Εντός… «τροχιάς» παρά τις δυσκολίες

Η οικονομική ασφυξία, η οποία επιχειρείται να επιβληθεί στη χώρα, προκειμένου η κυβέρνηση να υποκύψει στις πιέσεις των δανειστών, ώστε να προχωρήσει στη λήψη υφεσιακών μέτρων, αποτελεί την μία όψη του νομίσματος, ενώ από την άλλη ο κρατικός προϋπολογισμός παρουσιάζει κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, πρωτογενές πλεόνασμα.

Οι κάτω του προβλεπόμενου αποδόσεις φόρων και ΦΠΑ επέφερε την μεγαλύτερη απώλεια εσόδων, οι οποίες, ωστόσο, αντισταθμίστηκαν από την περιστολή των δαπανών του δημόσιου τομέα, θέτοντας έτσι την κίνηση του προϋπολογισμού εντός των αναμενόμενων, ίσως και παραπάνω, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015.

Κι ενώ τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού εμφανίζουν αύξηση, η εικόνα της οικονομίας, κατά τους πρώτους μήνες ανάληψης της νέας κυβέρνησης, φαίνεται να διαψεύδει τις Κασσάνδρες, που έκαναν εξ αρχής λόγο για άμεση και παταγώδη αποτυχία, ερχόμενη όμως σε αντιδιαστολή με τα μεγάλα προβλήματα ρευστότητας, που επιδιώκουν να προκαλέσουν στην χώρα οι πιστωτές της.

Τα οικονομικά στοιχεία

Τα δημοσιοποιημένα στοιχεία, που αφορούν στην εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2015, εμφανίζουν πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1.732 εκ. ευρώ, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 1.541 εκ. ευρώ κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2014.

Βάσει των στοιχείων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, επήλθε μεγαλύτερη της προσδοκώμενης συγκράτηση των δημοσίων δαπανών, ενώ υπήρξε και υστέρηση των φορολογικών εσόδων, τα οποία διαμορφώθηκαν στα 9.314 εκατ. Ευρώ, περίπου 7,4% κάτω του στόχου, εμφανίζοντας μείωση κατά 748 εκατ. Ευρώ από πέρσι.

Η υστέρηση, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, οφείλεται:

- Στους άμεσους φόρους, που την περίοδο του πρώτου τριμήνου του 2015 παρουσίασαν συνολική απόκλιση της τάξεως του 11,7%, δηλαδή 515 εκατ. Ευρώ λιγότερα από το 2014. Κατώτερα των εκτιμήσεων κινήθηκαν ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 9,3% (167 εκατ. Ευρώ) και οι άμεσοι φόροι Παρελθόντων Οικονομικών Ετών, κατά 37,2% (355 εκατ. Ευρώ).

- Στους έμμεσους φόρους, οι οποίοι την ίδια περίοδο ανήλθαν σε 5.413 εκατ. Ευρώ, παρουσιάζοντας απόκλιση 4,1% (233 εκατ. Ευρώ) έναντι του αναμενόμενου. Πιο συγκεκριμένα, ο ΦΠΑ Πετρελαιοειδών παρουσίασε μείωση 13,3% (66 εκατ. Ευρώ), ο ΦΠΑ Λοιπών απόκλιση 7,6% (217 εκατ. Ευρώ), ενώ ο ΦΠΑ Καπνού σημείωσε άνοδο κατά 43,3% (44 εκατ. Ευρώ), συγκριτικά με το ίδιο διάστημα του 2014. Επιπλέον, ο ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων παρουσίασε αύξηση της τάξεως του 3% (30 εκατ. Ευρώ), ωστόσο οι έμμεσοι φόροι Παρελθόντων Οικονομικών Ετών φαίνονται μειωμένοι κατά 20,4% (355 εκατ. Ευρώ).

Αντίθετα, στον τομέα των μη φορολογικών εσόδων σημειώθηκε υπέρβαση του στόχου κατά 45,9% (430 εκατ. Ευρώ).

Τα μη τακτικά έσοδα, παρουσίασαν μείωση κατά 64,9% (137 εκατ. Ευρώ) σε σχέση με πέρσι, ενώ οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 796 εκατ. Ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 135 εκατ. Ευρώ, έναντι του στόχου των 661 εκατ. Ευρω.

Τέλος, τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, διαμορφώθηκαν στα 1.449 εκατ. Ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 679 εκατ. Ευρώ και συνεπικουρώντας στην διαμόρφωση αυξημένων καθαρών εσόδων για την πρώτη περίοδο του έτους, υπερκαλύπτοντας την υστέρηση στα έσοδα.

Όπως δείχνουν τα οριστικά στοιχεία εκτέλεσης από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2015, τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού εμφανίζονται οριακά αυξημένα κατά 0,8%, ή 92 εκατ. Ευρώ σε σχέση με πέρσι.

