Το Airbnb “ξεσπιτώνει” τους φοιτητές της Σύρου

“Άστεγοι” μένουν πολλοί από τους φοιτητές στη Σύρο την καλοκαιρινή περίοδο, οπότε και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν για το διάστημα Ιουνίου – Αυγούστου τα σπίτια που ενοικιάζουν όλο τον υπόλοιπο χρόνο, καθώς οι ιδιοκτήτες τους τα εκμεταλλεύονται τουριστικά για να έχουν μεγαλύτερο οικονομικό όφελος, μέσω της πλατφόρμας Airbnb.

Αν και οι φοιτητικές υποχρεώσεις τους δεν έχουν “κλείσει” σε πολλές περιπτώσεις, πολλοί νέοι που σπουδάζουν στο Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων (ΤΜΣΠΣ) υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματα που ενοικιάζουν σταθερά για εννέα μήνες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιστροφή τους μετά τη θερινή σεζόν.

Απόρροια της σταδιακής τουριστικής ανάπτυξης που εύλογα επιδιώκει το νησί, αποτελεί πλέον το μείζον πρόβλημα της φοιτητικής στέγης, με τις λύσεις δυστυχώς για την εξυπηρέτηση των φοιτητών – οι οποίοι στηρίζουν όλους τους υπόλοιπους μήνες την τοπική οικονομία – να μην έχουν βρεθεί. Μάλιστα σε ακραίες περιπτώσεις, όπως συνέβη προσφάτως, φοιτητής στη Σύρο δέχθηκε έξωση από ιδιοκτήτη ακινήτου, γεγονός που έλαβε πανελλαδική διάσταση μετά από δημόσια ανοικτή επιστολή που απέστειλε η μητέρα του στα ΜΜΕ.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην “Κοινή Γνώμη” ο πρόεδρος του ΤΜΣΠΣ, Παναγιώτης Κουτσαμπάσης ρωτήθηκε για το μέγεθος του προβλήματος, που αντιμετωπίζουν σήμερα, αρκετοί από τους 650 ενεργούς φοιτητές στο νησί και κυρίως όσοι κατοικούν στην Ερμούπολη και σε ορισμένα διαμερίσματα, τα οποία μέσω της πλατφόρμας Airbnb, εξαφανίζονται εν ριπή οφθαλμού.

Σε συνάρτηση με τον συγκεκριμένο “εφιάλτη” που θα βιώνει στο εξής ολοένα και πιο έντονα το Πανεπιστήμιο και οι φοιτητές, ο πρόεδρος έδωσε απαντήσεις για το κομμάτι των φοιτητικών εστιών, αλλά και για τα οκτώ διαμερίσματα που ενοικιάζει σήμερα το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για φοιτητές, ενώ επίσης μίλησε συνολικά για το θέμα των υποδομών του ΤΜΣΠΣ. Ο κ. Κουτσαμπάσης τοποθετήθηκε αναφορικά και με την προοπτική αξιοποίησης του στρατοπέδου, η οποία θα φέρει την ανάπτυξη ενός δεύτερου Τμήματος στη Σύρο, με ό,τι αυτό θα “πυροδοτήσει” σε επίπεδο θετικών εξελίξεων στην κοινωνία αλλά και στην τοπική οικονομία.

• Ως πρόεδρος του Τμήματος στη Σύρο, τι καταγράφετε στο νησί αναφορικά με τη φοιτητική στέγη; Όσο περνά ο καιρός, η αξιοποίηση των σπιτιών από τους ιδιοκτήτες για τουριστικούς λόγους αυξάνεται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή διαμονή των φοιτητών στον τόπο;

“Το θέμα της φοιτητικής κατοικίας είναι πολύ σημαντικό. Πάντοτε υπήρχαν δυσκολίες στην ενοικίαση σπιτιών από φοιτητές μας, οι οποίες έχουν ενταθεί πολύ την τελευταία διετία. Γνωρίζουμε όλοι πως δεν υπάρχουν πάρα πολλά διαθέσιμα σπίτια και κυρίως διαμερίσματα για φοιτητές στη Σύρο. Ετησίως, υποδεχόμαστε 100 – 130 φοιτητές. Χρειάζεται να ενοικιάσουν διαμερίσματα, ενώ δυστυχώς υπάρχει κι ένας αριθμός που ξενοικιάζει με την ολοκλήρωση των σπουδών.

Τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα μετά την πανδημία, το πρόβλημα έχει ενταθεί πάρα πολύ. Οι φοιτητές μας αναφέρουν πως τους ζητείται να μείνουν μέχρι και τον Μάιο, αλλά όχι περισσότερο. Όμως οι υποχρεώσεις που έχουν οι φοιτητές είναι μέχρι και το τέλος Ιουνίου και κάποιες φορές έως και αρχές Ιουλίου. Επίσης, από 1η Σεπτέμβρη αρχίζουν ξανά οι υποχρεώσεις τους και τα μαθήματα, αλλά σίγουρα οι φοιτητές θέλουν να βρίσκονται και νωρίτερα στο νησί, για να μελετήσουν και να προετοιμαστούν. Ενώ συχνά μένουν τα καλοκαίρια και εργάζονται, συμμετέχουν σε φεστιβάλ, έχουν συνεργασίες με τοπικούς φορείς σε άλλα πλαίσια (π.χ. πρακτική άσκηση), κ.α., συμβάλλοντας την τοπική κοινωνία και οικονομία.

Επομένως, η φοιτητική κατοικία στη Σύρο είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους φοιτητές, αλλά και καθηγητές, εκπαιδευτικούς, στελέχη σε άλλες υπηρεσίες, κ.α., και όχι μόνο τη Σύρο.”.

• Στη Σύρο δεν υπάρχουν οργανωμένες φοιτητικές εστίες. Υπάρχουν κατοικίες τις οποίες ενοικιάζει το Πανεπιστήμιο; Κι αν ναι πόσες είναι αυτές; Ποια θα ήταν η ιδανική προσέγγιση για διαχείριση και λύση του προβλήματος;

“Το Τμήμα στη Σύρο νοικιάζει ένα κτήριο το οποίο μας δίνει τη δυνατότητα για οκτώ δωμάτια και 13 κλίνες. Άρα, μόνον σε δεκατρείς φοιτητές μπορούμε να προσφέρουμε φοιτητική διαμονή. Είναι ελάχιστα τα δωμάτια σε σχέση με τις ανάγκες.

Έχουμε κάνει προσκλήσεις για να βρούμε κι άλλα κτήρια που θα μπορούσαν να μας νοικιαστούν. Φυσικά θα θέλαμε να τα ενοικιάζουμε για όλο τον χρόνο ή έστω για δέκα μήνες, από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τέλος Ιουνίου. Σε καμία περίπτωση όμως, όχι για μικρότερο χρονικό διάστημα.

Δεν έχουμε βρει άλλα συγκροτήματα, παρότι έχουμε κάνει κατά καιρούς προσκλήσεις ενδιαφέροντος. Προφανώς οι ιδιοκτήτες τους, τα εκμεταλλεύονται για άλλους λόγους και δεν ανταποκρίνονται γιατί μπορεί να εκτιμούν πως δεν τους συμφέρει η τιμή που μπορεί να δώσει το Πανεπιστήμιο.”.

• Ποιες είναι συνολικά οι ανάγκες του ΤΜΣΠΣ στη Σύρο; Δώστε μας στοιχεία για τον αριθμό των φοιτητών που είναι στο Τμήμα σήμερα.

“Οι φοιτητές που είναι ενεργοί στο Τμήμα είναι περίπου 700. Κάθε έτος σπουδών έχει 130 φοιτητές με εξαίρεση τα τελευταία δύο χρόνια που δεχτήκαμε 70 και 100 φοιτητές αντίστοιχα. Ο λόγος ήταν ότι εμείς αυξήσαμε το συντελεστή της βάσης της εισαγωγής. Ήταν μία δύσκολη απόφαση για εμάς, επειδή θέλουμε να έχουμε πολλούς φοιτητές, αλλά από την άλλη πλευρά, γνωρίζοντας και το θέμα των δικών μας κτηριακών υποδομών – που δεν μπορούν να υποστηρίξουν πάρα πολλούς φοιτητές -, προχωρήσαμε με αυτόν τον τρόπο. Ενδεικτικά να αναφέρω πως η μεγαλύτερη μας αίθουσα χωρά 90 άτομα και είναι η αίθουσα Παναγούλη στο Πνευματικό Κέντρο. Πολλές φορές ακόμη κι εκεί, χρειάζεται να γίνει διπλό μάθημα.

