Η τέχνη των Ερωτήσεων, της Επικοινωνίας και των Επιλογών μας

Ερωτήσεις, παιχνίδια και ιδέες που βοηθούν στην επικοινωνία και τη διευρυμένη κατανόηση-σκέψη περιλαμβάνεται στο εγχειρίδιο με την υπογραφή της Υπεύθυνης Σχολικών Δραστηριοτήτων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κυκλάδων, Χρυσάννας Διαμαντή.

Ο χρήσιμος και συνοπτικός οδηγός «Σχέσεις 2020» απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, γονείς και παιδιά και έχει ως στόχο την ενίσχυση της αυτόνομης σκέψης και τη βαθύτερη επικοινωνία μας με τον εαυτό μας, με τους ανθρώπους γύρω μας, με τα συστήματα σχέσεων που φτιάχνουμε οι άνθρωποι και με την τεχνολογία, την πληροφορία, τα media.

Το παρόν εγχειρίδιο θέτει επίσης  προβληματισμούς ως προς την καλύτερη, για όλους μας, διαχείριση της εσωτερικής–εξωτερικής συλλογικής και συνολικής πληροφορίας και δεδομένων.

Η επιλογή και ανάρτηση του υλικού, από την κ. Διαμαντή ξεκίνησε με αφορμή τον εμπλουτισμό των σχέσεων και της επικοινωνίας, κατά τη διάρκεια της καραντίνας της Άνοιξης του 2020 και εξελίχθηκε σε ένα σύνολο  τεσσάρων ενοτήτων  γύρω από τις ΣΧΕΣΕΙΣ και τη ΣΚΕΨΗ με υλικό, ερωτήσεις και παιχνίδια και ιδέες που αφορούν στους ενήλικες (εκπαιδευτικούς, γονείς) και παιδιά.

Οι ανθρώπινες ανάγκες και σχέσεις

Όπως υπογραμμίζεται στον πρόλογο του βιβλίου, ο άνθρωπος, σήμερα, προσπαθεί να βρει την ισορροπία ανάμεσα στις διαφορετικές προσλαμβάνουσες: από τα εξωτερικά δίκτυα της  τεχνολογίας, τα εξωτερικά δίκτυα των ανθρώπινων σχέσεων και των κοινωνιών και τα προσωπικά του εσωτερικά δίκτυα αντίληψης και κατανόησης, συνδυάζοντας τη ροή των δεδομένων της εξωτερικής με τη ροή δεδομένων της εσωτερικής πραγματικότητας.

Τόσο στις διαδικτυακές όσο και στις ανθρώπινες κοινωνίες, η ομαλή λειτουργία τους είναι θέμα σχέσεων. Οι άνθρωποι, μέσω των σχέσεων που φτιάχνουμε με τον εαυτό μας, τους άλλους και το περιβάλλον μας, τροφοδοτούμαστε και τροφοδοτούμε, διαμορφωνόμαστε και διαμορφώνουμε – ατομικά και συλλογικά.

Ζούμε σε καιρούς γρήγορων αλλαγών και με την τεχνολογία να μεταβάλει ραγδαία τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τον εαυτό μας, τους γύρω μας και τον κόσμο.

Ο κόσμος αναβαθμίζεται αλλάζοντας με μεγάλες ταχύτητες κι εμείς «αναβαθμιζόμαστε» μαζί του με ποικίλους παλιούς και νέους τρόπους.

Οι τέσσερις ενότητες και η μεθοδολογία που παρουσιάζεται σε καθεμιά τους, εστιάζουν στη συνειδητή μας επαφή με την εκλεπτυσμένη διαδικασία της ανθρώπινης σκέψης, μέσω της επανεξέτασης του τρόπου που σχετιζόμαστε με τον εαυτό μας και με τους άλλους. Αυτός ο βασικός προβληματισμός, όταν εφαρμοστεί σε μαθησιακό περιβάλλον, έχει σημαντικά θετικά αποτελέσματα.

Αντιστοιχίες ανθρώπινου οργανισμού και τεχνολογίας

Άνθρωποι και κοινωνίες κινούμαστε σε διαδικτυακούς ρυθμούς. Ένα τεράστιο εξωτερικό τεχνολογικό δίκτυο συνδέει και συντονίζει τις ζωές μας με τη μορφή κεντρικών συστημάτων υπολογιστών, φορητών υπολογιστών, τηλεφώνων, tablet, κινητών κ.ά. Το Διαδίκτυο μας παρέχει πληροφορίες και δυνατότητες από τις οποίες εξαρτώνται οι ζωές μας, οι κοινωνίες μας, η ενημέρωση των κοινωνικών μας δομών.

Υπάρχουν μεγάλες αντιστοιχίες μεταξύ αυτού του τεράστιου εξωτερικού τεχνολογικού δικτύου που συνδέει και συντονίζει τη ζωή μας με το ανθρώπινο νευρικό σύστημα.

Το ανθρώπινο νευρικό σύστημα, το πληροφοριακό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού, λειτουργεί σαν ροή δεδομένων και είναι μια υπέρ-εξελιγμένη δομή δικτύωσης και επικοινωνίας, ροής δεδομένων και πληροφορίας.

Τα δεδομένα τα «φορτώνουμε» μέσω της διαδικασίας - ικανότητας του νευρικού συστήματος, την αντίληψη. Η αντίληψή μας είναι αυτή που μας τροφοδοτεί με τεράστιες ποσότητες δεδομένων και πληροφοριών.

Οι περισσότεροι, γνωρίζουμε πώς είναι όταν έχουμε γρήγορη και σταθερή σύνδεση –δηλαδή ροή πληροφορίας– στο Διαδίκτυο και πώς είναι όταν δεν υπάρχει σύνδεση, δεν υπάρχει ροή ή είναι πολύ κακή. Ή όταν θέλουμε να δούμε ένα βίντεο ή μια ταινία και η ροή του βίντεο λειτουργεί ομαλά και ξέρουμε πώς νιώθουμε όταν η ταινία παγώνει.

Αντίστοιχα, η υποκειμενική μας εμπειρία για να είναι ομαλή και να έχει ροή η σχέση με τον εαυτό μας και τους άλλους, χρειάζεται να έχει συνοχή στις προσλαμβάνουσες. Όσο μεγαλύτερη είναι η συνοχή και η ενσωμάτωση των δεδομένων που προσλαμβάνουμε τόσο πιο ομαλή είναι η υποκειμενική μας εμπειρία.

Για παράδειγμα, για να εκφράσουμε ένα θέμα με σαφήνεια και να το επικοινωνήσουμε στο περιβάλλον μας χρειάζεται: − από το ένα μέρος, να έχουμε καλή σχέση και σύνδεση με τις εσωτερικές μας εμπειρίες και αντιλήψεις: δηλαδή πρόσβαση στα μηνύματα και τις ιδέες που προκύπτουν από το σώμα μας, τα συναισθήματα μας, τις διαδικασίες σκέψης, τη φαντασία μας και τα μελλοντικά μας όνειρα, τις προθέσεις μας, τις διαισθήσεις, τις ιδέες μας − και από το άλλο, να διατηρούμε μια καλή ροή επικοινωνίας, κατανόηση, καλή σχέση με τον κόσμο, τους ανθρώπους γύρω μας, το περιβάλλον μας, τα συστήματα στα οποία ανήκουμε, τα δίκτυα σχέσεων που φτιάχνουμε.

Η σχέση των δεδομένων, η ικανότητα σύνδεσης, η ροή είναι ποιότητες καθοριστικές τόσο στην τεχνολογία όσο και στον άνθρωπο. Είναι σημαντικό να παραμείνουμε πιο «smart» από τα «smart phone μας», πιο έξυπνοι από τις «έξυπνες συσκευές» που εμείς δημιουργήσαμε. Να διατηρήσουμε την ικανότητα της σκέψης μας και τον έλεγχο του συναισθήματός μας.