Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια

Οι παραχωρήσεις των αεροδρομίων στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, στις οποίες προχωρά με γοργούς ρυθμούς το ΤΑΙΠΕΔ, γεγονός που προκαλεί τις έντονες αντιδράσεις των εκπροσώπων της Περιφέρειας, αλλά και η τραγική κατάσταση των λιμανιών, που καθιστά δυσχερή την άνθηση του τουρισμού κρουαζιέρας, είναι δύο από τα σημαντικότερα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν άμεσα οι τοπικές νησιωτικές κοινωνίες και οι εκπρόσωποι τους.

Απορίας άξιον και κορύφωση των συμπτώσεων, μπορεί να θεωρηθεί το ενδιαφέρον της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, που μετά την νεκρική σιγή πολλών μηνών, προέκυψε το «βεβιασμένο» ενδιαφέρον της για την μελέτη των προβλημάτων των τοπικών αεροδρομίων και της επιτάχυνσης των διαδικασιών των σχετικών μελετών, μόλις τη στιγμή που οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές έχουν ήδη ξεκινήσει τις επί τόπου επισκέψεις ώστε να προχωρήσουν στην αξιολόγηση των εγκαταστάσεων των αεροδρομίων πριν καταθέσουν τις οικονομικές τους προσφορές.

Και ενώ από αέρος, θολό εμφανίζεται το μελλοντικό τοπίο ως προς την χρήση των μικρών περιφερειακών αεροδρομίων και τις επιπτώσεις στις τοπικές νησιωτικές κοινωνίες, εξίσου ομιχλώδες και το μέλλον για των λιμενικών υποδομών, που λειτουργούν αποτρεπτικά στην αύξηση της κρουαζιέρας, η οποία αποτελεί μια σημαντική τουριστική αγορά και στην οποία προσανατολίζονται όλο και περισσότερα νησιά.

Περιφερειακές αντιδράσεις

Η προώθηση εκ μέρους του ΤΑΙΠΕΔ, σε ιδιώτες επενδυτές, των πλέον κερδοφόρων αεροδρομίων των νησιών, Ρόδου, Κω Σαντορίνης και Μυκόνου, συνάντησε την αντίδραση του Περιφερειακού Συμβουλίου, που εξέφρασε την άποψη ότι «τέτοιες υποδομές πρέπει να είναι και υπό τον έλεγχο των τοπικών κοινωνιών και να επιτραπεί η συμμετοχή της (τοπικής αυτοδιοίκησης και των κοινωνικών εταίρων) στην διαχείριση των αεροδρομίων».

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έχει γνωστοποιηθεί το πλαίσιο αυτών των παραχωρήσεων, η οικονομική πολιτική που θα ακολουθηθεί από τους επενδυτές, όπως επίσης και το μέλλον των άγονων αεροπορικών γραμμών, που αφορούν στα μικρότερα νησιωτικά αεροδρόμια.

Στην σχετική απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου γίνεται λόγος για «την απαξιωτική στάση των υπευθύνων του ΤΑΙΠΕΔ», καθώς δεν παρέστησαν στην τελευταία του συνεδρίαση «προκειμένου να ενημερώσουν τα μέλη του, για την απόφαση του να προχωρήσει σε διεθνείς διαγωνισμούς και συμβάσεις παραχώρησης των αεροδρομίων».

Τονίζεται πως «τα αεροδρόμια στο Νότιο Αιγαίο, πέραν του κοινωνικού τους ρόλου και την εξυπηρέτηση των κατοίκων, αποτελούν αναπτυξιακό εργαλείο για την οικονομία και η διαχείριση τους συνδέεται άμεσα και έμμεσα με την επιβίωση των νησιών, της Τουριστικής μας βιομηχανίας και της εθνικής ασφάλειας της χώρας».

Σημειώνεται πως τα συγκεκριμένα αεροδρόμια που προωθούνται και παρουσιάζουν κερδοφορία, έχουν τη δυνατότητα χρηματοδοτικής κάλυψης των μικρών αεροδρομίων «προκειμένου να λειτουργούν», ενώ οι εισπράξεις τους είναι ικανές να καλύψουν «το κόστος συνδέσεων των νησιών μεταξύ τους και ορισμένα με την Αθήνα (άγονες γραμμές)».

