Οι μεταρρυθμίσεις για την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Στους βασικούς άξονες της επικείμενης, πρώτης φάσης, μεταρρύθμισης  του πλαισίου λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και στις πρωτοβουλίες του για την ενίσχυση της δράσης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσω νέων χρηματοδοτικών εργαλείων,  σε συνδυασμό και με τον εμπλουτισμό των υφιστάμενων, αναφέρθηκε ο Υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, μιλώντας στην ειδική θεματική Συνεδρία του 12ου Περιφερειακού Συνεδρίου για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση.

Ο Υπουργός Εσωτερικών υπογράμμισε ότι, σε κάθε περίπτωση, βασικό όραμα της κυβέρνησης είναι ο ισχυρός πρώτος βαθμός αυτοδιοίκησης και αυτό εκφράζεται με συγκεκριμένα μέτρα από το υπουργείο τα οποία, παρά τις δύσκολες δημοσιονομικές συνθήκες, διαμορφώνουν μια νέα θετική πραγματικότητα. Πρόσθεσε ότι η αντίληψη για την ανάγκη στοχευμένων παρεμβάσεων υπηρετήθηκε με μέτρα όπως, για παράδειγμα, η επανάληψη της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης ορεινών και μικρών νησιωτικών δήμων για το 2018, αλλά και με ευρύτερης σημασίας τομές, όπως το νέο θεσμικό πλαίσιο αναβάθμισης και ενίσχυσης της λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης, οι οποίες αναδείχθηκαν σε πολύτιμα εργαλεία στις συνθήκες της κρίσης, έπαιξαν αναπτυξιακό ρόλο και συνεχίζουν να στηρίζουν τις αναπτυξιακές προσπάθειες.

Προσλήψεις προσωπικού στην αυτοδιοίκηση

Αναφερόμενος στο κρίσιμο ζήτημα της υποστελέχωσης, ο Υπουργός Εσωτερικών επεσήμανε ότι λαμβάνονται πρόσθετα υποστηρικτικά μέτρα και ρυθμίσεις για την πλήρη αξιοποίηση του υπάρχοντος προσωπικού, αλλά  και για την συμβολή φορέων όπως η ΜΟΔ και η ΕΕΤΑΑ, προκειμένου να εκπονούνται μελέτες και να διευκολύνεται το έργο των δήμων. Πρόσθεσε ωστόσο ότι στη βάση της αναμενόμενης διεύρυνσης της ελευθερίας κινήσεων μετά τον Αύγουστο του 2018, θα ήταν σκόπιμο να εξεταστεί μέχρι το τέλος του έτους η στοχευμένη πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού, κυρίως μηχανικών και οικονομολόγων για τους 325 δήμους της χώρας. O κ. Σκουρλέτης επέκρινε, επίσης, τη θέση του Αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας  Κυριάκου Μητσοτάκη, για επιστροφή στη σχέση 1:5 ως προς τις αποχωρήσεις – προσλήψεις στο Δημόσιο, σημειώνοντας ότι πρόκειται για μια υπόσχεση υποστελέχωσης των ΟΤΑ στο διηνεκές, παρά την ομολογία όλων των δημάρχων, ανεξάρτητα από πολιτική τοποθέτηση, ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό και μεγάλο.

Συγκεκριμένη αναφορά έκανε ο Υπουργός Εσωτερικών στον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη μόνιμου προσωπικού στις υπηρεσίες καθαριότητας των δήμων, μέσω μιας αδιάβλητης διαδικασίας, σε μια κατεύθυνση ισχυροποίησης των δήμων και θωράκισής τους απέναντι στα ιδιωτικά συμφέροντα στην αποκομιδή των απορριμμάτων. Τόνισε ότι ο μεγαλύτερος διαγωνισμός των τελευταίων δέκα ετών ολοκληρώνεται σύμφωνα με τον προγραμματισμό, χωρίς να είναι «φωτογραφικός», αλλά και με εύλογη μοριοδότηση  της εργασιακής εμπειρίας, με τον αριθμό των εργαζομένων να έχει διαμορφωθεί από τους ίδιους τους δήμους, στο πλαίσιο των αναγκών τους και της συνταγματικά κατοχυρωμένης αυτοτέλειάς τους. Ο κ. Σκουρλέτης εξέφρασε την απορία του για τον πόλεμο που δέχθηκε η διαδικασία, η οποία αντιμετώπισε ριζικά και τα ζητήματα της εργασιακής ομηρείας των συμβασιούχων.  

