Δάση ανεμογεννητριών

Τα νησιά φαίνεται ότι ατενίζουν το μέλλον τους μέσα από δάση ανεμογεννητριών, που ετοιμάζουν οι επίδοξοι επενδυτές να κατακλύσουν τις κυκλαδίτικες λοφογραμμές.

Τα επενδυτικά σχέδια για τα βιομηχανικά έργα των υπερμεγεθών διαστάσεων, που αφορούν στην εγκατάσταση 9 αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στα νησιά Άνδρο, Πάρο Τήνο και Νάξο, έχουν ήδη λάβει το πράσινο φως από την κυβέρνηση, η οποία αγνόησε τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις τόσο του Περιφερειακού Συμβουλίου όσο και των Δημοτικών αρχών των νησιών.

Παρά τις εκφρασμένες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών και των δημοτικών και περιφερειακών τους εκπροσώπων, το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος προχώρησε στην έγκριση των περιβαλλοντικών όρων των έργων (απ. 172568/23.12.2013), χωρίς να αναμένει έστω την ολοκλήρωση της επιστημονικής διερεύνησης, από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, με το οποίο η Περιφέρεια σύναψε προγραμματική σύμβαση για την εξειδίκευση του χωρικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη και χωροθέτηση των αιολικών εγκαταστάσεων στα νησιά του Νότιου Αιγαίου.

Οι τοπικές αντιδράσεις

Πλήθος οι αντιδράσεις και οι εκφρασμένες αντιρρήσεις των κοινωνικών φορέων και της αυτοδιοίκησης για την δημιουργία των συγκεκριμένων έργων εκμετάλλευσης του αιολικού δυναμικού των νησιών, με το ΥΠΕ.Κ.Α. να κωφεύει και να προχωρά στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, προωθώντας τα επενδυτικά σχέδια του γιγαντιαίου αυτού έργου συνολικής ισχύος 218,5MW, η οποία θα αποδίδεται από 95 ανεμογεννήτριες ύψους 100m η κάθε μία, με διασυνδεόμενα μεταξύ τους τα νησιά με υποθαλάσσιο καλώδιο υψηλής τάσης 150 KV συνολικού μήκους 158,86 χλμ..

Αξίζει δε να αναφερθεί ότι οι υπουργικές αποφάσεις που εγκρίνουν τις εν λόγω επενδύσεις, δείχνουν να αδιαφορούν για την βιοποικιλότητα ή τον χαρακτηρισμό Natura πολλών περιοχών στις οποίες προορίζεται η εγκατάσταση των ανεμογενητριών.

Παράλληλα να μην αγνοηθεί ότι για τις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις παραχωρείται δημόσια γη ή όπου υπάρχουν δεσμεύσεις ιδιωτικών περιουσιών, επιχειρείται η δήμευση τους, όπως προκύπτει από τις μεταβολές του νέου δασικού νόμου, με τις οποίες πλέον αμφισβητείται το ιδιοκτησιακό καθεστώς στις Κυκλάδες.

Και ενώ οι αυτοδιοικητικοί εκπρόσωποι σε συνεργασία και με τους τοπικούς επαγγελματικούς και κοινωνικούς φορείς συντονίζουν τη δράση τους ακόμα και σε επίπεδο προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, παρ’ όλα αυτά κάποιοι από αυτούς τους ίδιους Δημάρχους σπεύδουν να δώσουν στην Γερμανία και τους Ευρωπαίους πάτρωνες του έργου τα μνημονιακά τους διαπιστευτήρια.

Βουλευτική παρέμβαση

Ήδη από την πλευρά του βουλευτή Κυκλάδων Νίκου Συρμαλένιου, έχει κατατεθεί σχετική ερώτηση στη Βουλή, η οποία αναφέρεται στην κατασκευή και λειτουργία υπερμεγεθών αιολικών πάρκων, σε αντίθεση με το οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό όφελος των συγκεκριμένων τοπικών κοινωνιών. Τονίζεται ότι η επιχειρούμενη εγκατάσταση των μεγάλων αιολικών σταθμών, δεν συνάδει ούτε με τον χωροταξικό σχεδιασμό, ούτε με την κλίμακα και με την αισθητική του νησιωτικού τοπίου, ούτε με την προστασία περιοχών Νatura 2000 και εξαιρετικού κάλλους, ούτε με την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών, ούτε βεβαίως με την προοπτική μια βιώσιμης και αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης του νησιωτικού χώρου. Ζητούμενο της ερώτησης είναι να δοθούν οι υπουργικές απαντήσεις με ποια λογική εγκρίθηκε η προώθηση και υλοποίηση ενός τέτοιου επενδυτικού σχεδίου, παρά την πλήρη αντίθεση των τοπικών φορέων για το συγκεκριμένο έργο, πως εγκρίνεται το συγκεκριμένο έργο, με το οποίο θα εξυπηρετηθεί ουσιαστικά ένας ιδιωτικός επενδυτικός όμιλος, ενώ το όφελος των τοπικών κοινωνιών προβλέπεται να είναι αμελητέο και σε ποια προοπτική βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, μπορεί να βασιστεί ένα τέτοιο επενδυτικό σχέδιο, αφού η κατασκευή και η λειτουργία τόσο των αιολικών σταθμών, όσο και των συνοδών έργων, θα επιφέρουν ανεπανόρθωτες καταστροφές και αλλοιώσεις στο νησιωτικό περιβάλλον και στο τοπίο, με αποτέλεσμα την οριστική υπονόμευση της προοπτικής ισόρροπης ανάπτυξης των νησιών.

