Εξασφάλιση της χρηματοδότησης για τα έργα του ΕΣΠΑ

Αγώνας δρόμου η ολοκλήρωση των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ, λόγω της λήξης του στο τέλος του 2015, προκειμένου να μην χαθούν χρηματοδοτήσεις δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ η νομοθέτησε της δημιουργίας ειδικού λογαριασμού για την χρηματοδότηση των έργων αποτελεί θετική προοπτική.

Εν μέσω αντικρουόμενων πληροφοριών περί της παράτασης ή μη της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Δήμοι και Περιφέρειες εντείνουν τους ρυθμούς εκτέλεσης των έργων υπό τον φόβο της απώλειας πόρων.

Πλήθος έργων πρόκειται να απενταχθούν από το πρόγραμμα που λήγει στο τέλος του χρόνου και να ενταχθούν στο νέο, ενώ η πολυπόθητη παράταση, στην περίπτωση που τελικά δοθεί, θα λειτουργήσει ανακουφιστικά με την παροχή του απαραίτητου χρόνου στα υπό ολοκλήρωση έργα.

Οι φόβοι απώλειας

Η οικονομική αδυναμία αποτέλεσε αρνητικό παράγοντα στην υλοποίηση των έργων του ΕΣΠΑ, θέμα για το οποίο υπήρξε παραδοχή και από το τον αρμόδιο υπουργό Γιώργο Σταθάκη, όπως γίνεται αντιληπτό από έγγραφο του που διαβιβάστηκε στη Βουλή, στο οποίο αναφέρει ότι «η δημοσιονομική στενότητα και η έλλειψη ρευστότητας έχουν επηρεάσει αρνητικά την υλοποίηση των έργων που είναι ενταγμένα στα επιχειρησιακά προγράμματα της περιόδου 2007-2013, η οποία λήγει επισήμως στις 31 Δεκεμβρίου 2015».

Τα έγγραφα των αρμοδίων υπουργικών παραγόντων, που διαβιβάστηκαν στη Βουλή ως απάντηση των σχετικών βουλευτικών ερωτήσεων που κατατέθηκαν, σκιαγραφούν τηνεικόνα σχετικά με την υλοποίηση των έργων.

Χαρακτηριστική η αναφορά του Γ.Γ. ΕΣΠΑ και Δημοσίων Επενδύσεων, Αλέξανδρου Χαρίτση, ότι «Η κρίση ρευστότητας και κάθε εξωτερικός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά την πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ δεν είναι η μόνη ούτε η πιο σημαντική αιτία μιας αρνητικής υλοποίησης. Ο αναποτελεσματικός προγραμματισμός των προηγουμένων χρόνων, η μεγάλη υπερδέσμευση αλλά και η συνεχής αποδυνάμωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ως αποτέλεσμα των περιοριστικών πολιτικών της προηγούμενης κατάστασης, συνέβαλαν καθοριστικά στην τρωτότητα του ΕΣΠΑ και αποτελούν την κύρια αιτία των σημαντικών καθυστερήσεων».

Αν και όπως διευκρινίζεται, εκ μέρους του υπουργείου υπήρξαν ενέργειες προκειμένου να υπάρξει μείωση των επιπτώσεων για να αποφευχθεί η απώλεια χρηματοδοτήσεων, ενώ η ΓΓ ΕΣΠΑ «προχωρεί σε συνεργασία με τις διαχειριστικές αρχές των προγραμμάτων στην κατά προτεραιότητα πληρωμή έργων από τον κεντρικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος σε έργα που προσφέρουν άμεσα στην αποτελεσματική υλοποίηση των προγραμμάτων, στην αύξηση της απορρόφησης και στην εισροή πόρων».

Όμως τα μέτρα που ελήφθησαν «ενδέχεται να μην αποδειχθούν αρκετά για την αποφυγή απώλειας πόρων από μη απορρόφηση σε κάποια επιχειρησιακά προγράμματα του 100% της κοινοτικής συνδρομής».

Στις απαντήσεις που δόθηκαν στις βουλευτικές ερωτήσεις επισημαίνεται πως η απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ ανέρχεται συνολικά στα 20,2 δις ευρώ, μετά την αύξηση της ευρωπαϊκής συμμετοχής και της αντίστοιχης μείωσης των εθνικών πόρων, συμπληρώνοντας πως «Ο στόχος των δαπανών για το 2015 για όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ συμπίπτει με το υπόλοιπο ποσό που απομένει ως το ασφαλές κλείσιμο των προγραμμάτων».

