποίηση.

Μέσα από την ενότητα Δ' δίνεται η αίσθηση ολοκλήρωσης έργου για τους μαθητές με άμεση εφαρμογή του προϊόντος και ορατά αποτελέσματα, ενώ παράλληλα γίνεται ευαισθητοποίησης ως προς την ενίσχυση του πρασίνου στις πόλεις και αναγνώριση της σπουδαιότητας της λίπανσης του εδάφους για βελτίωση της παραγωγής.

Συνεχής ενημέρωση και υπενθύμιση

Όπως σημειώνει στην “Κοινή Γνώμη”, η υπεύθυνη του Τμήματος Σχολικών Καινοτόμων Δράσεων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Χρυσάννα Διαμαντή, στόχος των μαθημάτων είναι η ευαισθητοποίηση των παιδιών από τη μικρή ηλικία, προκειμένου η σωστή διαχείριση των απορριμμάτων να γίνει προτεραιότητα όλων. Ωστόσο, κρίνει ότι χρειάζεται συνεχής ενημέρωση και υπενθύμιση, καθώς κυριαρχεί μια γενικότερη τάση αδιαφορίας για το περιβάλλον. “Το θέμα είναι να αλλάξει η συνήθεια και να κάνουμε “κτήμα” μας την ανακύκλωση και νέους όρους, όπως η κομποστοποίηση”, αναφέρει χαρακτηριστικά. Εξηγεί παράλληλα, πως η αποτελεσματικότητα των δράσεων θα κριθεί όχι μόνο από το ενδιαφέρον το μαθητών, οι οποίοι δηλώνουν ήδη ενθουσιασμένοι, αλλά και από την ανταπόκριση των οικογενειών τους για την αγορά και χρήση κομποστοποιητών.

Μείωση των απορριμμάτων που καταλήγουν στον ΧΥΤΑ

Καθιστά δε σαφές ότι η ανακύκλωση της οργανικής ύλης θα συμβάλλει εξίσου στην παράταση του χρόνου του υπάρχοντος ΧΥΤΑ, προκειμένου να μην καταστραφεί κι άλλη περιοχή για τη δημιουργία κάποιου νέου αντίστοιχου χώρου υγειονομικής ταφής των απορριμμάτων. Ως εκ τούτου, μέσα από τα περιβαλλοντικά μαθήματα τα οποία θα συνεχιστούν μέχρι το τέλος του φετινού σχολικού έτους προτείνεται μια εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων, που θα μειώσει τον όγκο των αστικών απορριμμάτων που συλλέγει ο Δήμος και καταλήγουν στον ΧΥΤΑ.