Αναμένοντας τις επιβαρύνσεις

Την μεγάλη επιβάρυνση την οποία θα επιφέρει η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν στα νησιά, θα πρέπει να επωμισθούν οι νησιωτικές κοινωνίες από 1ης Οκτωβρίου, σύμφωνα τα όσα εκ του νόμου ορίζονται βάσει των όρων που τέθηκαν στη νέα δανειακή σύμβαση της χώρας.

Προϊόντα και υπηρεσίες θα υποστούν αύξηση, με την ένταξη και των νησιωτικών περιοχών στο καθεστώς ΦΠΑ που ισχύει και στην ηπειρωτική χώρα, με την έναρξη ισχύος του νόμου από τον επόμενο μήνα.

Η μεταβολή του ειδικού φορολογικού καθεστώτος που ισχύει στα νησιά και λειτουργούσε αντισταθμιστικά στο κόστος μεταφορών, θα πλήξει τις νησιωτικές οικονομίες σε μεγάλο βαθμό, οδηγώντας πολλούς να κάνουν λόγο για στοχευμένο χτύπημα στην καρδιά του τουριστικού προϊόντος, με απώτερο στόχο την ενίσχυση των τουριστικά ανταγωνιστριών χωρών.

Οι καταργήσεις ανά ομάδες

Στην άμεση εφαρμογή του μέτρου θα κληθεί να προχωρήσει η νέα κυβέρνηση, που με την ανάληψη των καθηκόντων της υποχρεούται να θέσει σε ισχύ τον σχετικό νόμο (4336/2015), ο οποίος ψηφίστηκε στις 14 Αυγούστου και επισημοποιεί την κατάργηση του ειδικού φορολογικού καθεστώτος των νησιών, όπως αυτό ισχύει από το 1992.

Οι κατά 30% μειωμένοι συντελεστές 5%, 9% και 16% που ισχύουν στα νησιά, από τον επόμενο μήνα θα αυξηθούν και θα ανέλθουν σε 6,5%, 13% και 23% αντίστοιχα με σταδιακή ισχύ στα νησιά Λέσβο, Χίο, Σάμο, Δωδεκάνησα, Κυκλάδες, Θάσο, Σαμοθράκη, Βόρειες Σποράδες και Σκύρο.

Σε πρώτη φάση θα ξεκινήσει η εφαρμογή στην πρώτη ομάδα των νησιών και την 1η Ιουνίου του 2016 θα επεκταθεί το μέτρο και στη δεύτερη ομάδα, ενώ το μέτρο θα ολοκληρωθεί με την τρίτη ομάδα νησιών στα οποία θα ισχύσει η κατάργηση από την 1η Ιανουαρίου του 2017.

Πέραν του ΦΠΑ θα ξεκινήσει από τον επόμενο μήνα και η αύξηση του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία και τα τουριστικά καταλύματα, όπου από το 6% που είναι σήμερα θα ανέβει στο 13%, πλήττοντας περεταίρω τον τομέα της τουριστικής διαμονής.

Έτσι ανά κατηγορία οι συντελεστές θα διαμορφωθούν και για τα νησιά στο 23% για υπηρεσίες και προϊόντα εστίασης, η πλειοψηφία των τροφίμων, τα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς (λεωφορεία, αεροπλάνα, πλοία) και τα κόμιστρα των ταξί, ενώ στο 6% για φάρμακα, βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες και εισιτήρια θεάτρου, όπως ισχύει και στην υπόλοιπη χώρα.

Σε κάθε περίπτωση πάντως οι αναφορές και οι εφησυχάσεις σχετικά με τη λήψη παράλληλων αντισταθμιστικών των απωλειών μέτρων, δεν πρόλαβαν να ληφθούν από την απελθούσα κυβέρνηση, ενώ ακόμα μεγαλύτερο αναμένεται να είναι το πλήγμα που θα υποστούν οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στα νησιά, οι οποίοι δεν μπορούν να επωφεληθούν από ανάλογα μέτρα, ακόμα και εάν αυτά υπάρξουν.

Εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει ενεργή πάντως η υπόσχεση προς του νησιώτες για λήψη μέτρων άμβλυνσης των επιπτώσεων από την κατάργηση του ειδικού φορολογικού μέτρου που ίσχυε, μέσω φοροαπαλλαγών που θα μειώσουν τις επιβαρύνσεις που θα επωμισθούν οι νησιώτες.

Προτάσεις περί των κριτηρίων

Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να εκδοθεί η υπουργική απόφαση, βάσει της οποίας θα καθορίζονται τα νησιά στα οποία θα ξεκινήσει η εφαρμογή του νέου μέτρου, αναλόγως των κριτηρίων που τελικά θα επιλεγούν.

Συγκεκριμένα, κατά την πρώτη φάση του μέτρου εξομοίωσης των φορολογικών συντελεστών των νησιών, δεν έχουν ακόμα καθοριστεί τα στοιχεία βάσει των οποίων θα γίνει η επιλογή των νησιών, καθώς είναι υπό εξέταση οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί σχετικά.

Παρά του ότι ο υπηρεσιακός αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Τρύφωνας Αλεξιάδης, θα καταθέσει σχετική πρόταση, η τελική απόφαση θα ληφθεί από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών της νέας κυβέρνησης που θα προκύψει, ο οποίος θα αναλάβει και την ευθύνη διαχείρισης της απόφασης.

Πάντως οι σχετικές προτάσεις για τα στοιχεία που θα διαμορφώσουν τις κατηγορίες των νησιών από όπου θα ξεκινήσει η κατάργηση αφορούν είτε τη γεωγραφική θέση τους είτε τα εισοδηματικά κριτήρια.

Η μία πρόταση βασίζεται στο στοιχείο της εγγύτητας των νησιών προς την ηπειρωτική χώρα, με τα πρώτα νησιά που θα υποστούν την κατάργηση των μειωμένων συντελεστών να είναι οι Κυκλάδες και οι Σποράδες.

Στην περίπτωση αυτής της επιλογής, δεν ξεκινά η εξομοίωση των συντελεστών μόνο από υψηλής τουριστικής κίνησης νησιά όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη αλλά και από τα μικρά νησιά των Κυκλάδων, όπως η Κίμωλος, η Ανάφη, οι Μικρές Κυκλάδες κ.λ.π., αφού θα περιλαμβάνει συνολικά τον νομό.

Η δεύτερη πρόταση αφορά στο ύψος του κατά κεφαλήν εισοδήματος που καταγράφεται στα νησιά, με όσα διαθέτουν τους πλουσιότερους κατοίκους να τίθενται πρώτα στην εφαρμογή της κατάργησης.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα σχετικά στατιστικά στοιχεία, βάσει των οποίων θα γίνει η επιλογή, τα οποία όμως δεν υπάρχουν στη διάθεση της ΕΛΣΤΑΤ, αφού οι στατιστικές μετρήσεις γίνονται στο σύνολο της περιφέρειας και όχι ανά νησί.

Παράλληλα η χρησιμοποίηση των φορολογικών δηλώσεων για την χρησιμοποίηση των στοιχείων που παρέχουν τα δηλωθέντα εισοδήματα δεν αποτελεί εφαρμόσιμη εκδοχή, καθώς τόσο το μέγεθος του φαινομένου της φοροδιαφυγής που παρατηρείται όσο και ο χρόνος που απαιτείται για τη διερεύνηση αυτών των στοιχείων κάνουν την πρόταση ανεφάρμοστη.