«Πράσινα» σχολεία

Εκπαιδευτικά περιβαλλοντικά προγράμματα με θέμα τη δημιουργία σχολικού λαχανόκηπου και φυτωρίου, την αειφόρο αλιευτική διαχείριση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση θα υλοποιήσει το προσεχές χρονικό διάστημα ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, απευθυνόμενος σε μαθητές νηπιαγωγείου, δημοτικού και γυμνασίου.

Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε από τη Διεύθυνση Καθαριότητας, Περιβάλλοντος Και Αγροτικής Πολιτικής του Δήμου και θα πραγματοποιηθεί για τέταρτη φορά σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νησιού. Η εκπαίδευση χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες και θα γίνει από πτυχιούχο Περιβαλλοντολόγο, σε χώρου του Δήμου και με επισκέψεις στα σχολεία.

Ευαισθητοποίηση ως προς τη δημιουργία σχολικού λαχανόκηπου

Οι μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης θα γνωρίσουν, μέσω slides, τους θεμελιώδεις όρους (λαχανόκηπος, βιολογικά προϊόντα, αστικό περιβάλλον, οικοσύστημα, εδαφοβελτιωτικά, λιπάσματα) καθώς και τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα σήματα που σχετίζονται με την λίπανση του εδάφους. Στη συνέχεια, θα χωριστούν σε ομάδες των 3-4 ατόμων, οι οποίες θα καταγράψουν διάφορα είδη φυτών και θα προσπαθήσουν να κατατάξουν ποια από αυτά είναι κατάλληλα για φύτευση, λαμβάνοντας υπόψη τους την εποχή και τον τύπο εδάφους. Τέλος, θα δημιουργήσουν τα δικά τους φυτώρια εποχιακών λαχανικών.

Μέσα από την ενότητα αυτή, τα παιδιά θα αποκτήσουν στοιχειώδεις γνώσεις για τη δομή και τη διαμόρφωση ενός σχολικού κήπου και θα μπορούν να περιγράφουν τον τρόπο καλλιέργειας των φυτών του κήπου και τη φροντίδα που χρειάζονται ανάλογα με τις εποχές του έτους. Θα γνωρίζουν τις  βιοκαλλιέργειες και τις συγκαλλιέργειες  λαχανικών και αρωματικών φυτών, καθώς και τα χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματα της βιολογικής λίπανσης. Θα έχουν την ευκαιρία να φτιάξουν το δικό τους  φυτώριο σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους του κήπου (όπου αυτό είναι επιτρεπτό σύμφωνα με τον προαύλιο χώρο του σχολείου) και θα ευαισθητοποιηθούν για το ρόλο των φυτών στις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες καθώς και στον καλλωπισμό των πόλεων.

Αλιευτική Βιολογία και Δαχείριση Αποθεμάτων

Η ενότητα θα εστιάσει στη βιοποικιλότητα των θαλάσσιων οργανισμών που είναι ενδημικοί στις ελληνικές θάλασσες, στους αβιοτικούς παράγοντες που τους επηρεάζουν, στην υπεραλίευση και τις συνέπειές της, στην ορθή διαχείριση των αποθεμάτων, στις μεθόδους αλίευσης σύμφωνα με τα πρότυπα αειφόρου ανάπτυξης του οικοσυστήματος, στα μεταναστευτικά είδη ψαριών και στις συνέπειες των ανθρωπογενών παρεμβάσεων στο οικοσύστημα τους.

Τα παιδιά θα μάθουν να αναγνωρίζουν βασικά είδη ψαριών και μαλακίων και θα γνωρίσουν τα νόμιμα μεγέθη θαλασσινών αλλά και τα αειφορικά μεγέθη, καθώς επίσης τους κινδύνους και τις επιπτώσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον από τη χρήση παράνομων πρακτικών αλίευσης. Θα αποκτήσουν βασικές  γνώσεις  για  τις Θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές και για τη βαρύτητά τους προς το οικοσύστημα και θα γνωρίσουν τις ορθές πρακτικές αλίευσης και τη βιοποικιλότητα των ενδημικών θαλάσσιων ειδών στο οικοσύστημα του Αιγαίου.

Δημιουργία σχολικού κήπου ή φυτωρίου καλλιέργειας

Η βιωματική αυτή δραστηριότητα αφορά στη μεταφύτευση των φυτωρίων που δημιουργήθηκαν στη πρώτη ενότητα εντός του σχολείου ή τη δημιουργία νέου φυτωρίου. Ειδικότερα, οι μαθητές θα κατασκευάσουν μικρά θερμοκήπια με απλά υλικά και θα φυτέψουν φυτά ή θα τα λειτουργήσουν ως σπορεία. Μέσα από την ενότητα, θα αποκτήσουν αίσθηση πλήρωσης λόγω της δημιουργίας και ανάπτυξης του κήπου-σπορίου και θα είναι σε θέση να δημιουργήσουν ένα λαχανόκηπο μόνοι τους σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του εδάφους, γνωρίζοντας τα εργαλεία και την χρήση τους.

