Ομολογίες λαθών και εσφαλμένων εκτιμήσεων

Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)

Υποτίμηση των επιπτώσεων του προγράμματος διάσωσης της χώρας μας παραδέχεται τώρα το ΔΝΤ. Μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια κυριολεκτικής αφάνισης των κοινωνικών τάξεων στην Ελλάδα, την αδιανόητη επιβάρυνση του κοινωνικού ιστού, τις ασύλληπτες περικοπές και την παρατεταμένη λιτότητα, το ΔΝΤ έρχεται σήμερα ωμά να μιλήσει για λάθη στον σχεδιασμό. Δεν είναι και πρωτότυπη η απάντηση, καθώς από την μια τα μέτρα που ελήφθησαν για την διάσωσή μας ήταν πρόχειρα, και από την άλλη η πολυπόθητη ανάπτυξη όχι απλά δεν έρχεται, αλλά αναβάλλεται εις το διηνεκές. Την ίδια στιγμή, κατά την ταπεινή μου άποψη, έρχεται σιγά – σιγά και η μετάνοια των Ευρωπαίων εταίρων και της ΕΚΤ, αφού τα μέτρα δεν έχουν αποδώσει παρά τις όποιες θετικές αξιολογήσεις της task force. Γιατί όταν μιλά κανείς για ανάπτυξη θα πρέπει να την δει κάποια στιγμή στην πράξη. Τουναντίον, στην χώρα επικρατεί χάος στις συναλλαγές και οι αποφάσεις της τρόικα σε πολλές των περιπτώσεων αντί να δώσουν λύση, περιπλέκουν τα πράγματα. Η περιβόητη απελευθέρωση των επαγγελμάτων δεν έχει επιφέρει μέχρι στιγμή τα ποθητά αποτελέσματα, οι τράπεζες εμμένουν στο να μην χορηγούν δάνεια και οι πολίτες που δεν έχουν άλλο περίσσευμα, απλά προβαίνουν σε συνεχείς διακανονισμούς και ρυθμίσεις προκειμένου να τακτοποιήσουν τα υπέρογκα χρέη τους, Η χώρα μοιάζει με ηφαίστειο που βράζει, παρά το γεγονός ότι οι αντιδράσεις δεν είναι παρά χλιαρές τον τελευταίο καιρό. Ο πρωθυπουργός δεν σταματά τα ταξίδια, νομίζοντας πως έτσι θα πείσει τους πολίτες πως κάτι αρχίζει και κινείται. Την ίδια στιγμή, βέβαια, ΔΗΜΑΡ και ΠΑΣΟΚ αποστασιοποιούνται από αρκετές αποφάσεις της ΝΔ και η τρικομματική κυβέρνηση δεν έχει την εικόνα της απόλυτης συμφωνίας. Το ΔΝΤ, λοιπόν, παραδέχεται λάθη και εσφαλμένες εκτιμήσεις στον τρόπο διάσωσης της ελληνικής οικονομίας και μόλις τώρα διαπιστώνει πως η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε αδιέξοδο. Το τραγικό βέβαια όλων είναι ότι αυτή η διαπίστωση έρχεται την στιγμή που οι Έλληνες πολίτες έχουν καταβάλλει και το τελευταίο ευρώ από το υστέρημά τους και οι αντιδράσεις από τους φερέλπιδες αυστηρούς πολιτικούς της ΕΕ έχουν τεχνηέντως καταλαγιάσει, γιατί πολύ πιθανόν διαπιστώνουν και αυτοί ότι η διάσωση όχι απλά δεν επήλθε, αλλά τώρα η Ελλάδα κινδυνεύει πραγματικά. Από τι; Μα από την αδυναμία των πολιτών να ανταπεξέλθουν στην σκληρή φορολόγηση, από την ανεπάρκεια του συστήματος ελέγχου της φοροδιαφυγής, από τα ανεξέλεγκτα κέρδη των τραπεζών που έκλεισαν μια και καλά την στρόφιγγα και από τις ελάχιστες επενδυτικές προοπτικές. Τα λάθη λοιπόν συνεχίζονται ακατάπαυστα και αυτό που απομένει είναι να σηκώσει επίσημα τα χέρια ψηλά η ΕΕ, γιατί περί ομολογίας όπως αυτή του ΔΝΤ των λαθών της, δεν υπάρχει μέχρις στιγμής περίπτωση. Θα έρθει όμως κάποτε η στιγμή που θα γίνει και αυτό και οι πολίτες θα βγουν από τα ρούχα τους. Γιατί ως τώρα, η συνταγή ήταν γνωστή: «πληρώστε και στερηθείτε τώρα για να απολαύσετε αύριο!» Όσο όμως αυτό το «αύριο» δεν ζυγώνει αλλά τουναντίον έρχεται ολόκληρο ΔΝΤ να ομολογήσει εσφαλμένους προγραμματισμούς, όσο η περιβόητα ανάπτυξη αναβάλλεται από χρόνο σε χρόνο και τα ταξίδια του πρωθυπουργού παραμένουν άνευ σημασίας, η παραπάνω συνταγή ανατρέπεται άρδην και οι πολίτες τείνουν να αμφισβητήσουν τα πάντα. Με λίγα λόγια, αξιώνουν να πάρουν τα λεφτά τους πίσω και πέρα από τις συγγνώμες να τους δοθούν τα απολεσθέντα. Τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής όμως συνεχίζονται παρά τις όποιες ομολογίες λαθών. Η τρόικα πηγαινοέρχεται και οι έλεγχοι και τα χαράτσια πέφτουν βροχή. Θα έλεγε κανείς πως μόλις τώρα συνειδητοποιούν οι πολίτες τι τους περιμένει και κατά πόσο είναι σε θέση να ανταποκριθούν. Υπήρχε, ναι, ένα ανάλγητο κράτος όλα αυτά τα χρόνια, υπήρχαν σωρεία ατασθαλιών και εξαπατήσεων στις οικονομικές συναλλαγές. Το ελληνικό κράτος ήταν βουτηγμένο στην διαφθορά εδώ και δεκαετίες. Όμως δεν χρειαζόταν καμία τρόικα να επιβάλλει την τάξη. Το ίδιο το κράτος είχε την δυνατότητα να εξαλείψει την παραοικονομία και την ακατάσχετη κερδοσκοπία. Οι μηχανισμοί υπήρχαν όπως και οι τρόποι. Τίποτε από αυτά δεν έγινε όμως. Τουναντίον, όλα αφέθηκαν σε ΕΚΤ και ΔΝΤ. Το τελευταίο ήδη ομολόγησε τις λάθος εκτιμήσεις στον σχεδιασμό διάσωσης. Απομένουν οι δηλώσεις Σόιμπλε, σε ίδια ένταση αλλά σε διαφορετικό μήκος κύματος. Αν όχι, τότε η σιωπή ερμηνεύεται ως συνενοχή. Και τρανή απόδειξη πως ο ευρωπαϊκός Νότος τους είναι πλέον αδιάφορος μπροστά στην νέα βόμβα της ευρωσυστημικής κρίσης που ακούει στο όνομα Γαλλία. Μια βόμβα που σύντομα θα συνταράξει συθέμελα την ίδια την ευρωζώνη. Και μετά, πολύ θα ήθελα να ξέρω ποιος θα είναι το επόμενο θύμα.