Σχετικά με τις εγκυκλίους του ΥΠΑΙΘ για την εξ'αποστάσεως εκπαίδευση

Η πανδημία του κορωνοϊού διαμορφώνει αναμφίβολα μια πρωτόγνωρη κοινωνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα. Ήδη τα σχολεία μας είναι κλειστά δύο εβδομάδες και θα είναι κλειστά μέχρι και τις αρχές Μάη. Παράλληλα, η χώρα έχει μπει σε καραντίνα και έχει παγώσει, ουσιαστικά, κάθε κοινωνική και εργασιακή δραστηριότητα. Σε αυτές τις συνθήκες ευχόμαστε δύναμη και υγεία σε όλους τους συναδέλφους / ισσες και στους μαθητές μας και τις οικογένειές τους.

Οι καταστάσεις αυτές, αν και πρωτόγνωρες, δεν μπορούν να μας αποτρέψουνε από το να κάνουμε κάποιες κρίσιμες πολιτικές διατυπώσεις . Διαμέσου της κρίσης του κορωνοϊού αποκαλύπτονται με τον πλέον απτό τρόπο οι τραγικές συνέπειες της δεκαετούς άσκησης μνημονιακών πολιτικών στη χώρα μας και η δραματική  πανευρωπαϊκή αποδόμηση του κοινωνικού κράτους στο όνομα της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, οι κλειστές ΜΕΘ, οι δραστικές περικοπές στη δημόσια υγεία αποτελούν μια πραγματικότητα που αποδεικνύει στην πράξη το αποκρουστικό πρόσωπο των κυβερνώντων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτοί που χθες ζητούσαν τις άμεσες απολύσεις χιλιάδων νοσηλευτών και γιατρών, σήμερα φορούν τη μάσκα της εθνικής ομοψυχίας. Πίσω ωστόσο από την “εθνική ενότητα” κρύβονται οι διαχρονικές ευθύνες όλων των κυβερνήσεων από το 2010 και μετά, καθώς οι πρωτόγνωρες σημερινές καταστάσεις δεν μπορούν να κρύψουν την κοινωνικά καταστροφική πολιτική του νεοφιλελευθερισμού.

Ίδια είναι η πραγματικότητα και στην εκπαίδευση. Από το σχολείο των συγχωνεύσεων, της ελαστικής απασχόλησης, των μηδενικών διορισμών, της δημόσιας απαξίωσης των εκπαιδευτικών μεταβαίνουμε ξαφνικά, εν μέσω καραντίνας , στο μαγικό κόσμο του ψηφιακού σχολείου, της τηλεκπαίδευσης και της κάθε ιδιωτικής ψηφιακής πλατφόρμας “σύγχρονης ή ασύγχρονης” εξ αποστάσεως μάθησης. Σε αυτό τον κλειστό κόσμο, κυριαρχεί η υποκρισία, η εξουσιαστική επικοινωνιακή διαχείριση της αγωνίας εκατομμυρίων παιδιών και γονέων, η εμπορευματοποίηση και η προσπάθεια διαμόρφωσης συνθηκών πανοπτικού ελέγχου σχολείων, εκπαιδευτικών και μαθητών. Ας μην έχουμε καμιά αυταπάτη: κάθε ανθρωπιστική κρίση αξιοποιείται από το σύστημα στην νομιμοποίηση λύσεων που σε μια προηγούμενη περίοδο θεωρούνταν αδύνατες . Η περίπτωση του τυφώνα Κατρίνα την προηγούμενη δεκαετία είναι χαρακτηριστική από αυτή την άποψη. Στο όνομα της πλήρους κατάρρευσης κάθε κοινωνικής δομής, το σύνολο των δημόσιων σχολείων της Νέας Ορλεάνης πέρασε στα χέρια των ιδιωτών.

