Νομοθετήματα επιδοτούμενων δρομολογίων

Με δύο νέες τροπολογίες για τις άγονες γραμμές, επιχειρεί το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου να διευκολύνει από την μία τις ακτοπλοϊκές εταιρείες που εκτελούν τα επιδοτούμενα δρομολόγια, απαλλάσσοντας τους από τις επιβαρυντικές ρήτρες για την πρόωρη λύση των συμβάσεων τους και από την άλλη να διευθετήσει, με «εναλλακτική» δυνατότητα, τα προβλήματα δρομολογιακής κάλυψης των νησιών.

Οι νησιώτες βιώνουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, την ασυνέπεια στην εκτέλεση των δρομολογίων των γραμμών δημοσίου συμφέροντος, αλλά και οι επισκέπτες, που πολλαπλασιάζονται την θερινή περίοδο, υποχρεώνονται σε πολύωρα ταξίδια τριτοκοσμικών συνθηκών με παλαιά πλοία, είναι οι παράμετροι που σχετίζονται με ότι καθορίζει τις άγονες γραμμές στο Αιγαίο.

Η τροπολογίες αυτές θα μπορέσουν αν λειτουργήσουν επ’ ωφελεία των νησιών αρκεί να υπάρξει πλήρης εφαρμογή τους και να μη λειτουργήσουν απλώς προς εξυπηρέτηση των ακτοοπλόων.

Ενώ το σύνολο των καταγγελιών των τελευταίων ετών, για τον τρόπο λειτουργίας των άγονων δρομολογίων και τη στάση των ακτοπλοϊκών εταιρειών που είχαν αναλάβει την εκτέλεση τους, δεν βρήκε ανταπόκριση από το υπουργείο, η ανεξέλεγκτη τακτική των εν λόγω εταιρειών, πέραν των προβλημάτων που δημιουργούσε στους κατοίκους των νησιών, προκάλεσε επιπλέον επιβάρυνση της εικόνας της χώρας στην τουριστική αγορά.

Και ενώ η περίφημη «νησιωτικότητα» παραμένει ανεφάρμοστη, οι νέες αυτές τροπολογίες εάν δεν επιφέρουν βελτίωση στην εξυπηρέτηση των νησιών, σίγουρα θα εξυπηρετήσουν τα ακτοπλοϊκά συμφέροντα.

Η υποχρέωση αντικατάστασης πλοίων με νεότερα

Μία λύση, όχι και τόσο «στιβαρή» και μόνιμη αλλά περισσότερο εξυπηρετική, υιοθέτησε το υπουργείο Ναυτιλίας, προκειμένου να δώσει διέξοδο στις ακτοπλοϊκές εταιρείες, που λόγω οικονομικών δυσχερειών δεν έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν, όπως ο νόμος ορίζει, στην αντικατάσταση των παλαιών πλοίων με νεότερα, που εξυπηρετούν τις γραμμές δημοσίου συμφέροντος.

Η λύση έρχεται μέσα από τροπολογία, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού και δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες που δεσμεύονται με πολυετείς συμβάσεις για τις άγονες γραμμές και υποχρεούνται στην αντικατάσταση των παλαιών τους πλοίων, να προχωρούν στη λύση των συμβάσεων τους, πριν από τον προκαθορισμένο χρόνο, χωρίς όμως καμία οικονομική επιβάρυνση των εταιρειών.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως δεν θα καταπέσει η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης υπέρ του ελληνικού Δημοσίου, όπως ορίζεται στη σύμβαση, με αποτέλεσμα οι ενδιαφερόμενες εταιρείες, που θέλουν αν υιοθετήσουν τη λύση που προτείνει το υπουργείο να εκδηλώσουν την πρόθεση τους εντός 60 ημερών από την ψήφιση του νόμου ή αλλιώς να υποχρεωθούν στην αντικατάσταση των πλοίων τους.

