Περιβαλλοντική κουλτούρα στην εκπαίδευση

«Το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων επιδιώκει να δημιουργήσει στο σχολείο μια περιβαλλοντική κουλτούρα προσανατολισμένη προς την αειφορία, με στόχο να καλλιεργηθεί μια υπεύθυνη στάση και συμμετοχική συμπεριφορά για την προστασία της οικολογικής ισορροπίας, της ποιότητας ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης», δήλωσε η Υφυπουργός ΥΠΠΕΘ Μερόπη Τζούφη.

Απαντώντας σε Επίκαιρη Επερώτηση της ΚΟ του Ποταμιού με θέμα «Απεξάρτηση από τα πλαστικά… αν όχι τώρα, πότε;», η οποία κατατέθηκε προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Τουρισμού, Οικονομίας & Ανάπτυξης, Εσωτερικών και ΥΠΠΕΘ, η κ. Τζούφη ανέπτυξε τις σχετικές παρεμβάσεις στον χώρο της Εκπαίδευσης.

Επεσήμανε αρχικά ότι το Υπουργείο συμπεριέλαβε στο νέο του Οργανισμό τη Διεύθυνση Υποστήριξης Προγραμμάτων και Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Επίσης, «σύμφωνα με τον πρόσφατα ψηφισμένο νόμο, τον ν.4547/2018, τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που υπήρχαν μετατρέπονται σε Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία, με έμφαση στο περιβάλλον και στους τομείς που σχετίζονται με την αειφόρο ανάπτυξη», δήλωσε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε:

«Η Διεύθυνση του Υπουργείου θα συνεργάζεται με αυτές τις δομές, αλλά και με τις διευθύνσεις πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με στόχο το σχεδιασμό, την οργάνωση, την εποπτεία, αλλά και την υποστήριξη προγραμμάτων, δράσεων, ημερίδων και σεμιναρίων».

Η Υφυπουργός τόνισε ότι «το ΥΠΠΕΘ οφείλει να συνεργάζεται και με τα άλλα Υπουργεία, καθώς και με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με δημόσιους και μη δημόσιους φορείς και με μη κυβερνητικές οργανώσεις και κάθε σχολικό έτος εγκρίνει συνεργασίες, προκειμένου να υλοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα και ενημερωτικές επισκέψεις στα σχολεία με στόχο την ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας».

Στη συνέχεια, η κ. Τζούφη αναφέρθηκε ενδεικτικά σε προγράμματα που υλοποιήθηκαν την τελευταία χρονιά (2017-2018) στην ΠΕ και ΔΕ, με την έγκριση του Υπουργείου για το περιβάλλον και την αειφορία: «Μια φορά και έναν καιρό ήταν η πλαστική σακούλα» του δικτύου «Μεσόγειος SOS» και τα προγράμματα με τίτλους «Προστασία των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, save the Med», «Θαλάσσια απορρίμματα: το αποτύπωμα των επισκεπτών στις ακτές», «Λέμε Αντίο στην πλαστική σακούλα», πάλι από το δίκτυο «Μεσόγειος SOS».

Κατόπιν, η Υφυπουργός παρουσίασε τις παρεμβάσεις του ΥΠΠΕΘ με στόχο την ένταξη των περιβαλλοντικών θεμάτων στα προγράμματα σπουδών των σχολείων, σημειώνοντας ότι τόσο στην ΠΕ όσο και στην ΔΕ, αντιμετωπίζονται διαθεματικά και διεπιστημονικά.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «θεματικές περιβαλλοντικής εκπαίδευσης διατρέχουν τα προγράμματα σπουδών διαφόρων διδακτικών αντικειμένων, όπως το πλαίσιο της ευέλικτης ζώνης στο δημοτικό, την νεοελληνική γλώσσα, την κοινωνική και πολιτική αγωγή του γυμνασίου. Διδάσκονται ακόμη και στο πλαίσιο ανεξάρτητων διδακτικών αντικειμένων, όπως είναι η μελέτη περιβάλλοντος στο δημοτικό, η γεωλογία-γεωγραφία στο γυμνάσιο και η γεωλογία και διαχείριση φυσικών πόρων στο λύκειο».