Κομποστοποίηση και εξοικονόμηση ενέργειας

Στο πλαίσιο της ενότητας θα γίνει σχηματική αναπαράσταση της πορείας των χημικών λιπασμάτων μέσα από τον κύκλο του νερού και παρουσίαση των επιπτώσεων στο υδάτινο περιβάλλον και στο περιβάλλον και τους οργανισμούς γενικότερα, καθώς και αναπαράσταση της διαδικασίας της κομποστοποίησης και του ρόλου των αποικοδομητών στη διαδικασία.

Οι μαθητές θα κληθούν να καταγράψουν όσο το δυνατόν περισσότερα είδη οργανικών οικιακών απορριμμάτων αλλά και απορριμμάτων που προκύπτουν από αυλές. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, θα συνταχθεί μια λίστα με όλα αυτά τα υλικά χωρισμένα σε τρεις κατηγορίες: “Πράσινα υλικά”, “Καφέ υλικά”, “Ακατάλληλα υλικά”. Η λίστα αυτή θα παραμείνει σε κοινή θέα μέχρι το τέλος του σχολικού έτους, ενώ θα συμπληρώνεται συνεχώς με βάση τα υλικά που προσκομίζουν οι μαθητές προς κομποστοποίηση.

Μέσα από τα μαθήματα, τα παιδιά θα γνωρίσουν, μεταξύ άλλων, τι σημαίνουν οι όροι: “κομποστοποίηση”, “κομποστοποιητής”, “κομπόστ”, “ανακύκλωση οργανικής ύλης”, “αποικοδόμηση νεκρής/οργανικής ύλης”, καθώς και ποιες συνθήκες επιταχύνουν την αποδόμηση της ύλης και άρα επισπεύδουν τη διαδικασία της κομποστοποίησης. Επιπλέον, θα είναι σε θέση να “στήσουν” σωστά έναν κάδο κομποστοποίησης, τον οποίο θα μπορούν να φροντίζουν, παρέχοντάς του την απαραίτητη υγρασία και ανακατεύοντας το περιεχόμενο όποτε κρίνεται αναγκαίο. Ως εκ τούτου, θα συνειδητοποιήσουν την ποσότητα απορριμμάτων που παράγει ένα σπίτι και τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων όταν εφαρμόζεται κομποστοποίηση. Τέλος, θα μάθουν πότε γίνεται άσκοπη χρήση ενέργειας και τους τρόπους εξοικονόμησής της όπως ενεργειακά κτίρια.

Προστασία του περιβάλλοντος

Στην πρώτη ενότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα υλοποιηθούν στα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, οι μαθητές θα εισαχθούν στις βασικές έννοιες της ανακύκλωσης και στη συνέχεια, θα συλλέξουν ανακυκλώσιμα απορρίμματα τα οποία θα εναποθέσουν στους σχετικούς κάδους.

Στόχος του μαθήματος είναι να υπογραμμιστεί ο αντίκτυπος που έχουν τα απορρίμματα στο περιβάλλον, την κοινωνία και την προσωπική ποιότητα ζωής. Τα παιδιά θα γνωρίσουν τα τρία στάδια πρόληψης (Μείωση-Επαναχρησιμοποίηση-Ανακύκλωση), τι σημαίνουν, τον τρόπο με τον οποίο αλληλοσυνδέονται καθώς και τη σημασία της εφαρμογής όλων των σταδίων χωρίς καμία παράλειψη. Επιπλέον, θα αφουγκραστούν την επιτακτική ανάγκη ανακύκλωσης σε κάθε σπίτι, κοινότητα και χώρα, θα μάθουν να διακρίνουν τους κάδους ανακύκλωσης καθώς και τα υλικά που φιλοξενεί ο καθένας και θα γνωρίσουν τους απαραίτητους αβιοτικούς παράγοντες που χρειάζεται ένας σχολικός κήπος για να ευδοκιμήσει.

Σημειώνεται ότι στην ίδια ενότητα, περιλαμβάνεται και η εισαγωγή στην έννοια της κομποστοποίησης. Τέλος, τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν εθελοντικά στη δημιουργία ενός κήπου στο σχολείο τους.

Η εκπαίδευση υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει 4-5 μήνες με 20-24 ώρες/εβδομάδα. Οι τάξεις της πρωτοβάθμιας θα πραγματοποιήσουν τέσσερα μαθήματα ένα για κάθε θεματική ενότητα που αναφέρεται παραπάνω. Οι τάξεις της δευτεροβάθμιας θα πραγματοποιήσουν 2 δίωρα επιμορφωτικά σεμινάρια εκ των οποίων το δεύτερο θα είναι προαιρετικό λόγω του αυξημένου φόρτου των σχολείων. Για την πραγματοποίηση των παραπάνω  δραστηριοτήτων θα υπάρχει άμεση συνεννόηση με τα σχολεία και συνεργασία με τα ήδη τρέχοντα προγράμματα του εκάστοτε σχολείου.