Περιφερειακή αντίδραση

Στο ίδιο μήκος κύματος και η αντίδραση του Περιφερειακού Συμβουλίου που έστειλε σχετική επιστολή προς το Υ.ΠΕ.Κ.Α., στην οποία εκφράζονται ναι μεν οι αντιρρήσεις για το συγκεκριμένο έργο, επισημαίνοντας όμως ότι δεν τοποθετήθηκε γενικά κατά των Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, αντιθέτως ανέφερε ρητά την πεποίθηση του ότι το Αιολικό Δυναμικό των νησιών πρέπει να αξιοποιηθεί, εκτίμησε όμως, ότι για τις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις δεν προέκυπταν εκείνα τα στοιχεία, που θα συνηγορούσαν στο να επιτραπεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση τους.

Το Περιφερειακό Συμβούλιο εξέδωσε και σχετικό ψήφισμα στο οποίο σημειώνεται ότι οι τοπικές κοινωνίες, οι δήμοι και η διοικητική περιφέρεια του Ν. Αιγαίου, αγωνίζονται ενάντια στην υλοποίηση του βιομηχανικού αυτού έργου διότι ανατρέπει την φέρουσα ικανότητα των νησιών, ακυρώνει τα ήπια αιγαιοπελαγίτικα χαρακτηριστικά, υποβαθμίζει ανεπανόρθωτα το αναγνωρισμένο διεθνώς νησιωτικό φυσικό περιβάλλον, τσιμεντοποιεί τεράστιες εκτάσεις γης καταστρέφοντας το φυσικό περιβάλλον και την βιοποικιλότητα χωρίς αναστροφή και δυνατότητα αποκατάστασης, παραβιάζει την καταγεγραμμένη από αιώνες πολιτιστική παράδοση και πολιτισμό, επιβάλλοντας νέους βιομηχανικούς όρους διαβίωσης, πλήττει την τοπική οικονομία, ακυρώνοντας τους όρους νησιώτικης ανάπτυξης, διαμορφώνει μεταναστευτικές συνθήκες των οικογενειών εξαιτίας του επαναπροσδιορισμού των νέων συνθηκών της λειτουργίας και βιωσιμότητας των επιχειρήσεών, αλλά και της απασχόλησης των οικογενειών, απαξιώνει τις αξίες της γης και των ακινήτων, επιφέρει θανάσιμο πλήγμα στον τουρισμό και στην οικονομία που στηρίζεται σε αυτόν και στην οποία οι νησιώτες επενδύουν χρόνια καθημερινά και αντιστρατεύεται την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης (κοινωνία – περιβάλλον – ανάπτυξη) προς όφελος του επενδυτικού και επιχειρηματικού και μόνο κέρδους.

Πολιτικές ευρωπαϊκές προτεραιότητες

Τον δρόμο στους μεγαλοεπενδυτές της ενέργειας προσπαθεί να ανοίξει η Επιτροπή των Περιφερειών, η οποία είναι το όργανο μέσω του οποίου εκπροσωπούνται οι τοπικές και περιφερειακές αρχές των χωρών της Ε.Ε., που θέτει ως προτεραιότητα της ενεργειακή φτώχια των Ευρωπαίων που πλήττει περί τα 150 περίπου εκατομμύρια πολιτών, εκ των οποίων το 20% αντιστοιχεί στην Ελλάδα.

Η πολιτική αυτή των προωθήσεων των επενδυτικών σχεδίων για τις ΑΠΕ γίνεται εμφανής με την απόρριψη εκ μέρους της Επιτροπής Περιφερειών των θέσεων που υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη τους επιφέρει μεγάλο πλήγμα τόσο σε κοινωνικό όσο και σε περιβαλλοντικό επίπεδο.

