Συμφωνία σε οικονομικό-πολιτικό επίπεδο

Από τη Συμφωνία του Καΐρου στη Διακήρυξη των Αθηνών για ενίσχυση της τριμερούς συνεργασίας, Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου, αλλά κυρίως ενδυνάμωσης της προστασίας των γεωπολιτικών και οικονομικών ισορροπιών στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, που αποτελεί διακεκαυμένη ζώνη σε πολιτικό επίπεδο.

Μία υπογραφή με πολλά μηνύματα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η ισχυροποίηση των σχέσεων των τριών χωρών, όπως αποτυπώθηκε τόσο στο κείμενο της Διακήρυξης όσο και στις δηλώσεις των τριών ηγετών.

Σε μία περιοχή, ο περίγυρος της οποίας φλέγεται και όπου οι πολιτικές ισορροπίες είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητες, οι ηγέτες των τριών χωρών, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας, ο Αιγύπτιος πρόεδρος Abdel-Fattah Al-Sisi και ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης συμφώνησαν στη διεύρυνση της συνεργασίας των χωρών τους, δηλώνοντας παράλληλα την κοινή τους στάση σε θέματα που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής.

Η ενεργειακές προοπτικές και οι ανάλογες εκμεταλλεύσεις του μεγάλου αυτού πλούτου, αλλά και η παροχή στήριξης στις δοκιμαζόμενες χώρες της περιοχής.

Το περιεχόμενο της Διακήρυξης

Στο κείμενο της Διακήρυξης αναφέρεται πως η συνάντηση των τριών ηγετών έγινε «έχοντας επίγνωση των τεράστιων προκλήσεων ως προς τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία της Ανατολικής Μεσογείου και της ανάγκης για συντονισμένη και συλλογική απάντηση», προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά αυτές οι προκλήσεις.

Στόχος, όπως αναφέρεται είναι η «προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο σε διάφορους τομείς (στον πολιτικό, οικονομικό, εμπορικό, πολιτιστικό και τουριστικό τομέα)», συμπληρώνοντας πως αυτό το πλαίσιο χρησιμεύει ως πρότυπο περιφερειακού διαλόγου,…μέσω των προσπαθειών περαιτέρω προώθησης των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και του Αραβικού κόσμου».

Στο κείμενο υπάρχει σαφής αναγνώριση της «ολοένα αυξανόμενης σημασίας της ευρωμεσογειακής συνεργασίας για τις χώρες της περιοχής»…υπογραμμίζοντας και «τον ενισχυμένο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ένωση για τη Μεσόγειο προς αυτό το σκοπό».

Ειδική αναφορά γίνεται στις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Αφρική, επαναλαμβάνοντας «την πλήρη στήριξη στη συνολική, συλλογική και στοχευμένη δράση της διεθνούς κοινότητας για την καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας» και καταδικάζοντας «απερίφραστα όλες τις τρομοκρατικές ενέργειες», ενώ απευθύνεται «έκκληση σε όλα τα κράτη να αντιμετωπίσουν ενεργά και αποτελεσματικά αυτή την απειλή και να επιταχύνουν τη συνεργασία σε ζητήματα ασφάλειας με σκοπό να ηττηθούν αυτές οι οργανώσεις και να αποκαλυφθούν οι κύριοι υποστηρικτές τους».

Όσον αφορά στις μεταναστευτικές ροές που αυξάνονται, σημειώνεται ότι «χρειάζεται να αντιμετωπιστούν μέσω μιας προσέγγισης ολιστικής και συνολικής που θα εστιάζει στα γενεσιουργά αίτια του προβλήματος και ειδικότερα στην επίλυση των συρράξεων, την εξάλειψη της φτώχειας και την προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης», με την προσφυγική κρίση να αποτελεί σημαντική πρόκληση που να αντιμετωπιστεί μόνο με συνεργασία και ενότητα «υιοθετώντας μια γνήσια προσέγγιση συνεργασίας και επιμερισμού των ευθυνών και των βαρών».

Κατηγορηματικά και απερίφραστα διατυπώνεται η υποστήριξη για την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για την κατάσταση της ασφάλειας στη Λιβύη, επαναλαμβάνεται η υποστήριξη στη νόμιμη κυβέρνηση της Υεμένης και τη διατήρηση της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητάς της, επιβεβαιώνεται η στήριξή στην κυβέρνηση του Ιράκ και στις προσπάθειες για την επίτευξη σταθερότητας, ειρήνης και πολιτικής συνοχής, αναμένεται η εφαρμογή της συμφωνίας με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα προς την ενίσχυση της διεθνούς και περιφερειακής ασφάλειας, υπενθυμίζεται η δέσμευση για τη λύση του παλαιστινιακού θέματος, με την παράλληλη έκφραση ανησυχίας για την τρέχουσα κλιμάκωση της βίας και υπογραμμίζεται η επείγουσα ανάγκη για την εκλογή νέου Προέδρου στο Λίβανο όπου υπάρχει πολιτικό κενό.