Εν ολίγοις, όταν δημιουργήθηκε το Τμήμα, οι ανάγκες ήταν μικρότερες και τις καλύπταμε. Τώρα πλέον, το Τμήμα έχει μεγαλώσει πολύ. Πάντως, κάνουμε ό,τι απαιτείται, ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό επίπεδο σπουδών, εν ανάγκη διπλά μαθήματα και εργαστήρια.”.

• Άρα είναι μονόδρομος και πρέπει να επιταχυνθεί η λύση της μεταβίβασης του στρατοπέδου στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης και κατ΄ επέκταση η παραχώρηση κάποιων στρεμμάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου; Η λειτουργία του ΤΜΣΠΣ ασφυκτιά στους διαθέσιμους χώρους;

“Αυτή είναι η πραγματικότητα. Οι χώροι που έχουμε δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε τα μαθήματα και τις άλλες δραστηριότητες που έχουμε όπως θα θέλαμε. Συχνά κάνουμε διπλά εργαστήρια, διπλά μαθήματα. Το να μας μεταβιβαστεί ο χώρος του στρατοπέδου από τον Δήμο είναι κάτι που το περιμένουμε με πολύ μεγάλη ανυπομονησία.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Δήμο καθώς διαχρονικά στηρίζει το Τμήμα έχοντας παραχωρήσει τις περισσότερες από τις αίθουσες που χρησιμοποιούμε. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Ιδιαίτερα θα ήθελα να ευχαριστήσω εκ μέρους του Τμήματος τον σημερινό δήμαρχο, κ. Νίκο Λειβαδάρα, ο οποίος έχει αναφέρει δημοσίως πολλές φορές, ότι πρόκειται να μεταβιβάσει το στρατόπεδο στο Πανεπιστήμιο.

Αυτή η εξέλιξη δημιουργεί μία πολύ σημαντική προοπτική. Και όχι μόνο για το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, αλλά και για την ανάπτυξη νέου Τμήματος, μεταπτυχιακά, θερινά σχολεία, φιλοξενία συνεδρίων, κ.α.”.

• Είχε ληφθεί απόφαση από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αιγαίου για τη δημιουργία και νέου Τμήματος κατά προτεραιότητα στη Σύρο. Οπότε και αυτή η εξέλιξη θα “γεννούσε” επιπλέον ανάγκες σε επίπεδο στέγης και κατοικιών και φυσικά σε επίπεδο υποδομών γενικότερα...

“Ακριβώς. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είχε αποφασίσει το επόμενο Τμήμα να είναι στη Σύρο αρκεί βέβαια να υπάρχουν υποδομές για να γίνει αυτό. Εφόσον δεν υπάρχουν υποδομές, δεν μπορεί να προχωρήσει αυτή η απόφαση. Αν αποκτήσουμε τις υποδομές, νομίζω πως το Πανεπιστήμιο δεν θα έχει καμία αντίρρηση. Το έχουμε συζητήσει πολλές φορές και στη Σύγκλητο και τώρα έχουμε Πρυτανικές εκλογές και οι υποψήφιοι είναι θετικοί σε αυτή την προοπτική”.

• Πόσο σημαντική είναι για την τοπική οικονομία, η παρουσία του Πανεπιστημίου στη Σύρο; Σίγουρα το ΤΜΣΠΣ προσφέρει πολλά στην τοπική κοινωνία, μέσω συνεργασιών που αναπτύσσει. Ωστόσο και από οικονομική σκοπιά, όταν μιλάμε για ενοικίαση σπιτιών, βλέπουμε και τα χρήματα που έρχονται σε περίοδο εκτός θερινής περιόδου. Ποια είναι η γνώμη σας;

“Όντως το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, γενικότερα, προσελκύει και διατηρεί τους νέους ανθρώπους στα νησιά. Αυτό συνδέεται με την οικονομική διάσταση και με την τόνωση της οικονομίας και της τοπικής αγοράς ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες.