Η χρηματοδότηση των έργων

Από τα εν εξελίξει έργα, 356 εξ αυτών, βάσει του σχετικού καταλόγου που έχει συνταχθεί, τα οποία προϋπολογίζονται σε 1,466 δις ευρώ, έχουν προγραμματιστεί για μεταφορά, δηλαδή να απενταχθούν από τρέχον ΕΣΠΑ και «για διαχειριστικούς λόγους και δύνανται να μεταφερθούν στη νέα προγραμματική περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τους κανόνες επιλεξιμότητας».

Ο κατάλογος των έργων αυτών συντάχθηκε από την Εθνική Αρχή Συντονισμού σε συνεργασία με τις αρμόδιες Διαχειριστικές Αρχές, όπως συνέβη και με τα 313 έργα phasing projects (δηλ. τμηματοποίηση έργων μεταξύ των δύο προγραμματικών περιόδων), τα οποία θα λάβουν χρηματοδότηση στη β' φάση εκτέλεσης του ΕΣΠΑ 2014-2020 ως έργα-γέφυρες του νέου ΕΣΠΑ, με αρχικό προϋπολογισμό για το ΕΣΠΑ 2007-2013 στα 2 δις ευρώ, ενώ ο τελικός προϋπολογισμός των έργων αυτών για το νέο ΕΣΠΑ υπολογίζεται στα 3,1 δις ευρώ.

Σημαντική υπέρ της ολοκλήρωσης του τρέχοντος προγράμματος, είναι απόφαση του υπουργού Οικονομίας, Γιώργου Σταθάκη, για τη δημιουργία ειδικού λογαριασμού, μέσω του οποίου θα διασφαλίζεται η χρηματοδότηση των έργων.

Η απόφαση αυτή προέκυψε όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδέχθηκε το αίτημα για προκαταβολή των 500 εκ. ευρώ που αφορούν στα έργα του τρέχοντος ΕΣΠΑ, όπως και την αύξηση της προκαταβολής από το νέο πρόγραμμα.

Κατόπιν αυτού, νομοθετήθηκε η δημιουργία ειδικού λογαριασμού στον οποίο θα μεταφέρονται όλα τα χρήματα των έργων που βαίνουν προς την ολοκλήρωση τους, τα οποία μπορούν πλέον να εκτελούνται με ομαλούς ρυθμούς.

Παράταση και ενδεχόμενο διακοπής

Όσον αφορά στην άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για παράταση του τρέχοντος προγράμματος, φαίνεται πως η σχετική πληροφόρηση δεν ευσταθεί, καθώς ακόμα συζητείται εκ μέρους του υπουργείου με τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα το ενδεχόμενο αυτό.

Καθώς ακόμη δεν έχει δοθεί συγκεκριμένη απάντηση, η οποία αναμένεται να καθυστερήσει έως τα όρια της λήξης του προγράμματος στο τέλος του χρόνου, με το υπουργείο σε έγγραφο του να σημειώνει ότι «η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να διατυπώνει στο ανώτατο δυνατό επίπεδο το αίτημα για την παράταση της καταβολής κοινοτικών δαπανών για τα προγράμματα της περιόδου 2007-2013».

Την απρόσκοπτη χρηματοδότηση των έργων κατά την προεκλογική περίοδο ζητά με επιστολή του προς τους πολιτικούς αρχηγούς και τους αρμόδιους παράγοντες ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ), προκειμένου να μην διακοπεί η εκτέλεση τους.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην επιστολή «κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου να μην αλλοιωθεί στο παραμικρό η ροή χρηματοδότησης των έργων του ΕΣΠΑ 2007-2013, χρηματοδότηση η οποία είναι πλέον 100% για όλη την δαπάνη, το 40% της οποίας, να σημειωθεί, κερδίζουν τα ταμεία του Ελληνικού Δημοσίου (23% ΦΠΑ, συν ασφαλιστικές εισφορές συν προκαταβολή φόρων που αναλογούν στον κύκλο εργασιών αυτών)».

Εκφράζεται δε η εκτίμηση πως «η οικουμενική αποδοχή της ανωτέρω πρότασης συνιστά κρίσιμη παράμετρο για την συνέχιση ή μη των συγχρηματοδοτούμενων έργων, την απορρόφηση της ανεργίας μέσω αυτών, την αναπτυξιακή διάσταση της Ελλάδας, το καλύτερο τουριστικό προϊόν - μέσω των κατάλληλων υποδομών - την περιβαλλοντική προστασία και εν τέλει την ίδια την κοινωνία ώστε αυτή να απολαμβάνει με ασφαλή τρόπο αυξημένη ευημερία και να μην αποτελέσει ο μήνας τον εκλογών και ο απαιτούμενος χρόνος συγκρότησης της νέας κυβέρνησης τροχοπέδη στην υλοποίηση των ανωτέρω».