Ας μη γελιόμαστε επομένως . Η επόμενη μέρα της πανδημίας θα είναι πολύ διαφορετική και δυστοπική για τα κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα όλων. Στα πλαίσια του παραπάνω πολιτικού σκεπτικού, το Δ.Σ του συλλόγου μας δηλώνει τα εξής :

α.  Οι εκπαιδευτικοί αυτόνομα και σε αντιπαράθεση με την κυβερνητική φλυαρία περί τηλεκπαίδευσης, πρέπει να διατηρήσουν την επαφή με τους μαθητές τους και τις οικογένειες τους. Ήδη μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών τo κάνει.  Το ίδιο κάναμε ως κλάδος και την περίοδο του υποσιτισμού χιλιάδων μαθητών ή με την προσφυγική κρίση, το ίδιο θα κάνουμε και σήμερα. Ο πρώτος αποφασιστικός κόμβος είναι η αλληλεγγύη και έγνοια μας για τα παιδιά των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων, που κινδυνεύουν όχι μόνο από τον κορωνοϊό αλλά και την ανεργία των οικογενειών τους και τη φτώχεια. Το βασικό ζήτημα δεν είναι η διδακτική ύλη και τα ποικίλα φυλλάδια εργασίας, αλλά να σταθούμε πρώτα και κύρια,στο μέτρο του δυνατού, στις δοκιμαζόμενες οικογένειες των μαθητών μας . Σε ένα δεύτερο επίπεδο, αναδεικνύουμε την ευρύτερη μορφωτική λειτουργία του σχολείου, με κάθε πρόσφορο τεχνολογικό μέσο και εκπαιδευτικό περιεχόμενο, χωρίς να ξεχνάμε δύο σοβαρές παραμέτρους: αφενός ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ζώσα εκπαιδευτική πράξη και αφετέρου ότι υπάρχουν ζητήματα καθολικότητας της πρόσβασης στην εκπαίδευση, καθώς ένα μεγάλο μέρος των μαθητών μας μπορεί να μην έχει τις κατάλληλες προϋποθέσεις  συμμετοχής (ύπαρξη υπολογιστή, γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο κτλ) στις νέες “έκτακτες εκπαιδευτικές συνθήκες”. Αν το υπουργείο μπορεί να φανεί σε κάτι χρήσιμο είναι να πλαισιώσει την εκπαιδευτική δράση της μάχιμης εκπαίδευσης με κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό και πολιτιστικά, εκπαιδευτικά και τηλεοπτικά προγράμματα . Οφείλει να ακολουθήσει τους εκπαιδευτικούς και όχι οι τελευταίοι να γίνουν έρμαια των αντιλαϊκών κυβερνητικών πολιτικών .  Δηλώνουμε ξεκάθαρα ότι δεν παραχωρούμε το αξιακό μας οπλοστάσιο : αλληλεγγύη, παιδαγωγικοί δεσμοί και σχέση. Δεν επιτρέπουμε όμως και σε κανέναν να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον μας για τα παιδιά με στόχο την προώθηση ενός αντιεκπαιδευτικού νεοφιλελεύθερου προγράμματος ή ξένες προς στην εκπαίδευση πολιτικές μεθοδεύσεις .

β. Σε σχέση με το κυβερνητικό σχέδιο τηλεκπαίδευσης, πολύ επιγραμματικά, μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής :

1. Το υπουργείο δεν μπορεί να  υποστηρίξει τεχνολογικά μια μαζική διαδικασία σύγχρονης τηλεκπαίδευσης (να θυμίσουμε τις άπειρες καταρρεύσεις του myscool ;), ούτε υπάρχουν οι κοινωνικές προϋποθέσεις σε εκπαιδευτικούς και γονείς για κάτι τέτοιο. Αυτό το γνωρίζουν όλοι/ ες, οτιδήποτε άλλο οδηγεί στην επίταση των μορφωτικών ανισοτήτων. Τα ίδια ισχύουν πάνω κάτω και με τις πληροφοριακές βάσεις της ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Όλα τα υπόλοιπα γίνονται για λόγους πολιτικού εντυπωσιασμού και προώθησης γνωστών αντιεκπαιδευτικών μέτρων : σχολεία επιχειρήσεις, ταξική κατηγοριοποίηση, ένταση κοινωνικών ανισοτήτων.