Επίσης, «τα ζητήματα που αφορούν αυτό το θέμα μπορούν να εντάσσονται -και εντάσσονται αρκετές φορές- στο πλαίσιο του διδακτικού αντικειμένου των ερευνητικών εργασιών, που εκπονούνται εντός του ωρολογίου προγράμματος στο λύκειο. Ιδιαίτερη μνεία έκανε η Υφυπουργός και στους διακριτούς θεματικούς άξονες που έχουν τεθεί στη Θεματική Εβδομάδα, που υποστηρίζεται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Με αφορμή την πρόσφατη Σύνοδο των Πρυτάνεων, η Υφυπουργός μετέφερε την κοινή πεποίθηση ότι τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στο σύνολό τους πρέπει να αποτελέσουν τον άξονα και για άλλες δράσεις. «Θεωρώ», δήλωσε, «ότι το ζήτημα του περιβάλλοντος μπορεί να αποτελέσει ένα από τα επόμενα θέματα συντονισμένης δράσης στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα».

Δράση «Περιβάλλον και Βιώσιμη Ανάπτυξη»

Ξεχωριστή αναφορά έκανε η κ. Τζούφη και στις παρεμβάσεις της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, λέγοντας ότι «στο επίκεντρο της δραστηριότητάς της έχει τις δράσεις που στοχεύουν στην ανάπτυξη νέων υλικών προς αντικατάσταση των πλαστικών σε μια σειρά εφαρμογών και την ανάπτυξη περιβαλλοντικών τεχνολογιών». Σημείωσε δε ότι αυτές οι δράσεις χρηματοδοτούνται τόσο μέσω του ΕΣΠΑ 2014 – 2020, όσο και μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Πιο συγκεκριμένα, εξήγησε ότι στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση κεντρικοί στόχοι του άξονα δράσης «Περιβάλλον και Βιώσιμη Ανάπτυξη» αποτελούν:

- Πρώτον, η ενίσχυση επιχειρήσεων για την έρευνα και την ανάπτυξη τεχνολογιών συλλογής, διαλογής, διαχωρισμού και αξιοποίησης των προϊόντων που προκύπτουν από τα προς ανακύκλωση υλικά.

- Δεύτερον, η ανάπτυξη τεχνολογιών ανάκτησης, ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών.

- Τρίτον, η ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων για την απορρόφηση και την οικονομική αξιοποίηση των ανακτηθέντων υλικών από ειδικά ρεύματα αποβλήτων, η ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και τεχνολογιών αιχμής για τη διαχείριση αστικών απορριμμάτων, με έμφαση στα βιοαπόβλητα, βιομηχανικών αποβλήτων και ειδικών ρευμάτων αποβλήτων, όπως, για παράδειγμα, αγροκτηνοτροφικών αποβλήτων και ελαστικών.

- Τέταρτον, οικοσυστημική προσέγγιση βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της δημιουργίας πρότυπων κέντρων έρευνας, παραδείγματος χάριν αναβάθμιση εργαστηριακού εξοπλισμού για μετρήσεις στερεών καυσίμων, βιοκαυσίμων και δευτερογενών καυσίμων από αστικά απορρίμματα, της οικονομικής χαρτογράφησης οικοσυστημικών υπηρεσιών κ.λπ.

Επιπλέον, η Υφυπουργός υπογράμμισε ότι στην πρόσφατη προκήρυξη του πρώτου κύκλου της ενιαίας δράσης κρατικών ενισχύσεων «Ερευνώ, δημιουργώ, καινοτομώ» εγκρίθηκαν προς χρηματοδότηση δεκαεπτά προτάσεις που συμπίπτουν στις άνωθεν προτεραιότητες, με συνολική δημόσια δαπάνη 10,2 εκατομμύρια ευρώ και στις οποίες μοχλεύεται και η ιδιωτική συμμετοχή ύψους 1,65 εκατομμυρίων ευρώ. Παράλληλα, βρίσκεται στο τελικό στάδιο αξιολόγησης η ειδική δράση «Βιομηχανικά Υλικά», η οποία περιλαμβάνει τις άνωθεν χρηματοδοτικές προτεραιότητες στον τομέα υλικών, με συνολική δημόσια δαπάνη 6 εκατομμύρια ευρώ.

«Ο σημαντικός διεπιστημονικός τομέας της κυκλικής οικονομίας είναι επίσης στο επίκεντρο της προσοχής μας, όσον αφορά στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας και σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία, γιατί απαιτείται ένα μείγμα πολιτικής, καθώς και μια περιβαλλοντική εκπαίδευση της κοινωνίας και των πολιτών για μια βιώσιμη ανάπτυξη και για την οικονομία της γνώσης», κατέληξε η Υφυπουργός.