Οι σχετικές συμβάσεις που υπογράφηκαν το 2008 και ορίζουν τις υποχρεώσεις των ακτοπλοϊκών γραμμών που επιδοτούνται, είναι σαφείς ως προς την αντικατάσταση εντός τριετίας των παλιών πλοίων με νεότερα, γεγονός στο οποίο οι ΝΕΛ και η ΛΑΝΕ, που κατά κύριο λόγο εξυπηρετούν τις γραμμές δημοσίου συμφέροντος, λόγω των οικονομικών δυσχερειών που αντιμετωπίζουν δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτή τους την υποχρέωση, παρά τις συνεχείς παρατάσεις που έχουν δοθεί με νομοθετικές ρυθμίσεις (3887/2010 και 4072/2012).

Το σκεπτικό του υπουργείου

Σύμφωνα με το υπουργείο, η απόφαση αυτή στοχεύει να εξαλείψει την πιθανότητα αδυναμίας εκ μέρους των εταιρειών εξυπηρέτησης των δρομολογιακών γραμμών για τις οποίες έχουν επιδοτηθεί.

Συγκεκριμένα υποστηρίζεται πως «Η δημοσιονομική κατάσταση και η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με την απροθυμία – αδυναμία του χρηματοπιστωτικού συστήματος να επενδύσει κεφάλαια στην αγορά της ακτοπλοΐας, που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη ρευστότητα των ακτοπλοϊκών εταιρειών, περιορίζουν τις προοπτικές εκπλήρωσης της υποχρέωσης των αναδόχων για αντικατάσταση συμβατικών πλοίων τους».

Όπως το ίδιο το υπουργείο παραδέχεται, παρατηρούνται δυσκολίες στην εκτέλεση κάποιων δρομολογίων, γεγονός που οδηγεί στην ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων για τη βιώσιμη και απρόσκοπτη συνέχιση της ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας σε περιπτώσεις ανώμαλης εξέλιξης μιας ή περισσοτέρων συμβάσεων.

Με την ρύθμιση αυτή το υπουργείο στοχεύει στο να απελευθερώσει τους πόρους που έχουν δεσμευτεί στις υπάρχουσες επιδοτήσεις ώστε να τα αξιοποιήσει προς βελτίωση των δρομολογίων των άγονων γραμμών, χωρίς να υπάρξει επιπλέον επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού για την συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των νησιών.

Εναλλακτικά δρομολόγια

Και δεύτερη τροπολογία κατατέθηκε από το υπουργείο Ναυτιλίας, με την οποία επιχειρείται η κάλυψη των αναγκών των δρομολογίων των άγονων γραμμών με «εναλλακτικά δρομολόγια», στις περιπτώσεις που τα δρομολόγια των γραμμών δημοσίου συμφέροντος δεν πραγματοποιούνται ή εάν δεν υπάρξει εκδήλωση ενδιαφέροντος για την κάλυψη τους.

Με την ανωτέρω ρύθμιση ο εκάστοτε υπουργός θα έχει τη δυνατότητα να συνάπτει προσωρινή σύμβαση, με απευθείας ανάθεση σε ακτοπλοϊκή εταιρεία που έχει δρομολογημένα πλοία σε εναλλακτικά δρομολόγια, στην περίπτωση που αυτό θα κριθεί απαραίτητο προκειμένου να υπάρξει διασφάλιση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής ή εάν προκύψουν επείγουσες συγκοινωνιακές ανάγκες.

Όπως το ίδιο το υπουργείο αναφέρει «εναλλακτικό δρομολόγιο θεωρείται ένα δρομολόγιο το οποίο εξυπηρετεί έναν προορισμό ξεκινώντας από διαφορετικό λιμάνι αφετηρίας ή το οποίο προσεγγίζει τον προορισμό με διαφορετική σειρά ή σε άλλο χρόνο. Η προτεινόμενη ρύθμιση κρίνεται επιβεβλημένη, διότι μειώνει το κίνδυνο να προκύψει πλήρης αδυναμία διατήρησης της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης των νησιών».

Όσον αφορά στις συμβάσεις των απευθείας αναθέσεων απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών, ενώ η διάρκεια της ορίζεται έως την έναρξη των δρομολογίων τακτικής εξυπηρέτησης ή έως την σύναψη σύμβασης αποκλειστικής εξυπηρέτησης ή έως την προκήρυξη μειοδοτικού διαγωνισμού.