2. Ήδη το υπουργείο αναγγέλλει τη συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών στη δημιουργία ποικίλων πληροφορικών εργαλείων με κλειστό λογισμικό που αύριο θα ανοίξουν το δρόμο σε μεγάλα εταιρικά κέρδη.  Και η σημερινή στιγμή είναι αποφασιστική για να ανοίξουν οι αγορές σε αυτό το πεδίο.

3. Το ζήτημα δεν είναι απλά τεχνολογικών υποδομών . Είναι σαφής επιλογή ήδη προδιαμορφωμένων πολιτικών  για την εκπαίδευση . Δεν ξεχνάμε ότι στα πορίσματα του Εθνικού Διαλόγου για την Εκπαίδευση του κ. Λιάκου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ότι προτείνονταν η κατάργηση δεκάδων χιλιάδων τμημάτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και η μαζική τηλεκπαίδευση, ειδικά για τις νησιωτικές περιοχές. Η πανδημία αποτελεί, σε κάθε περίπτωση,  ένα καλό crash test για  τέτοια δυστοπικά εκπαιδευτικά οράματα.

4. Οι βάσεις e-me, e-class που προτείνουν οι κυβερνώντες, αποτρέποντας τους εκπαιδευτικούς να επιλέξουν τα δικά τους μορφωτικά και ψηφιακά εργαλεία κάθε άλλο παρά αθώα είναι. Διαμέσου των παραπάνω ψηφιακών εργαλείων διαμορφώνουν τους όρους του πανοπτικού ελέγχου της εκπαιδευτικής πράξης και του υλικού που διαμορφώνουν οι εκπαιδευτικοί, καθώς και των όρων που επιλέγουν να επικοινωνήσουν με τους μαθητές τους. Θα αποτελέσουν, πιθανά, την αντικειμενική βάση για την αυριανή αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ειδικά με την ενσωμάτωση της δυνατότητας εθνικής συγκρισιμότητας και έκφρασης αξιολογικής άποψης από την πλευρά των γονέων. Στην πράξη, αποτελούν βήμα στην τυποποίηση της παιδαγωγικής σχέσης εκπαιδευτικών – μαθητών και μετατροπής της γνώσης σε δεξιότητες.  Δεν πρέπει να τις νομιμοποιήσουμε .

 Καλούμε, συνεπώς, τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες να αποφασίσουν  συλλογικά και με γνώμονα πάντα τις ιδιαίτερες ανάγκες και δυνατότητες των μαθητών τους το μέσο και τη μορφή της επικοινωνίας τους με τους μαθητές τους. Αυτό που προέχει αυτή τη στιγμή είναι οι εκπαιδευτικοί με όρους αλληλεγγύης  να σταθούν δίπλα στα παιδιά τους, να νιώσουν τα ίδια τα παιδιά ότι σε συνθήκες καραντίνας έχουν τους εκπαιδευτικούς δίπλα τους και όχι να τρέχουν οι τελευταίοι πίσω από την ύλη του υπουργείου, πόσο μάλλον όταν δεν είναι δυνατόν να εξασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση όλων των παιδιών στη μορφωτική διαδικασία. 

Συναδέλφισσες / οι, οι στιγμές είναι κρίσιμες και για το σήμερα και για το  αύριο που μας ετοιμάζουν. Πρέπει να  σταθούμε όρθιοι και να βρεθούμε δίπλα στους μαθητές μας με όρους όμως παιδαγωγών και όχι με όρους διεκπεραίωσης γραφειοκρατικών εντολών και υλοποίησης των πολιτικών σκοπιμοτήτων της τηλεκπαίδευσης του υπουργείου.

Καλούμε όλες και όλους τους συναδέλφους να επικοινωνούν άμεσα με το ΔΣ σε κάθε πρόβλημα που αφορά αυθαιρεσία του Υπουργείου ή της διοίκησης, είτε για προσωπικό πρόβλημα είτε για τους μαθητές και τις οικογένειες του σχολείου τους. Μπορεί να ζούμε σε συνθήκες προσωπικού και συλλογικού περιορισμού, κανείς/ καμιά όμως δεν πρέπει να είναι μόνος/ η του.