Ενεργειακή πολιτική και περιβαλλοντική προστασία

Τους κεντρικούς πυλώνες της ενεργειακής πολιτικής παρουσίασε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, μιλώντας στο 15ο Περιφερειακό Συνέδριο, που ολοκληρώθηκε στην Ερμούπολη, ενώ ο Αν. Υπουργός, Σωκράτης Φάμελλος, στάθηκε στην «πληγή» των ενεργών ΧΑΔΑ στα νησιά.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που προωθούνται στις Κυκλάδες, εστιάζοντας σε δυο κομβικές επιλογές για τη μετάβαση των νησιών σε μορφές καθαρότερης ενέργειας: α) τις διασυνδέσεις των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, που υλοποιούνται ύστερα από δεκαετίες κωλυσιεργίας και β) τις πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει, σε συνεργασία με την Ε.Ε., για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά («Έξυπνα» και Ενεργειακά νησιά).

Η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών

Ο Υπουργός αναφέρθηκε στη σημασία των διασυνδέσεων των νησιών με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα, που αποτελεί κεντρικό στόχο της ενεργειακής πολιτικής της κυβέρνησης. Οι διασυνδέσεις, επισήμανε ο κ. Σταθάκης, θα συμβάλλουν στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των νησιών, στην ασφαλή και επαρκή τροφοδότησή τους, καθώς και στη μείωση των χρεώσεων Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) στους λογαριασμούς ρεύματος των καταναλωτών σε όλη τη χώρα. Η παραγωγή ενέργειας στα νησιά είναι ιδιαιτέρως δαπανηρή και βασίζεται σε ρυπογόνα καύσιμα. Υπολογίζεται ότι ετησίως η λειτουργία των μονάδων πετρελαίου στα νησιά κοστίζει τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ.

Ο Υπουργός περιέγραψε τις πρωτοβουλίες για την απεξάρτηση των νησιών από τα συμβατικά καύσιμα:

• Με την ηλέκτριση της Σύρου, της Πάρου και σύντομα της Μυκόνου κλείνει η Α’ Φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων.

• Η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ δρομολογεί με ταχείς ρυθμούς τις διαδικασίες για τη Β’ Φάση που προβλέπει την ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού της Νάξου και την αναβάθμιση των υφιστάμενων καλωδιακών συνδέσεων Άνδρου-Τήνου και Άνδρου-Λιβαδιού (Εύβοια). Το έργο θα ολοκληρωθεί το 2019.

• Η Γ' Φάση (δεύτερο καλώδιο Λαύριο-Σύρος) επισπεύδεται  κατά δύο χρόνια, ώστε να περατωθεί το 2020 αντί για το 2022.

• Σε ορίζοντα 18 μηνών θα υλοποιηθεί η πρώτη φάση διασύνδεσης της Κρήτης με την Πελοπόννησο με την κατασκευή του υποθαλάσσιου «μικρού καλωδίου».  Ο ΑΔΜΗΕ μελετά τη Β’ Φάση της διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής με στόχο την ολοκλήρωσή της το 2023.

Οι διασυνδέσεις προχωράνε έχοντας ακυρώσει το πλάνο πλήρους ιδιωτικοποίησης του ΑΔΜΗΕ από την προηγούμενη κυβέρνηση, που παραμένει υπό δημόσιο έλεγχο με τη συμμετοχή στρατηγικού επενδυτή, υπογράμμισε ο Υπουργός.

Οι ΑΠΕ στα μη διασυνδεδεμένα νησιά

Αναφερόμενος στις πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη των ΑΠΕ σε νησιά τα οποία δεν θα διασυνδεθούν εξελίσσονται ο κ. Σταθάκης περιέγραψε τρεις φάσεις:

• Η πρώτη ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2017 με τη στήριξη εγχειρημάτων σε νησιά όπως η Τήλος, η Ικαρία και ο Άη Στράτης.

• Η δεύτερη φάση αφορά στη δυνατότητα υλοποίησης από το ΔΕΔΔΗΕ των Ειδικών Πιλοτικών Έργων σε Καστελόριζο (Μεγίστη), Σύμη και Αστυπάλαια.

• Η τρίτη φάση, αφορά στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τα «Ενεργειακά Νησιά». Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΕΝ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με την Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Κομισιόν, για την κατάρτιση λίστας κριτηρίων, καθώς και υποψήφιων νησιών που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα.

Ανάπτυξη των ΑΠΕ

Στην ομιλία του ο Υπουργός περιέγραψε, επίσης, τα βήματα που γίνονται με την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού ΑΠΕ, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη το σωρρευτικό αποτύπωμα των εγκαταστάσεων ΑΠΕ, με σκοπό να επιτυγχάνεται ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και τη φέρουσα ικανότητα της κάθε περιοχής.

Επίσης, το νέο θεσμικό πλαίσιο που αλλάζει το μηχανισμό στήριξης των ΑΠΕ καθώς τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά θα αδειοδοτούνται μέσω ανταγωνιστικών διαγωνισμών σε τιμές που πλησιάζουν το κόστος των συμβατικών καυσίμων με χρήση των πλέον σύγχρονων και ανταγωνιστικών τεχνολογιών.

