Αναβάθμιση πριν την πώληση

Λίγο πριν την πώληση των λιμανιών της χώρας, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και πολλά νησιωτικά λιμάνια, έρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση να θέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την αναβάθμιση 25 εξ αυτών, προκειμένου να αποδοθούν πανέτοιμα προς του ιδιώτες επενδυτές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε εχθές τις προτάσεις της σχετικά με τα 319 πιο βασικά λιμάνια της Ε.Ε., από τα 1.200 επί του συνόλου των Ευρωπαϊκών λιμανιών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και 25 Ελληνικά λιμάνια, εκ των οποίων τα 5 είναι σε νησιά των Κυκλάδων.

Πρόκειται για τα λιμάνια Σύρου, Μυκόνου, Πάρου, Νάξου και Σαντορίνης που περιλαμβάνονται στη λίστα, την οποία συμπληρώνουν τα 20 κύρια λιμάνια της χώρας: Πειραιάς, Χαλκίδα, Σούδα Χανίων, Χίος, Ελευσίνα, Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο, Καλαμάτα, Κατάκολο, Καβάλα, Κέρκυρα, Κυλλήνη, Λαύριο, Μυτιλήνη, Πάτρα, Ραφήνα, Ρόδος, Σκιάθος, Θεσσαλονίκη και Βόλος.

Οι εκτιμήσεις και οι προτάσεις

Στο κείμενο των προτάσεων της Επιτροπής, το οποίο δημοσιοποίησε το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, τα λιμάνια αυτά χαρακτηρίζονται ως «ουσιαστικής σημασίας για την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και την ευρωπαϊκή οικονομία, και σχηματίζουν τη βάση ενός ευρωπαϊκού δικτύου λιμένων με υψηλές επιδόσεις, καθώς διαχειρίζονται το 96% των εμπορευμάτων και το 93% των επιβατών που διέρχονται από τους λιμένες της ΕΕ».

Σύμφωνα με τις οικονομικές εκτιμήσεις της Επιτροπής, η εξοικονόμηση θα φτάσει έως και τα 10 δις. Ευρώ, με παράλληλη ανάπτυξη νέων θαλάσσιων συνδέσεων μικρών αποστάσεων.

Όσον αφορά στα διακινούμενα φορτία, στα λιμάνια της Ε.Ε., οι προβλέψεις έως το 2030 δίνουν αύξηση τους κατά 50%, ο οποίο θεωρείται ως ευκαιρία για παράλληλη αύξηση των θέσεων εργασίας, με την Επιτροπή να εκτιμά ότι έως τότε αυτές θα τις 110.000 έως 165.000.

Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνεται και το θέμα των ακολουθούμενων διαδικασιών σχετικά με τις παρεχόμενες λιμενικές υπηρεσίες, για τις οποίες κρίνεται αναγκαίο να γίνουν περισσότερο διαφανείς και ανοικτές διαδικασίες για την ανάθεση τους.

Με την παραχώρηση των λιμανιών σε ιδιώτες, προκειμένου να προληφθούν οι ανεξέλεγκτες τακτικές, θίγεται ιδιαιτέρως το θέμα των πιθανών καταχρήσεων, στο θέμα των τιμών, εκ μέρους των φορέων εκμετάλλευσης, που θα κατέχουν τα αποκλειστικά δικαιώματα, για την πρόληψη των οποίων θεσπίζονται κανόνες.

Παράλληλα ενισχύεται ο ρόλος και η δικαιοδοσία των λιμενικών αρχών, στις οποίες αποδίδεται μεγαλύτερη ελευθερία ως προς τον καθορισμό και την επιβολή τελών υποδομής, με παράλληλη ενίσχυση της διαφάνειας του καθορισμού των τελών και της δημόσιας χρηματοδότησης.

Γίνεται δε αναφορά και στη βελτίωση της σύνδεσης των λιμένων με την ενδοχώρα, η οποία θα επιτευχθεί με Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις από το πρόγραμμα «Συνδέοντας την Ευρώπη», για το οποίο προτείνεται να επικεντρώσει εκ νέου τον σχεδιασμό του «σε λιμενικά έργα που έχουν προσδιοριστεί στη βάση των σχεδίων του διαδρόμου διευρωπαϊκών μεταφορών (TEN-T) και στις συνδέσεις των λιμένων με το σιδηροδρομικό δίκτυο, το δίκτυο εσωτερικής ναυσιπλοϊας και το οδικό δίκτυο».

Κατά των ιδιωτικών μονοπωλίων ένα χρόνο πριν

Η ίδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πριν ένα χρόνο, εντόπιζε τα προβλήματα που παρουσιάζουν τα Ελληνικά λιμάνια, ενώ ήταν κάθετα αρνητική ως προς τη δημιουργία ιδιωτικών μονοπωλίων στα λιμάνια.

Στο σχετικό κείμενο της η Κομισιόν ανέφερε ότι απαιτείται η ανάπτυξη καταλληλότερης διοικητικής δομής στον τομέα της ναυτιλίας, που θα λειτουργήσει υπέρ της πλήρους αξιοποίησης του θαλάσσιου δυναμικού της χώρας και εκμετάλλευσης των ευκαιριών θαλάσσιας ανάπτυξης.

Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά ότι «περισσότερο απ' ότι σε άλλα κράτη-μέλη, η οικονομία και τα επίπεδα ζωής στην Ελλάδα εξαρτώνται από την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των λιμενικών υπηρεσιών και των θαλάσσιων συνδέσεων».

Βάσει των στοιχείων που κατέγραφε σχετικά με τη διαχείριση, μέσω των λιμένων, των εξωτερικών εμπορευματικών συναλλαγών της χώρας, αυτές ανέρχονται σε πάνω από το 85%, «εξασφαλίζοντας τη βεβαιότητα τροφοδοσίας των νησιών», ενώ όσον αφορά στην ταξιδιωτική κίνηση φτάνει «στο 22% του συνόλου των επιβατών θαλασσίων μεταφορών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Συμπληρώνεται δε ότι τα Ελληνικά λιμάνι διαθέτουν τη δυναμική κάλυψης «μεγάλου μέρους των διηπειρωτικών εμπορικών ροών προς την Ανατολική Ευρώπη».

Για τα προβλήματα που παρουσιάζουν τα Ελληνικά λιμάνια, η Επιτροπή εστίαζε σε τρία τα οποία αφορούσαν τον περιορισμένο εξοπλισμό και τις χαμηλές δαπάνες υποδομής, τις πολύ κακές συνδέσεις με την ενδοχώρα και τις διοικητικές και λειτουργικές ανεπάρκειες.

Είχε ασκηθεί αρνητική κριτική στην ακολουθούμενη πολιτική, σημειώνοντας ότι σε πολλά από τα λιμενικά έργα που έγιναν σε τοπική ή περιφερειακή βάση, δεν εξετάστηκαν οι «στρατηγικές προτεραιότητες σε εθνικό επίπεδο».

Σημείωνε δε η Κομισιόν για τις λιμενικές υποδομές, ότι πριν προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση των λιμανιών απαιτείται ένα κατάλληλο πρότυπο διακυβέρνησης και η δημιουργία ενός πλαισίου που θα λειτουργήσει αποτρεπτικά στη «δημιουργία ιδιωτικών μονοπωλίων», δεν θα επιτρέπει «διακρίσεις μεταξύ χρηστών», ενώ οι δημόσιες αρχές θα τηρείται η κατάλληλη εποπτεία, με επιβολή «πλήρους διαφάνειας των λογαριασμών».