Πέραν του νόμου οι αποκρατικοποιήσεις

Με το κράτος να αναλαμβάνει τον ρόλο του εγγυητή έναντι των ιδιωτών επενδυτών, αρκεί να προχωρήσει με κάθε τρόπο η πώληση της κρατικής περιουσίας, πέρασε το υπουργείο Οικονομικών τροπολογία, σχετικά με τα εμπόδια που είχε να αντιμετωπίσει το ΤΑΙΠΕΔ, όσον αφορά σε εμπλοκές που προκαλούσαν δημόσιες υπηρεσίες.

Το Ελληνικό Δημόσιο είναι αυτό που πλέον, υποσκελίζοντας τους νόμους, θα παρακάμπτει, με υπουργική απόφαση, τις παρατυπίες που εντοπίζουν είτε η πολεοδομία είτε οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, σχετικά με το έργο των ιδιωτών στους οποίους θα περάσει η δημόσια περιουσία και θα τους αποζημιώνει εάν οι αρμόδιες υπηρεσίες ή δικαστικές αρχές δημιουργήσουν κωλύματα.

Με τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών που πέρασε στη Βουλή, (σε νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας) και με κύριο ζητούμενο την επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων, καθώς αναμένεται η έλευση της τρόικας που δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο γεγονός, η κυβέρνηση μεταθέτει στις πλάτες του ελληνικού δημοσίου το βάρος των προβλημάτων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι ιδιώτες επενδυτές, σε περίπτωση που το έργο τους δεν κριθεί σύννομο, αναλαμβάνοντας την ευθύνη των αποζημιώσεων τους.

Οι ιδιωτικές εταιρείες που μέχρι στιγμής έχουν επιδείξει επενδυτικό ενδιαφέρον για την αγορά δημοσίων ακινήτων, είχαν θέσει θέμα άρσης των εμπλοκών που μπορούν να προκληθούν από την άσκηση των αρμοδιοτήτων των δημοσίων υπηρεσιών, ακόμα και δικαστικών αποφάσεων, κάνοντας τους να λειτουργούν εκβιαστικά προς την κυβέρνηση, η οποία αποδέχθηκε τους όρους τους, προκειμένου να φανεί συνεπής έναντι της τρόικας που εστιάζει στην μεγάλη καθυστέρηση που παρατηρείται στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων.

Η τροπολογία

Στην αιτιολογική έκθεση γίνεται αναφορά στο δημόσιο χρέος, το οποίο χαρακτηρίζεται «εθνικό διακύβευμα» και καθώς η μείωση του αποτελεί δημοσιονομικό στόχο, αυτή θα επιτευχθεί μέσω της αξιοποίησης της ιδιωτικής περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου που «χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους της χώρας».

Όπως συγκεκριμένα αναφέρεται «Η εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων συνέχεται άμεσα με την επιτυχή αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων από την ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. που αποτελεί τον αρμόδιο φορέα αξιοποίησης αυτών των περιουσιακών στοιχείων με τους τρόπους που ορίζονται στη διάταξη του άρθρου 5 του ν.3986/2011, ιδίως δε με την κατάρτιση συμβάσεων πώλησης των περιουσιακών στοιχείων της ΤΑΙΠΕΔ. Α.Ε. μεταξύ της τελευταίας και των ενδιαφερόμενων επενδυτών.

Λόγω της πολυπλοκότητας του εγχειρήματος της αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε., το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί, εφόσον το κρίνει σκόπιμο, να συνυπογράφει μετά από πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου τις εκάστοτε οικείες συμβάσεις μεταξύ της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. και των υποψήφιων επενδυτών, αφού έχουν τηρηθεί προηγουμένως οι προβλεπόμενες διαδικασίες του άρθρου 4 του ν.3986/2011, για τους όρους των συμβάσεων με τους οποίους αναλαμβάνει ευθύνη προς αποζημίωση για πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του. Τούτο διότι, στην υλοποίηση της αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. εμπλέκονται πλείστοι φορείς της Διοίκησης (πχ. αρχαιολογία, πολεοδομικές αρχές κ.λ.π) οι οποίοι συνιστούν όργανα του νομικού προσώπου του Κράτους, το οποίο είναι το μόνο αρμόδιο και ικανό να καθορίσει τη δράση τους, και όχι της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε, η οποία είναι ανώνυμη εταιρία λειτουργούσα σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Εξάλλου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, το Ελληνικό Δημόσιο υπέχει ούτως ή άλλως αντικειμενική εξωσυμβατική ευθύνη για τις παράνομες πράξεις και παραλείψεις των ως άνω φορέων και υπηρεσιών που είναι όργανά του, η οποία κατ’ αυτόν τον τρόπο περιορίζεται ποιοτικά και ποσοτικά με βάση τους όρους που συνομολογούνται στην εκάστοτε σύμβαση.

