Νερό: «αγαθό» ή εμπόρευμα;

Εντείνονται οι κυβερνητικές προσπάθειες για ολοκλήρωση της διαδικασίας παραχώρησης της εκμετάλλευσης και διαχείρισης των υδάτινων πόρων των νησιών, στην Ανώνυμη Εταιρεία «ΕΥΔΑΠ Νήσων», προκειμένου να προχωρήσει τάχιστα ο σχεδιασμός των ιδιωτικοποιήσεων, κατόπιν και των τελευταίων πιέσεων της τρόικας.

Προ τεσσάρων μηνών, όπως ήδη είχε γράψει σχετικά η «Κοινή Γνώμη» (14-2-13), προωθήθηκε από το υπουργείο Ναυτιλίας η ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού στα νησιά, μέσω του πλαισίου συνεργασίας το οποίο υπεγράφη μεταξύ του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Κωστή Μουσουρούλη και του Προέδρου και διευθύνοντος Συμβούλου της ΕΥΔΑΠ, κ. Στέλιου Σταυρίδη, για την παροχή τεχνικών - συμβουλευτικών υπηρεσιών από την ΕΥΔΑΠ προς το Ελληνικό Δημόσιο, στον τομέα της ολοκληρωμένης διαχείρισης του νερού και των λυμάτων των νησιών.

Προκειμένου να τρέξει η υλοποίηση αυτού του προγραμματισμού, πραγματοποιήθηκε νέα συνάντηση τη Δευτέρα 3/6/13, με κύριο θέμα την υδροδότηση των άνυδρων νησιών του Αιγαίου, υπό τον Υπουργό Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Κωστή Μουσουρούλη και συμμετέχοντες τον Γενικό Γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Γιάννη Σπιλάνη, τον Ειδικό Γραμματέα Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Κ. Τριάντη, τη Γενική Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, κ. Χρ. Καλογήρου, τον Αντιπεριφερειάρχη Ν. Αιγαίου, κ. Τ. Μακρυωνίτη, εκπρόσωπους και υπηρεσιακούς παράγοντες των Υπουργείων Ανάπτυξης, Π.Ε.Κ.Α. και Εσωτερικών, της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΔΑΠ Νήσων, καθώς και οι αρμόδιοι Δήμαρχοι.

Υπέρ της συγκεκριμένης προώθησης και πάντοτε σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του μνημονίου (Ν. 4046/2012), χρησιμοποιείται προσχηματικά η υδατική ανεπάρκεια των νησιών, εξαιτίας της οποίας επιβαρύνεται με 5,5 εκ. ευρώ ετησίως το ελληνικό δημόσιο για τη μεταφορά νερού προς τα άνυδρα νησιά.

Ολοκληρωμένα έργα στους ιδιώτες

Το υπουργείο Ναυτιλίας προσπαθεί να εμφανιστεί συνεπές στις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει έναντι των ιδιωτών επενδυτών για παράδοση έτοιμων έργων, τα οποία θα έχουν καλυφθεί από δημόσιες δαπάνες, όπως αναφέρεται και στο αρθ. 4.1 και 4.2 της σχετικής σύμβασης που προτάθηκε να υπογραφεί από τους Δήμους, ότι: «Οι συμβαλλόμενοι φορείς για την εκτέλεση της προγραμματικής σύμβασης και των προσαρτημάτων της μπορεί να χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων μέσω προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους, τον τακτικό προϋπολογισμό ή άλλα εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα, καθώς και από τους προϋπολογισμούς και τα κεφάλαια των συμβαλλόμενων φορέων. Είναι δυνατή η χρηματοδότηση των συμβαλλόμενων και από φορείς του δημόσιου τομέα που δεν μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση», όπως επίσης και ότι: «Το ελληνικό δημόσιο θα μεριμνήσει για την δέσμευση σχετικών δαπανών από αναπτυξιακά προγράμματα βάσει των προβλέψεων των επιχειρησιακών σχεδιασμών και των σχετικών πράξεων κάθε έργου».

Έτσι το ενδιαφέρον της σύσκεψης εστιάστηκε, όπως το ίδιο το υπουργείο Ναυτιλίας επιβεβαιώνει, στην ολοκλήρωση των ημιτελών έργων που αφορούν αφαλατώσεις και συνοδά έργα, επισκευές και συντήρηση του συνόλου του συστήματος υδροδότησης (μονάδες αφαλάτωσης - δίκτυα), ώστε τα έργα, ανεξαρτήτως φορέα χρηματοδότησης ή υλοποίησης, να καταστούν άμεσα λειτουργικά και να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη υδροδότησή τους, με την οικονομικότερη, ορθολογικότερη και πλέον βιώσιμη λύση.