Πέρα από αυτό όμως, το πιο σημαντικό είναι η συμβολή των φοιτητών και του Πανεπιστημίου στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή και την τοπική οικονομία ευρύτερα. Αυτή τη στιγμή και διαχρονικά τα τελευταία χρόνια ακόμη περισσότερο, συνεργαζόμαστε σχεδόν με κάθε τοπικό φορέα που υπάρχει στο νησί. Είτε μέσω των πρακτικών ασκήσεων, είτε με διαγωνισμούς, είτε με διπλωματικές εργασίες, είτε με συγχρηματοδοτούμενα έργα έρευνας και ανάπτυξης.. Ενδεικτικά να πω πως αυτή την περίοδο, “τρέχουμε” δύο διαγωνισμούς με τα οπτικά Kois και με τους Ακροποδητί. Επίσης, με τον Δήμο έχουμε συνεργασίες, για παράδειγμα σχεδιάζουμε διαδραστικές εφαρμογές για να αναδείξουμε τη γεωλογική σημασία του νησιού. Επίσης, έχουμε συνεργασίες με άλλους φορείς όπως το Λύκειο Ελληνίδων, το Ινστιτούτο Κυβέλη και το Βιομηχανικό Μουσείο ενώ συμμετέχουμε ενεργά σε φεστιβάλ που γίνονται στο νησί μας όπως το Animasyros και το SIFF. Επιπρόσθετα, έχουμε τεχνογνωσία και εξοπλισμό για να προσφέρουμε υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα ψηφιοποιήσεις και 3D αναπαραστάσεις κτηρίων όπως το Θέατρο Απόλλων και το πρώην Λοιμοκαθαρτήριο στα Λαζαρέττα, αλλά ακόμη κι αυτός ασφυκτιά στους χώρους που έχουμε και δεν είναι πάντοτε εύκολο να αξιοποιείται σε μαθήματα με την ένταση και τη συχνότητα που θα το θέλαμε: μικρές αίθουσες - πολλά γκρουπ φοιτητών - αδυναμία αξιοποίησης, παρά μόνο τελικά σε διπλωματικές εργασίες και μεταπτυχιακά.

Άρα, το να πάμε στο στρατόπεδο θα μας δώσει τη δυνατότητα να έχουμε αμφιθέατρα και περισσότερες και μεγαλύτερες αίθουσες, όπως και γραφεία καθηγητών – ερευνητών (για γραφεία νοικιάζουμε και επιπλέον χώρο). Στο Τμήμα προσφέρονται συνολικά 81 μαθήματα σε 10 εξάμηνα. Χρειάζονται χώροι και εργαστήρια. Μακάρι στο στρατόπεδο να χωρέσουν κι εστίες.”.

• Μένοντας στο θέμα της φοιτητικής κατοικίας, υπάρχει προοπτική από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, αν μεταφερθείτε στο στρατόπεδο να χτίσετε και φοιτητικές εστίες ή όχι; Και αν ναι, για τι αριθμό μιλάτε;

“Η απάντηση είναι ναι, αν(!) χωράμε. Σίγουρα εμείς θα προτάξουμε τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες με την προοπτική και άλλου τμήματος. Εάν υπάρχει και η δυνατότητα για φοιτητική κατοικία φυσικά θα το θέλαμε.

Κατά τη γνώμη μου για να μπορέσει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της φοιτητικής κατοικίας, χρειάζεται να έχουμε ένα πιο μακρόπνοο πλάνο και να προσπαθήσουμε να φτιάξουμε κάποιες φοιτητικές εστίες που να έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν τουλάχιστον 150 με 200 φοιτητές. Ο παραπάνω αριθμός ίσως δείχνει μεγάλος, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα, αν σκεφτείτε πως έχουμε αυτή τη στιγμή τριπλάσιο έως τετραπλάσιο αριθμό ενεργών φοιτητών, αλλά και ανάγκες φιλοξενίας προσκεκλημένων για θερινά σχολεία, Erasmus, κ.α., κι ενώ ταυτόχρονα αναλογιζόμαστε την προοπτική ενός δεύτερου Τμήματος.

Επίσης, η ανάγκη για στέγαση υπάρχει και για φοιτητές αλλά και καθηγητές που έρχονται από το εξωτερικό. Για παράδειγμα, το καλοκαίρι διοργανώνουμε τέσσερα θερινά σχολεία. Ένα πέμπτο το διοργανώνει η Πολυτεχνική Σχολή. Σε αυτό το πλαίσιο ταξιδεύουν στη Σύρο φοιτητές και καθηγητές από το εξωτερικό, από την Αμερική και την Ευρώπη. Επίσης, έχουμε εξωτερικές ομιλίες και άρα, ανθρώπους που πρέπει να φιλοξενούμε.