Εξάλλου, η συνυπογραφή από το Ελληνικό Δημόσιο όρων συμβάσεων, οι οποίες αφορούν την εφαρμογή μεγάλων και μακροπρόθεσμων επενδύσεων κρίνεται εύλογη για λόγους ασφάλειας δικαίου, προκειμένου και οι επενδυτές να εφαρμόσουν το επενδυτικό έργο που αναλαμβάνουν σε ένα περιβάλλον κοινωνικά και οικονομικά βέβαιο.

Για την αντιμετώπιση των ανωτέρω θεμάτων προτείνεται η παρακάτω προθήκη – τροπολογία «…το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί να συνυπογράφει συμβάσεις αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων για τους όρους αυτών με τους οποίους το Ελληνικό Δημόσιο αναλαμβάνει ευθύνη προς αποζημίωση για πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του, όπως ορίζονται στην εκάστοτε οικεία σύμβαση, με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου. Με την ίδια πράξη ορίζονται και τα αρμόδια όργανα για την υπογραφή των ως άνω συμβάσεων για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου».

Η αξιολόγηση της τροπολογίας

Στο κείμενο της τροπολογίας αναφέρεται και η έκθεση αξιολόγησης των συνεπειών της τροπολογίας που αφορά στην έκδοση Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου για την υπογραφή συμβάσεων με επενδυτικά έργα της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε., εφόσον εμπλέκονται στην εφαρμογή και φορείς του Ελληνικού Δημοσίου.

Κατά την αναλυτική περιγραφή του προβλήματος που καλείται να αντιμετωπίσει η σχετική διάταξη αναφέρεται ότι «Με σκοπό την επιτάχυνση της διαδικασίας υπογραφής των συμβάσεων του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων περιουσιακών στοιχείων της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. και επειδή στις συμβάσεις αυτές ενδέχεται να περιλαμβάνονται όροι που είναι πιθανόν να δεσμεύουν το Ελληνικό Δημόσιο, ιδίως στις περιπτώσεις που εμπλέκονται φορείς της Διοίκησης όπως η αρχαιολογία και οι πολεοδομικές αρχές, προτείνεται η παρούσα διάταξη προκειμένου να υπάρξει ειδική εξουσιοδοτική διάταξη για την ανάληψη δεσμεύσεων από το Ελληνικό Δημόσιο με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου».

Αξιολογώντας την καταλληλότητα της συγκεκριμένης διάταξης προκειμένου να αντιμετωπιστεί το αντίστοιχο πρόβλημα αναφέρεται ότι «Η εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων συνέχεται άμεσα με την επιτυχή αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων από την ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. που αποτελεί τον αρμόδιο φορέα αξιοποίησης αυτών των περιουσιακών στοιχείων με τους τρόπους που ορίζονται στη διάταξη του άρθρου 5 του ν.3986/2011, ιδίως δε με την κατάρτιση συμβάσεων πώλησης των περιουσιακών στοιχείων της ΤΑΙΠΕΔ. Α.Ε. μεταξύ της τελευταίας και των ενδιαφερόμενων επενδυτών».

Στην ανάλυση των συνεπειών της διάταξης στην οικονομία, την κοινωνία και τους πολίτες και στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, αναφέρεται ότι « Λόγω της πολυπλοκότητας του εγχειρήματος της αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε., το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί, εφόσον το κρίνει σκόπιμο, να συνυπογράφει μετά από πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου τις εκάστοτε οικείες συμβάσεις μεταξύ της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. και των υποψήφιων επενδυτών, αφού έχουν τηρηθεί προηγουμένως οι προβλεπόμενες διαδικασίες του άρθρου 4 του ν. 3986/2011, για τους όρους των συμβάσεων με τους οποίους αναλαμβάνει ευθύνη προς αποζημίωση για πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του. Ο δικαιολογητικός λόγος των ανωτέρω συνίσταται στο ότι, στην υλοποίηση της αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. εμπλέκονται πλείστοι φορείς της Διοίκησης (πχ. αρχαιολογία, πολεοδομικές αρχές κ.λ.π) οι οποίοι συνιστούν όργανα του νομικού προσώπου του Κράτους, το οποίο είναι το μόνο αρμόδιο και ικανό να καθορίσει τη δράση τους, και όχι της ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε, η οποία είναι ανώνυμη εταιρία λειτουργούσα σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Εξάλλου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, το Ελληνικό Δημόσιο υπέχει ούτως ή άλλως αντικειμενική εξωσυμβατική ευθύνη για τις παράνομες πράξεις και παραλείψεις των ως άνω φορέων και υπηρεσιών που είναι όργανά του, οπότε με την συγκεκριμένη διάταξη οριοθετείται και περιορίζεται ποιοτικά και ποσοτικά η ευθύνη με βάση τους όρους που συνομολογούνται στην εκάστοτε σύμβαση».