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αεροπορικές γραμμές που θεωρούνται άγονες, άρα μη προσοδοφόρες και ως εκ τούτου τα αεροδρόμια τους δεν συγκεντρώνουν κανένα επενδυτικό ενδιαφέρον, θα συνενωθούν υπό μία ανώνυμη εταιρεία, που θα λειτουργεί υπό κρατική χρηματοδότηση. Με δεδομένη δε την στενότητα των κρατικών πόρων, τίθεται εν αμφιβόλω η συνέχιση λειτουργίας τους, υπό αυτές τις συνθήκες. Έτσι τα επιδοτούμενα αεροπορικά δρομολόγια, που σήμερα απαιτούν για την χρηματοδότηση τους περί τα 55 εκ. ευρώ ετησίως, τα οποία καλύπτονται από τα έσοδα του τέλους εκσυγχρονισμού ανάπτυξης αεροδρομίων, με την πώληση των κερδοφόρων αεροδρομίων θα εκλείψει αυτό το έσοδο, γεγονός που λειτουργήσει επιβαρυντικά προς τον κρατικό προϋπολογισμό και ίσως ανασταλτικά ως προς την συνέχιση λειτουργίας των εν λόγω αεροδρομίων, με ότι αυτό συνεπάγεται για τις τοπικέ νησιωτικές κοινωνίες.

Εκ μέρους του Περιφερειακού Συμβουλίου τέθηκαν συγκεκριμένα αιτήματα που αφορούν στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των αεροδρομίων από τους πόρους που εισπράττονται σε αυτά, μέρος των πόρων να διατεθεί για την περιβαλλοντική διαχείριση των πέριξ των αεροδρομίων περιοχών και πρέπει να υπάρξουν αντισταθμιστικά οφέλη στις συγκεκριμένες περιοχές, οι καλύτεροι επενδυτές είναι οι τοπικές κοινωνίες που εντέλει είναι οι χρήστες των αεροδρομίων και προς αυτή την κατεύθυνση να διερευνηθεί η δυνατότητα δημιουργίας συνεταιριστικών σχημάτων σε τοπικό επίπεδο, τα δεκάδες εκατομμύρια που εισπράχθηκαν πρέπει να επενδυθούν στα αεροδρόμια μας, ενώ εκφράζεται η αντίθεση σε ενέργειες όπως αυτές του ΤΑΙΠΕΔ και η υποστήριξη της ανάπτυξης και των επενδύσεων, πάντα όμως με την ενημέρωση και συνηγορία των τοπικών κοινωνιών.

Ανησυχητική μελέτη

Η τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι λιμενικές υποδομές των νησιών περιορίζουν τους μεγαλεπήβολους σχεδιασμούς προώθησης της κρουαζιέρας, παρά τις επανειλημμένες επισημάνσεις της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοιάρχων για την αναγκαιότητα εκτέλεσης των απαιτούμενων εργασιών που θα επιτρέψουν την ασφαλή πρωτίστως αξιοποίηση των λιμανιών.

Ανησυχητική η εικόνα των λιμανιών της χώρας, με την ανυπαρξία των έργων και την επικινδυνότητα των υποδομών, να καθιστούν επισφαλή την προσέγγιση κρουαζιεροπλοίων, όπως αποτυπώνεται σε μελέτη του Πολυτεχνείου για τις λιμενικές ελλείψεις της χώρας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης στο 69,89% των 93 λιμένων της χώρας παρατηρούνται ανεπαρκείς χερσαίες διευκολύνσεις, το 86,02% αντιμετωπίζει προβλήματα κυματισμού, στο 49,46% καταγράφονται προβλήματα βάθους, στο 91% ο εξοπλισμός υποδοχής χαρακτηρίζεται ανεπαρκής και το 75,27% είναι ακατάλληλα για κρουαζιερόπλοια.

Και όλα αυτά την στιγμή που οι τοπικές αυτοδιοικήσεις, οι φορείς τουρισμού και τα αρμόδια υπουργεία επιχαίρουν για την αύξηση των αφίξεων τουριστών κατά την φετινή θερινή περίοδο.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του προέδρου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, Μιχάλη Σακέλλη, ο οποίος επισημαίνει πως «από τα 10,8 εκατομμύρια αλλοδαπούς τουρίστες που θα επισκεφθούν τα ελληνικά νησιά, το 15% εξ αυτών που αντιστοιχεί σε 1,6 εκατομμύρια τουρίστες θα χρησιμοποιήσουν πλοία και παρότι τα απαραίτητα λιμενικά έργα είναι κοστοβόρα και χρονοβόρα, η ανάγκη υλοποίησής τους πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά, γιατί διαφορετικά τα λιμάνια θα αποτελέσουν μεγάλο ανασχετικό παράγοντα κάθε εξέλιξης σε επίπεδο υπηρεσιών, κόστους ταξιδίου και ασφάλειας».