Χρηματοδοτικά προγράμματα των Δήμων

Παραθέτοντας ορισμένες από τις πρωτοβουλίες υποστήριξης των δήμων, ο Υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε:

· Στα χρηματοδοτικά προγράμματα «ΦιλόΔημος Ι και ΙΙ», συνολικού ύψους 740 εκατ. ευρώ για το 2018, με προοπτική τα 2,3 δισ. σε βάθος πενταετίας, (2 δισ. ευρώ ο «ΦιλόΔημος Ι» και 300 εκατ. ευρώ τουλάχιστον, ο «ΦιλόΔημος ΙΙ»), με τα οποία το Υπουργείο Εσωτερικών επιδιώκει να ενισχύσει δράσεις και έργα που βελτιώνουν άμεσα την καθημερινή ζωή των δημοτών και μπορούν να λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστής ανάπτυξης στις τοπικές οικονομίες, με ενδεικτικές δράσεις/έργα: Συντήρηση σχολικών κτιρίων, κατασκευή παιδικών χαρών, προμήθεια μηχανημάτων έργων, υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης, αντιπλημμυρική προστασία, αποκαταστάσεις αγροτικής οδοποιίας, αποκατάσταση ΧΑΔΑ, κατασκευή/ανακαίνιση δημοτικών κτιρίων.

· Στα 20,5 εκατ. ευρώ που δόθηκαν σε 88 ορεινούς και μικρούς νησιωτικούς δήμους, για δεύτερο έτος μετά το 2017.

· Στα περισσότερα από 30 εκατ. ευρώ, για έργα αντιμετώπισης της λειψυδρίας και των καταστροφών από θεομηνίες, στη βάση μιας νέας αντίληψης επί της διαδικασίας, η οποία βασίζεται σε περισσότερα αντικειμενικά κριτήρια.

· Στην αύξηση της χρηματοδότησης των ΟΤΑ μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, κατά περίπου 5%.

· Στην δρομολογημένη καταβολή 50 εκατ. ευρώ, ειδικά για αναπτυξιακές δράσεις στις περιφέρειες.

· Στο πρόγραμμα ΑΚΣΙΑ για την εξόφληση οφειλών δήμων από δικαστικές αποφάσεις, το οποίο ξεκίνησε το 2017 και από το οποίο οι δήμοι έχουν ήδη απορροφήσει ή έχουν στη διάθεσή τους, αθροιστικά 127 εκατ. ευρώ.

· Στο πρόγραμμα κάλυψης των ληξιπροθέσμων οφειλών των ΟΤΑ προς τρίτους με συνολικό ύψος 326 εκατ. ευρώ.

· Στο πρόγραμμα απλοποίησης και προτυποποίησης των διαδικασιών των δήμων, με συνολικό προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ.

Ξεχωριστή ήταν η αναφορά του στο πληροφοριακό σύστημα ηλεκτρονικής διαχείρισης εγγράφων «ΙΡΙΔΑ», το οποίο τέθηκε σε λειτουργία στο Υπουργείο Εσωτερικών. Ένα πρόγραμμα διακίνησης εγγράφων που ανέπτυξε και προσέφερε η Πολεμική Αεροπορία και επιφέρει εξοικονόμηση της τάξης των 150.000 ευρώ ετησίως για το υπουργείο.

Αλλαγές στον «Καλλικράτη» και απλή αναλογική

Ο Υπουργός Εσωτερικών, μιλώντας για τις κατευθύνσεις των  παρεμβάσεων στον «Καλλικράτη» - με το σχετικό Σχέδιο Νόμου να εκτιμά ότι θα ψηφιστεί μετά το Πάσχα – τόνισε ότι οι αλλαγές στη βάση των πραγματικών δεδομένων θα επιτρέψουν να γίνουν πράξη οι νέες ρυθμίσεις, ενώ θα ανοίξουν το δρόμο για μια δεύτερη δέσμη τομών που θα υπηρετούν και θα ολοκληρώνουν το μεταρρυθμιστικό όραμα της κυβέρνησης για την αυτοδιοίκηση, μέσα στο ευνοϊκότερο οικονομικό περιβάλλον που θα έχει διαμορφωθεί.

Τα βασικά σημεία του προβλέπουν:

· ουσιαστικά μέτρα άμβλυνσης των ανισοτήτων μεταξύ των δήμων

· ακριβέστερη κατηγοριοποίησή τους βάσει των γεωμορφολογικών και ανθρωπογεωγραφικών χαρακτηριστικών τους

· αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης και το κράτος

· παρέμβαση ώστε οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις να διευκολύνουν τη λειτουργία των ΟΤΑ

· Μεταφορά της ελεγκτικής αρμοδιότητας επί των δήμων από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στον νέο φορέα «Ελεγκτή Νομιμότητας»

· ανακατανομή της χρηματοδότησης στη βάση των πραγματικών αναγκών και δυνατοτήτων των δήμων

· Γνωμοδότηση επί των σχεδίων νόμου για το βαθμό και το είδος της επίδρασής τους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

· Ενεργοποίηση υπαρχόντων δομών και θέσπιση νέων, για την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών, συμμετοχικό προϋπολογισμό, δημοψηφίσματα

· θέσπιση της απλής αναλογικής ως το εκλογικό σύστημα που αποτυπώνει με την μεγαλύτερη πιστότητα την βούληση των τοπικών κοινωνιών.

Αναφορικά με το ερώτημα για το εάν τώρα είναι η κατάλληλη ώρα αλλαγής του εκλογικού νόμου, αντί να περιοριστούν οι αλλαγές μόνο στα υπόλοιπα ζητήματα, ο κ. Σκουρλέτης, επεσήμανε ότι πρόκειται για μια λογική που αποσυσχετίζει τη δημοκρατία από τη καθημερινή διοίκηση, στη βάση μιας τεχνοκρατικής, αντιδημοκρατικής αντίληψης. Η δημοκρατία πρέπει να διαπερνά τις λειτουργίες της αυτοδιοίκησης, αλλά και συνολικά της διοίκησης, πρόσθεσε, αλλιώς είναι μια «αλά καρτ» αντίληψη για τη δημοκρατία, ξένη για την κυβέρνηση.

Για την απλή αναλογική, ο Υπουργός Εσωτερικών υπογράμμισε ότι πολύ σημαντικό είναι οι αποφάσεις να λαμβάνονται με έναν απόλυτα δημοκρατικό τρόπο. «Είναι πολύ σημαντικό, πρόσθεσε, οι επιλογές που γίνονται σε κάθε δήμο να έχουν τη μέγιστη δυνατή νομιμοποίηση μέσα στην ίδια την κοινωνία κι αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά με ένα γνήσιο, αντιπροσωπευτικό, δημοκρατικό σύστημα εκλογής, που είναι η απλή αναλογική. Η οποία δεν είναι απλώς ένα άλλο εκλογικό σύστημα, επιλογής των δημοτικών συμβουλίων. Είναι η εισαγωγή σε μια νέα εποχή συνυπευθυνότητας. Είναι η προσπάθεια εμπέδωσης μιας νέας κουλτούρας συνεργασίας, συνθέσεων.»