Την εισαγωγή του νέου καινοτόμου εργαλείου των Ενεργειακών Κοινοτήτων, που δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες, την τοπική αυτοδιοίκηση και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να εμπλακούν ενεργά στην παραγωγή ενέργειας με στόχο την ενίσχυση της αποκεντρωμένης παραγωγής και της αυτοπαραγωγής, δημιουργώντας οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.

Ο κ. Σταθάκης τόνισε ότι αφετηριακά η μαζική μετακίνηση προς κάθε μορφή ΑΠΕ (αιολική, ηλιακή, γεωθερμική) είναι γεγονός, ωστόσο στην εξοικονόμηση ενέργειας η Ελλάδα είναι ακόμη πολύ πίσω και χρειάζονται ταχύτερα βήματα. Ανέφερε τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας  των κατοικιών μέσα από το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ» με 55.000 ωφελούμενους πανελλαδικά και διπλασιασμό των πόρων προς διάθεση στο 1 δισ. ευρώ, καθώς των δημόσιων κτηρίων με χρηματοδότηση 2 δισ. ευρώ από την ΕΤΕπ.

Δίκτυο Natura 2000 στις Κυκλάδες

Από την πλευρά του ο Αν. ΥΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος, αναφέρθηκε αρχικά στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Νatura 2000 του συμπλέγματος των Κυκλάδων, αναφέροντας ότι “Η θεσμοθέτηση των νέων θαλάσσιων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 στις Κυκλάδες αναδεικνύει περαιτέρω το ήδη υψηλότατο απόθεμα βιοποικιλότητας της Περιφέρειας, αποτελεί μέρος της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της χώρας μας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και δίνει το έναυσμα για βιώσιμη διαχείριση των εξαιρετικών αυτών οικοσυστημάτων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη σημαντικών οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως ο τουρισμός και η αλιεία”.

Επίσης σημείωσε ότι με τον νόμο για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2018 ιδρύθηκε νέος Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κυκλάδων, με χωρική αρμοδιότητα σε 36 περιοχές του Δικτύου Natura 2000.

Δασικοί χάρτες και πλαστική σακούλα

Στη συνέχεια και αναφερόμενος στην κατάρτιση των δασικών χαρτών, ο Σωκράτης Φάμελλος υπογράμμισε ότι η Δ/νση Δασών Κυκλάδων θα καταρτίσει μόνη της το μεγαλύτερο μέρος των δασικών χαρτών της χωρικής της αρμοδιότητας και είναι η μία από τις 3 Δ/νσεις Δασών που θα το κάνουν με τα στελέχη του Δημοσίου. Η κατάρτιση του υπόλοιπου τμήματος έχει δημοπρατηθεί και θα συμβασιοποιηθεί άμεσα.

Παράλληλα, μέσω του Προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας για την Αντιπυρική Προστασία των Δασών, για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, συνολικά, υπάρχει πρόβλεψη για άνοιγμα119 νέων θέσεων εργασίας.

Σε μία σημαντική πρωτοβουλία για τον περιορισμό χρήσης πλαστικής σακούλας αναφέρθηκε στη συνέχεια ο Σωκράτης Φάμελλος, εξαίροντας το παράδειγμα της Σύρου: “Η Σύρος, από το 2015, αποτελεί το νησί - πιλότο του έργου LIFE DEBAG. Ευχής έργον λοιπόν, θα ήταν το παράδειγμα της Σύρου να το ακολουθήσουν και άλλοι δήμοι σε όλη τη χώρα, προκειμένου να πετύχουμε όσο το δυνατόν συντομότερα την απεξάρτηση της χώρας από την πλαστική σακούλα, συμβάλλοντας καταλυτικά σε ένα άλλο μοντέλο περιβαλλοντικής ανάπτυξης”.

«Πληγή» οι ΧΑΔΑ

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο Αν. ΥΠΕΝ στάθηκε στο ακανθώδες ζήτημα της διαχείρισης αποβλήτων και σημείωσε ότι η ύπαρξη 5 ενεργών ΧΑΔΑ (Μήλος, Σίφνος, Σίκινος, Θήρα, Κέα), δηλαδή το 25% των ενεργών ΧΑΔΑ της χώρας, αλλά και 6 μη αποκατεστημένων ΧΑΔΑ καταδεικνύει την προβληματική κατάσταση στη διαχείριση στερεών αποβλήτων των Κυκλάδων. Το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Νοτίου Αιγαίου (ΠΕΣΔΑ) περιλαμβάνει αποκατάσταση των ΧΑΔΑ, αλλά και πράσινα σημεία, υποδομές συλλογής βιοαποβλήτων κλπ., με προτεραιότητα τη διαλογή στην πηγή. Χαρακτηριστική η αναφορά ότι δεν είναι δυνατόν στις Κυκλάδες να ψάχνουμε άργιλο για την ταφή και να μην κάνουμε πρόληψη παραγωγής αποβλήτων και ανακύκλωση.