Εντούτοις, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου συνεχίζει να παρουσιάζεται ελλειμματικό, καθώς το έλλειμα του ισοζυγίου ανήλθε στα 503 εκατ. Ευρώ, έναντι ελλείματος 448 ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2014.

Ελάφρυνση για τον κρατικό προϋπολογισμό συνιστά και το γεγονός της περεταίρω μείωσης των κρατικών δαπανών κατά 1.516 εκατ. Ευρώ, οι οποίες ανήλθαν στα 12.522 εκατ. Ευρώ, έναντι του στόχου των 14.038 εκατ. Ευρώ.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Υπ. Οικονομικών, «οι χαμηλότερες δαπάνες οφείλονται κυρίως στην αναδιάρθρωση του ταμειακού προγραμματισμού με βάση τις επικρατούσες ταμειακές συνθήκες. Εκτιμάται ότι μετά την ομαλοποίηση των ταμειακών συνθηκών, οι δαπάνες θα επανέλθουν στα επίπεδα των στόχων του προϋπολογισμού».

Εθνική Στρατηγική για αύξηση των δημοσίων εσόδων

Στο 11ο ετήσιο συνέδριο Athens Tax Forum, η γενική γραμματέας Δημοσίων Έργων, κ. Κατερίνα Σαββαΐδου, ανακοίνωσε πως έχει σχεδιαστεί Εθνική Στρατηγική Είσπραξης, σκοπός της οποίας είναι η αποτελεσματικότερη είσπραξη των δημοσίων εσόδων.

Η ΓΓΔΕ τόνισε στο συνέδριο, πως «η φορολογική διοίκηση λειτουργεί εντός ορισμένου περιβάλλοντος και διάφοροι παράγοντες, εξωτερικοί και εσωτερικοί, επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά της. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η φορολογική νομοθεσία, η κοινή γνώμη και κυρίως η αντίληψη των φορολογουμένων για το επίπεδο της φοροδιαφυγής και της δικαιοσύνης του φορολογικού συστήματος, οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, η οργανωτική κατάσταση της φορολογικής διοίκησης, το ανθρώπινο δυναμικό της (αριθμός υπαλλήλων που υπηρετούν και ο βαθμός εκπαίδευσής τους), οι οικονομικοί της πόροι, καθώς και η πρόσβαση σε πηγές πληροφόρησης.

Ειδικότερα, το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον οδήγησε στη μεγάλη αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς και στην αρνητική εικόνα της κοινής γνώμης για την ανταποδοτικότητα των φόρων και τη δικαιοσύνη του φορολογικού συστήματος. Το οικονομικό περιβάλλον έχει εξάλλου σημαντική επίδραση στην αποτελεσματικότητα της φορολογικής διοίκησης.

Η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά είναι αυτονόητο, ότι επιδρά στην εισπραξιμότητα των φόρων, κυρίως όσων σχετίζονται με τις συναλλαγές και την κατανάλωση, ενώ η χρήση διασφαλιστικών και αναγκαστικών μέτρων κατά των επιχειρήσεων, που δεν συμμορφώνονται στις υποχρεώσεις τους επηρεάζει, με τη σειρά της, την κατάσταση τους».

Παράλληλα, γενική γραμματέας υποστήριξε, ότι «αποτελεσματική φορολογική διοίκηση δεν είναι αυτή που απλά εισπράττει τα περισσότερα έσοδα, αλλά αυτή που διευκολύνει τη φορολογική συμμόρφωση.

Για το λόγο αυτό το επόμενο διάστημα θα αναληφθούν από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων επικοινωνιακές δράσεις σε στοχευμένες κατηγορίες επαγγελματικών δραστηριοτήτων, αυτοματοποιημένες διαδικασίες ενημέρωσης νέων οφειλετών και επιμορφωτικά προγράμματα για τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης».

Η Εθνική Στρατηγική Είσπραξης, όπως ανέφερε η κ. Σαββαΐδου, αποτελείται από τέσσερις βασικούς πυλώνες, οι οποίοι είναι:

- Εκκαθάριση του χαρτοφυλακίου ληξιπρόθεσμων οφειλών, μέσω της βελτίωσης της διαδικασίας χαρακτηρισμού τους ως ανεπίδεκτων είσπραξης.

- Καθορισμός σαφούς πλαισίου για την κίνηση διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος ανάλογα με το ύψος της εκάστοτε οφειλής και τα χαρακτηριστικά του οφειλέτη.

- Επικέντρωση σε νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, με μεγαλύτερη πιθανότητα είσπραξης συγκριτικά με τις παλαιότερες.

- Εντατικοποίηση των μέτρων κατά των μεγαλο-οφειλετών, οι οποίοι δεν υπάγονται στη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών.