Φως στα μυστικά της Σπιναλόγκας

Πιο κοντά στο να «φωτίσουν» διάφορα «μυστικά» της Σπιναλόγκας βρίσκονται οι άνθρωποι του Μουσείου Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Όπως είχε γράψει η «Π», τον προηγούμενο χρόνο ξεκίνησε μία σημαντική προσπάθεια, το Μουσείο επιχειρεί να εισχωρήσει στα άδυτα του λεπροκομείου, στο πλαίσιο της ευρύτερης συνεργασίας με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου για την Σπιναλόγκα.

Στα τέλη του 2020, ο διευθυντής του Μουσείου, κ. Ιωάννης Τσιαούσης, το μέλος της Επιτροπής, κ. Ι. Σουγκλάκος μαζί με τους συνεργάτες του Μουσείου, κ.κ. Γ. Ευαγγέλου και Ι. Κολιαράκη, είχαν παραλάβει από τον αρχαιολόγο, κ. Γ. Μπροκαλάκη, το υγειονομικό υλικό του Λεπροκομείου που συλλέχθηκε κατά τις ανασκαφές για να μελετηθεί στο εργαστήριο του Μουσείου.

Σήμερα, δώδεκα μήνες μετά, το Μουσείο ολοκλήρωσε και παράδωσε μία έκθεση 30 σελίδων με πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για εκείνη την «σκοτεινή» περίοδο. Περιλαμβάνει αρκετά στοιχεία που φωτίζουν το υγειονομικό προφίλ εκείνη της εποχής, τα διάφορα θεραπευτικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για τη λέπρα, στοιχεία από την περίοδο της γερμανικής Κατοχής- σημειώνεται πως το νησί το φρουρούσαν Ιταλοί κ.ά..

Ήδη, έχει γίνει συνάντηση με την υπεύθυνη αρχαιολόγο, κ. Γωγώ Μοσχόβη, και τη μουσειολόγο κ. Ειρήνη Μαραβέλια που έχουν αναλάβει την ευθύνη για τη μουσειογραφική μελέτη για την ανάδειξη της Σπιναλόγκας ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα πορίσματα της μελέτης του Μουσείου Ιατρικής θα αποτελέσουν τη βάση για την ενσωμάτωση της λειτουργίας του λεπροκομείου ως «τόπου ίασης» και του νησιού ως τόπου του κοινωνικού στίγματος, στην τελική μουσειολογική πρόταση που αναδεικνύει τις διάφορες πλευρές της Σπιναλόγκας στην ιστορική της διαχρονία.

Τόποι ίασης

Όπως είχε γράψει η «Π», το Μουσείο αναπτύσσει μία γενικότερη δράση για τους τόπους ίασης, από τη μινωική ιατρική, τα ασκληπιεία, τους ξενώνες μοναστηριών, τη βυζαντινή περίοδο, τα Σπιτάλια, τη Σπιναλόγκα, το Πανάνειο, τα Σανατόρια του Ηρακλείου και γενικότερα της Κρήτης, αλλά και τα σύγχρονα νοσοκομεία.

Οι τόποι ίασης δεν μπαίνουν στο μικροσκόπιο των επιστημόνων απλώς ως κτήρια, ενδιαφέρουν οι άνθρωποι που έζησαν εκεί, οι ασθενείς, οι ιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, όπου υπήρχε.

Παράλληλα, είναι σε εξέλιξη μία συνεργασία του Μουσείου με το Δίκτυο Πολιτιστικών Φορέων της Μεσσαράς για την ανάδειξη του ασκληπιείου και της αρχαίας πόλης του Λεβήνα. Η πρωτοβουλία αυτή χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και περιλαμβάνει αφενός μία περιοδική έκθεση για τα ασκληπιεία και την αρχαία ελληνική Ιατρική και αφετέρου σειρά εκδηλώσεων που κάποιες έλαβαν χώρα τον περασμένο Σεπτέμβριο ενώ, κάποιες άλλες (ημερίδες κι εκπαιδευτικά προγράμματα) θα πραγματοποιηθούν τον Απρίλιο του 2022.

«Η στρατηγική των συνεργασιών αποτελεί κεντρική επιλογή για το Μουσείο Ιατρικής Κρήτης και αυτό εκφράστηκε πρόσφατα με τη δημιουργία ενός φωνογραφήματος (podcast) με θέμα το «λοιμό των Αθηνών» όπως τον περιέγραψε ο Θουκυδίδης, σε συμπαραγωγή με το Εθνικό Ίδρυμα Ελευθέριος Βενιζέλος και την σκηνοθέτη Έμμυ Παπαβασιλείου», αναφέρει ο διευθυντής του Μουσείου, αναπληρωτής καθηγητής Γιάννης Τσιαούσης (https://museum.med.uoc.gr:8443/2111_podcast/).

Ο κ. Τσιαούσης προσθέτει ότι «το Μουσείο έχει ήδη ανοίξει τις πύλες του υλοποιώντας μια σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα και προγραμματισμένες επισκέψεις – ξεναγήσεις. Παράλληλα, και με την έξαρση της πανδημίας παρούσα, το διαδικτυακό πρόγραμμα σεμιναρίων συνεχίζεται το 2022. Στις 31 Ιανουαρίου έχει ήδη προγραμματιστεί webinar με θέμα «Ιατρική και Γράμματα-Τέχνες» στο οποίο θα συμμετέχουν διακεκριμένοι στον τομέα τους ομιλητές».

Κατερίνα Μυλωνά