Σύμφωνα με όσα δήλωσε στην «Κοινή Γνώμη» ο αντιπεριφερειάρχης Ν. Αιγαίου, κ. Τ. Μακρυωνίτης, ο οποίος μετείχε στη σύσκεψη, συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο υπουργός κάλεσε τους αρμόδιους φορείς να τρέξουν τις διαδικασίες ολοκλήρωσης των έργων, καθώς οι σχετικές χρηματοδοτήσεις λήγουν την άνοιξη του 2014.

Ο αντιπεριφερειάρχης δίνοντας μία εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί στα μικρά ιδίως νησιά των Κυκλάδων, ανέφερε ότι στα περισσότερα έχουν δοθεί οι απαραίτητες εγκρίσεις από την Περιφέρεια για την ολοκλήρωση των έργων των μονάδων αφαλατώσεων και σε όσα παρατηρείται καθυστέρηση οφείλεται σε ελλιπείς φακέλους και μελέτες, για τα οποία όμως δίνεται αγώνας να υπερπηδηθούν τα εμπόδια.

Η ευθύνη για επίσπευση των διαδικασιών χρηματοδοτήσεων και ολοκλήρωσης των έργων βαρύνει τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, η οποία φέρει όλο το προηγούμενο διάστημα και την ευθύνη μεταφοράς νερού στα άνυδρα νησιά.

Καθώς ως πρόσχημα παραχώρησης των νερών των νησιών σε ιδιωτική εκμετάλλευση, χρησιμοποιείται η παροχή τεχνικών - συμβουλευτικών υπηρεσιών από την ΕΥΔΑΠ, ο κ. Μουσουρούλης ζήτησε από τους Δημάρχους να οργανώσουν και να καταγράψουν συγκεκριμένα τις υφιστάμενες ανάγκες και τα έργα που πρέπει να πραγματοποιηθούν, ώστε η ΕΥΔΑΠ να λειτουργήσει ως τεχνικός σύμβουλος της Γ.Γ. Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, ώστε να εντοπίσει και να κοστολογήσει τις παρεμβάσεις πρώτης προτεραιότητας στα συγκεκριμένα νησιά.

Ειδικά για τις περιπτώσεις μικρών έργων σε μικρά νησιά, όπου χρονίζουν προβλήματα αδειοδοτήσεων, από πλευράς του υπουργού εκφράστηκε η πρόθεση προώθησης των απαραίτητων νομοθετικών ρυθμίσεων.

Πανευρωπαϊκή κινητοποίηση

Η κυβερνητική αυτή τακτική έρχεται ως πιστή εφαρμογή της πολιτικής που ακολουθεί η Ε.Ε., με την Κομισιόν να εντείνει τις προσπάθειες της για ιδιωτικοποίηση του νερού στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου.

Κατά αυτού έχει τεθεί η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, η οποία έχει καταφέρει να συγκεντρώσει μέχρι στιγμής γύρω στο 1,5 εκ. υπογραφές πολιτών, με τις οποίες ζητούν από την Κομισιόν να παραμείνει το νερό δημόσιο αγαθό, χωρίς όμως να εισακούγονται.

Αν και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Συνθήκη για τον ιδιωτικό ή δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών ύδρευσης, η Κομισιόν παραμένει ουδέτερη, παρ’ όλα αυτά ο επίτροπος Μπαρνιέ, σύμφωνα με τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, απασχολεί ως συμβούλους του για τις πολιτικές ύδρευσης, στελέχη πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο χώρο.

Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών ζητά από την Κομισιόν «να προτείνει νομοθεσία που να υλοποιεί το ανθρώπινο δικαίωμα πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση, το οποίο είναι αναγνωρισμένο από τον ΟΗΕ, και να προωθεί την παροχή ύδρευσης και αποχέτευσης ως απαραίτητων δημόσιων υπηρεσιών για όλους. Η νομοθεσία της Ε.Ε. πρέπει να απαιτήσει από τις κυβερνήσεις να εξασφαλίζουν και να παρέχουν σε όλους τους πολίτες πρόσβαση σε επαρκή ποσότητα καθαρού, πόσιμου νερού και σε δίκτυο αποχέτευσης».