Αυτό που αντιτάσσεται είναι ότι οι εν λόγω ενεργειακές επενδύσεις έχουν κατά πολύ μικρότερο κόστος από την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και πυρηνικής ενέργειας.

Αυτό υποστηρίζει στη σχετική γνωμοδότηση του το μέλος του Κοινοβουλίου της περιφέρειας Burgenland της Αυστρίας, Christian Illedits, ο οποίος αναφέρει ότι «Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης έστειλαν ένα ισχυρό μήνυμα τονίζοντας ότι απαιτείται η επείγουσα αντιμετώπιση του προβλήματος της κατακόρυφης αύξησης της ενεργειακής πενίας από τις ευρωπαϊκές πολιτικές. Η ορθή ακολουθητέα οδός για τη διευθέτηση αυτού του ανησυχητικού προβλήματος περνά από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που χρειάζονται επενδύσεις σε περιφερειακό επίπεδο».

Από την πλευρά της Επιτροπής Περιφερειών έχει καταστεί σαφές πως πρέπει να τεθούν νέοι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις ώστε να προωθηθεί η πράσινη ενέργεια και να προωθηθεί η επιδότηση των ανανεώσιμων πηγών από τις κυβερνήσεις.

Χαρακτηριστική και η τοποθέτηση του εισηγητή της γνωμοδότησης της Επιτροπής, Gusty Graas, μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Bettembourg και του εθνικού Κοινοβουλίου του Λουξεμβούργου, ο οποίος υποστήριξε ότι «Οι κρατικές ενισχύσεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να ευνοούν έναν περισσότερο ασφαλή και σίγουρο ενεργειακό εφοδιασμό, ένα καθαρότερο περιβάλλον και μια ισχυρότερη αγορά εργασίας. Συγχρόνως, καθίσταται σαφές ότι οι καινοτόμες τεχνολογίες μπορούν να τελεσφορήσουν μόνον εάν οι συνθήκες που επικρατούν στην αγορά είναι δίκαιες και ανταγωνιστικές. Απαιτείται λοιπόν η υιοθέτηση μιας ρεαλιστικής προσέγγισης, η οποία να προάγει τη συμμετοχή του τοπικού επιπέδου διακυβέρνησης και να επικεντρώνεται στη βιώσιμη ανάπτυξη τόσο της οικονομίας όσο και της οικολογίας».

Ακριβώς στην αντίπερα όχθη βρίσκεται η Αυστραλία, με τον πρωθυπουργό, Τόνι Άμποτ, να αποφασίζει τον περιορισμό των ανανεώσιμων πηγών, καθώς αυτές κρίνονται κοστοβόρες στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς έχουν αύξήσει κατά πολύ το κόστος της ενέργειας.

Μία αυξημένη δαπάνη που επηρεάζει την αγορά, γεγονός που δικαιολογεί, κατά τον πρωθυπουργό την αναθεώρηση των στόχων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ώστε αυτή καταστεί φθηνότερη.

Το ΕΣΠΑ χρηματοδοτεί τις ΑΠΕ

Το βλέμμα στραμμένο στο νέο ΕΣΠΑ, για τις αναγκαίες χρηματοδοτήσεις των επενδύσεων, που θα καλύψουν τις ελλείψεις κρατικών ενισχύσεων και στις οποίες εναποθέτουν τις ελπίδες τους οι τοπικές αρχές, για την υλοποίηση των στόχων τους.

Τα κονδύλια ύψους 20,8 δις ευρώ, του νέου ΕΣΠΑ, θα διοχετευθούν σε εννέα τομείς δράσεις, μεταξύ των οποίον η ενέργεια και το περιβάλλον που μαζί με τις μεταφορές θα απορροφήσουν 3,57 δις ευρώ.

Όπως ανακοινώθηκαν στις 3 Απριλίου οι βασικοί άξονες χρηματοδοτήσεων του ΕΣΠΑ, είναι εμφανής η πρόθεση ενίσχυσης των επιχειρηματικών επενδύσεων στον τομέα παραγωγής ενέργειας και θερμότητας, δίνοντας ουσιαστικά ώθηση σε ενεργειακά έργα που αφορούν γεωθερμικές εφαρμογές, έρευνες γύρω από τις τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών, καθώς και εφαρμογές αποθήκευσης ενέργειας.

Μεταξύ των δράσεων που χρηματοδοτούνται από το νέο ΕΣΠΑ και αφορούν στον τομέα της ενέργειας, ξεχωρίζει η στήριξη της εγχώριας επιχειρηματικότητας και έρευνας σχετικά με την τεχνολογία των ΑΠΕ, καθώς και των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας μέσω εφαρμογών γεωθερμίας, όπως και η λειτουργία επιχειρήσεων που θα παρέχουν ενεργειακές υπηρεσίες.