Το θέμα της στέγης για φοιτητές και ανθρώπους του Πανεπιστημίου είναι μείζον και τώρα αναδεικνύεται πολύ έντονα. Και αυτό προκύπτει πιο έντονα επειδή παρατηρώ πως στη Σύρο η τουριστική περίοδος έχει μεγαλώσει.”.

• Αναφορικά με την ευθύνη της πολιτείας, τι παρατηρείτε σε συνάρτηση πάντα με το κομμάτι των υποδομών και κατ΄ επέκταση και της στέγης για τους φοιτητές;

“Η πραγματικότητα είναι πως η ευθύνη πάντα βρίσκεται στην κεντρική πολιτεία. Και στη Σύρο και σε άλλα μέρη της χώρας, η πολιτεία δεν φρόντισε να υπάρξουν εστίες. Επομένως, θα είναι ένα θέμα που καλούμαστε να το αντιμετωπίσουμε εμείς, το Πανεπιστήμιο, ο Δήμος, οι πολίτες του νησιού μας. Δεν υπάρχει πολιτική βούληση από την κεντρική κυβέρνηση, όποια και να είναι αυτή, να αντιμετωπιστούν τέτοια ζητήματα στα δημόσια περιφερειακά πανεπιστήμια. Το πρόβλημα είναι διαχρονικό.”.

• Το ΤΜΣΠΣ λειτουργεί πολλά χρόνια στη Σύρο και άρα είναι απαραίτητο να υποστηριχθεί.

“Το Τμήμα λειτουργεί εδώ και 23 χρόνια, από το έτος 2000. Έχει αφήσει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα και αποτύπωμα στο νησί, αλλά και διεθνώς. Το αντικείμενο της σχεδίασης προϊόντων, το επιλέγουν οι υποψήφιοι φοιτητές - σχεδόν οι μισοί φοιτητές που έρχονται στο Τμήμα, το δηλώνουν ως πρώτη επιλογή ή δεύτερη επιλογή. Παρότι το Τμήμα έχει χαμηλή βάση – και αυτό οφείλεται στο γεγονός πως είναι ένα περιφερειακό Τμήμα της χώρας, το επίπεδο σπουδών που παρέχουμε είναι υψηλότατο. Αυτό επιβεβαιώνεται από την υψηλή απορρόφηση των φοιτητών στην αγορά σε πεδία που αφορούν το αντικείμενο των σπουδών τους, δηλαδή τη σχεδίαση προϊόντων, συστημάτων και υπηρεσιών. Πάρα πολλοί απόφοιτοι, αμέσως βρίσκουν εργασία στην αγορά, ενώ το ένα τρίτο περίπου των αποφοίτων είναι στο εξωτερικό. Επίσης, οι απόφοιτοι του τμήματος από φέτος έχουν το δικαίωμα εγγραφής στο ΤΕΕ (Τεχνικό Επαγγελματικό Επιμελητήριο). Και βεβαίως και το επιστημονικό επίπεδο των καθηγητών είναι υψηλό με διακρίσεις στην έρευνα.

Η τοπική κοινωνία έχει αγκαλιάσει το Τμήμα. Η υποστήριξη του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης είναι καθοριστική με διάθεση κτιρίων τα οποία αξιοποιούμε για τις ακαδημαϊκές μας δραστηριότητες. Η Ιερά Μητρόπολη Σύρου έχει συνδράμει με δωρεές οικοσκευών προς τους φοιτητές που μένουν στην εστία μας. Θα ήθελα να τονίσω την διαρκή υποστήριξη της κας Δέσποινας Παρασκευαΐδου με βραβεία και υποτροφίες σε φοιτητές μας, η οποία από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος θα έχει τη μορφή ενός πενταετούς προγράμματος υποτροφιών.

Το θέμα της φοιτητικής κατοικίας αναδύεται ως το σημαντικότερο που καλούμαστε πλέον να αντιμετωπίσουμε, όλοι μαζί. Θα ήθελα να ζητήσω θερμά από όλους τους φορείς και πολίτες της Σύρου να δείξουν ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα της φοιτητικής στέγης, ώστε να υποστηριχθούν οι φοιτητές μας και οι οικογένειες τους, ώστε να παραμένουν οι φοιτητές στο νησί μας και να έχουν περισσότερες ευκαιρίες να ολοκληρώνουν ομαλά τις σπουδές τους και να προσφέρουν στην τοπική οικονομία και κοινωνία.”.