“Hack the Map: Η Χάρτα του Ρήγα”

Το Ίδρυμα Ωνάση και η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης διοργανώνουν Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό δημιουργίας ψηφιακών έργων με τίτλο “Hack the Map: Η Χάρτα του Ρήγα”.

Η δράση υλοποιείται σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς-Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας και το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου.

Η Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή είναι ένα από τα πιο σπουδαία έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και το πιο σημαντικό δείγμα της ελληνικής χαρτογραφίας της προεπαναστατικής περιόδου. Η Χάρτα αποτελείται από δώδεκα φύλλα, διαστάσεων το καθένα περ. 50Χ70 εκ., τυπώθηκε το 1796-97 στη Βιέννη και συντέλεσε στη διαμόρφωση των ιδεών και του οράματος που ενέπνευσαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Τέτοιου είδους σπάνιο και πολύτιμο υλικό βρίσκεται συνήθως αποθηκευμένο σε κλειστές βιβλιοθήκες, σε αυστηρά φυλασσόμενους χώρους, σε κλειδωμένα ράφια και ντουλάπια, για λόγους ασφαλείας, συντήρησης, διάσωσης. Η πρόσβαση λοιπόν είναι δύσκολη έως ακατόρθωτη για τον απλό χρήστη, κυρίως διότι είναι υλικό εύθραυστο και έχει μεγάλη αξία.

Ως εκ τούτου, λίγοι είναι εκείνοι που έχουν δει, έχουν αγγίξει ή ακόμα μελετήσει ένα από τα λιγοστά αντίτυπα της Χάρτας που έχουν διασωθεί. Επιπλέον, στα σχολικά εγχειρίδια υπάρχουν ελάχιστες αναφορές στη Χάρτα και απουσιάζει η ολοκληρωμένη παρουσίαση του τεκμηρίου και της σημασίας του για τη Νεοελληνική Ιστορία από το 1796 που τυπώθηκε το πρώτο της φύλλο έως τον 1798 που χάνει τη ζωή του ο εμπνευστής και δημιουργός της, Ρήγας Βελεστινλής.

Ο Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός «Hack the Map: Η Χάρτα του Ρήγα» έχει ως στόχο να βγάλει από την αφάνεια αυτό το σπουδαίο πολιτιστικό αντικείμενο, το «πολυμεσικό υλικό (multimedia)» μιας άλλης εποχής όπως έχει χαρακτηριστεί, να του δώσει ζωή και να παρακινήσει τη νέα γενιά μέσα από δημιουργικές αναγνώσεις, να περιηγηθεί ψηφιακά στους τόπους του, να αποκρυπτογραφήσει τους μυστικούς συμβολισμούς του και να «αγγίξει», έστω ηλεκτρονικά, ιστορικές πηγές και σημαντικά προεπαναστατικά έργα με τη βοήθεια της τεχνολογίας και του διαδικτύου.

Επιμέρους στόχοι

Ο διαγωνισμός  παρακινεί σχολικές ομάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης:

- Να συνδυάσουν δημιουργικά τα μαθήματα της ιστορίας, της γεωγραφίας, των εικαστικών και της πληροφορικής μέσα από τη μελέτη του συγκεκριμένου χαρτογραφικού τεκμηρίου που έχει πολύ σημαντική ιστορική αξία στο πλαίσιο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και μπορεί να αναδειχθεί σήμερα και να καταστεί προσβάσιμο πολιτιστικό αγαθό στη νέα γενιά χάρη στις νέες τεχνολογίες

- Να μπουν στη διαδικασία διεξαγωγής ιστορικής έρευνας και να έρθουν σε επαφή με πρωτογενείς πηγές και αρχεία

- Να συνεργαστούν με δημιουργικό τρόπο μέσα από τα διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα

- Να γνωρίσουν καινοτόμα ψηφιακά εργαλεία, να αποκτήσουν ψηφιακές δεξιότητες και παράλληλα να διευρύνουν τις γνώσεις τους

- Να γίνουν δημιουργοί και όχι μόνο καταναλωτές τεχνολογίας

- Να γνωρίσουν τη ζωή και το έργο του Ρήγα Βελεστινλή και να μάθουν την ιστορία της δημιουργίας της Χάρτας και των στοιχείων-συμβόλων που τη συνθέτουν

- Να έρθουν σε επαφή με την επιστήμη της χαρτογραφίας και να μάθουν στοιχεία για την ιστορία και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνταν πριν και μετά την εποχή της Χάρτας

- Να οπτικοποιήσουν και να κάνουν προσιτή στη σχολική κοινότητα μια ιδέα βασιζόμενοι στη διδακτέα ύλη και εμπλουτίζοντάς τη μέσω νέων ψηφιακών εφαρμογών και καλών επικοινωνιακών πρακτικών.

Με έμπνευση τη Μεγάλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή οι σχολικές ομάδες θα κληθούν να δημιουργήσουν, να υλοποιήσουν και να καταθέσουν ένα από τα παρακάτω ψηφιακά έργα:

1) Μία εφαρμογή AR (επαυξημένης πραγματικότητας) εξάγοντας σε τρισδιάστατη μορφή με κινούμενα στοιχεία ένα ή περισσότερα σύμβολα που αναπαρίστανται στη Χάρτα

2) Μία εφαρμογή VR (π.χ. εικονική περιήγηση) δημιουργώντας τρισδιάστατα μια τουλάχιστον σκηνή που αποτυπώνεται σε ένα ή περισσότερα φύλλα της Χάρτας

3) Μια ψηφιακή αφήγηση (video έως 5 λεπτά) με αφορμή μια ιστορία που παρουσιάζεται στη Χάρτα ή ένα ιστορικό θέμα που σχετίζεται με τη Χάρτα

4) Ένα τρισδιάστατο ψηφιακό παιχνίδι (3D Video Game) γνώσεων για τη Χάρτα

Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε ομάδες μαθητών/-τριών που ανήκουν σε σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας (Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΠΑΛ, Εσπερινά, Καλλιτεχνικά, Εκκλησιαστικά, κλπ) δημόσιες και ιδιωτικές.

Δηλώσεις συμμετοχής: Φτιάξτε την ομάδα σας και στείλτε την ψηφιακή σας πρόταση από 15 Ιανουαρίου έως 1η Φεβρουαρίου 2021 στο https://classroom.onassis.org/

Χρονοδιάγραμμα Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού

15.01–01.02.2021: Α’ φάση διαγωνισμού υποβολής αιτήσεων/ψηφιακών προτάσεων σχολικών ομάδων

15.02.2021: Ανακοίνωση κατ’ ελάχιστον 12 επικρατέστερων έργων

15.02.2021–21.04.2021: Β' φάση διαγωνισμού υποβολής ψηφιακών έργων

14.05.2021: Ανακοίνωση βράβευσης 4 καλύτερων ψηφιακών έργων