Ειδικά όσον αφορά το Κυπριακό σημειώνεται ότι εκφράζεται η πλήρης και αταλάντευτη στήριξη στη συνεχιζόμενη διαπραγματευτική διαδικασία των Ηνωμένων Εθνών, για μια δίκαιη, βιώσιμη και συνολική επίλυση του κυπριακού ζητήματος, που θα επανενώσει τη νήσο, συμβάλλοντας σημαντικά στη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, με ζητούμενο την οριοθέτηση των ΑΟΖ, βάσει της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), με επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για τα εκκρεμή ζητήματα της οριοθέτησης των παρακείμενων θαλάσσιων ζωνών των τριών χωρών.

Σε άλλο επίπεδο συμφωνήθηκε η ενίσχυση της συνεργασίας στην υλοποίηση κοινών έργων, με τη συμμετοχή φορέων τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης κοινών τουριστικών πακέτων και κρουαζιέρων και της ενίσχυσης της θαλάσσιας σύνδεσης μεταξύ των τριών χωρών για τη μεταφορά τόσο εμπορευμάτων όσο και επιβατών.

Τέλος συμφωνήθηκε η εντατικοποίηση των δράσεων για την αντιμετώπιση της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς των χωρών της Μέσης Ανατολής και της οργανωμένης λεηλασίας και παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, στις οποίες εμπλέκεται, μεταξύ άλλων, το Ισλαμικό Κράτος (ISIS/Da’esh).

Βάσει των ανωτέρω, αποφασίστηκε η «δημιουργία μιας διαρκούς Κοινής Επιτροπής Συνεργασίας, η οποία θα διαμορφώσει, θα αναπτύξει και θα προωθήσει πρακτικά σχέδια τριμερούς ενδιαφέροντος», όπως καταλήγει το κείμενο της Διακήρυξης.

Ενίσχυση της συνεργασίας

Στην κοινή συνέντευξη τύπου που παραχωρήθηκε μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, ανέφερε πως «η περιοχή μας, μια περιοχή στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστιες δυνατότητες που αν εκμεταλλευτούμε σωστά μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια κατεύθυνση ευημερίας και ανάπτυξης».

Αναφέρθηκε στη σημασία που θα έχει μια δίκαιη λύση του Κυπριακού και του παλαιστινιακού «για τη διασφάλιση της σταθερότητας στην περιοχή», ενημέρωσε ότι συζητήθηκε η επιτάχυνση των διαβουλεύσεων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών «πάντα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», όπως και για τα νέα ενεργειακά δεδομένα της περιοχής, τόσο για το κοίτασμα Zhor στην Αίγυπτο, όσο και την αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων, αλλά και την προοπτική διέλευσης αγωγών ενέργειας μέσα από τον ελλαδικό χώρο.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στην συμφωνία για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών των τριών χωρών, σημειώνοντας για την τριμερή συνεργασία ότι «όλα αυτά τα επίπεδα συνεργασίας έχουν ιδιαίτερη σημασία σε μια περίοδο που βγαίνουμε σταδιακά αλλά με αυτοπεποίθηση από διαφορετικού τύπου, βαθύτατες όμως, κρίσεις στις χώρες μας. Κρίσεις που αντιμετωπίζουμε με επιτυχία και από τις οποίες οι λαοί μας βγαίνουν με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία».

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Abdel-Fattah Al-Sisi, είπε για την συμφωνία ότι «αντανακλά την συμφωνία μας και την ταυτισή μας στα οράματα, καθώς συμφωνήσαμε στην ανάγκη να συνεχίσουμε την άοκνη συνεργασία μας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, καθώς επίσης και για την καταπολέμηση των ιδεολογικών ριζών των τρομοκρατικών οργανώσεων σε μια περιοχή που βασίζεται στην ανεξιθρησκεία με διαχρονικό τρόπο».

Οι τομείς συνεργασίας είπε πως «εξασφαλίζουν πολλά υποσχόμενες ευκαιρίες, επικεφαλής των οποίων είναι ο τομέας της ενέργειας, του τουρισμού, των επενδύσεων και της ναυτιλίας», στους οποίους όπως σημείωσε «προσβλέπουμε σε συνεργασία, η οποία θα αποδώσει τα οφέλη στους λαούς μας για ένα καλύτερο μέλλον, προσβλέπουμε την επόμενη περίοδο να υπάρχουν θετικά και απτά αποτελέσματα στην πραγματικότητα μέσα από κοινά έργα».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, έκρινε ως απόλυτα επιτυχή την τριμερή συνάντηση, σημειώνοντας πως με την Διακήρυξη της Αθήνας προάγεται το Διεθνές Δίκαιο, η ασφάλεια και η ειρήνη.

Είπε πως «Κύπρος και Ελλάδα αποφασίσαμε να στηρίζουμε τα ζητήματα που προωθούν τις σχέσεις ΕΕ και Αιγύπτου», ενώ ειδικά για την ενεργειακή συνεργασία των τριών κρατών είπε ότι «Η συνεργασία μας δεν στρέφεται εναντίον κανενός. Οι ενεργειακές πηγές μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες όλων».